Memoires over het Regentschap en de Koningskwestie : alles is voorbijgegaan als een schaduw
André De Staercke (Auteur), Jean Stengers (Samensteller)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, 2003 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 937 DE STAERCKE |
Besprekingen
31/12/2003
De Franstalige Gentenaar André de Staercke (1913-2001) is een van de meest onderschatte figuren uit onze politieke geschiedenis. Met de publicatie van zijn memoires -- tegelijkertijd in het Frans (Racine) en in het Nederlands (Lannoo) -- komt hier nu eindelijk verandering in. André de Staerckes loopbaan kan schematisch in vier fasen worden ingedeeld: van 1940 tot 1945 was hij eerst kabinetsmedewerker, later kabinetschef van premier Hubert Pierlot. Hij volgde de regering-Pierlot in ballingschap naar Londen en was er secretaris van de ministerraad. Van 1945 tot 1950 was hij secretaris en vertrouwenspersoon van prins-regent Karel. Zijn invloed was dermate groot dat Leopold III hem verweet verantwoordelijk te zijn voor de hele Koningskwestie. Van 1950 tot 1976 was hij vertegenwoordiger van België bij de NAVO en van 1976 tot zijn dood in 2001 was hij een belangrijk zakenman (genre Etienne Davignon en Paul de Keersmaeker). Over die laatste twee periodes van zijn leven krijgen we in deze memoires niet veel te lezen, wat -- gezien zijn machtspositie voor en achter de coulissen -- erg jammer is.
De Staercke schonk het grootste deel van zijn persoonlijk archief aan de archiefdienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Een aantal unieke stukken, waaronder zijn memoires, vertrouwde hij echter toe aan de onvolprezen historicus Jean Stengers, met als doel ze na zijn dood te publiceren. Intussen is ook Stengers zelf overleden, maar zijn werk werd voltooid door ULB-docente Ginette Kurgan-van Hentenryk. De uitgave van deze memoires is op een wetenschappelijk verantwoorde en zeer zorgvuldige wijze gebeurd. Het boek vangt aan met een schitterend essay van Stengers, waarbij de historische betekenis van De Staercke als schaduwregent wordt geduid. Stengers gaat daarbij ook in op diens complexe persoonlijkheid, tegelijkertijd diep religieus man én homoseksuele nachtvlinder. Daarna volgt een degelijke, klassieke inleiding door Kurgan-van Hentenryk, waarin ook het bronnenmateriaal kritisch wordt besproken. Het corpus van het boek bestaat uit drie delen. Het eerste en omvangrijkste gedeelte bestaat uit de "memoires over het Regentschap en de Koningskwestie". Het manuscript gaat vooral diep in op de scharnierperiode september 1944-mei 1945, waarin de basis van het koningsdrama werd gelegd. Opvallend is dat De Staercke zich niet alleen de rol van (subjectieve) kroongetuige aanmeet, maar zich ook als (objectieve) historicus wenst op te stellen. De Staercke gaat op zoek naar verklaringen, waarbij de lezer echter steeds voor ogen moet houden dat hij zelf hoofdrolspeler in dit verhaal was. Voor Leopold III -- "lamentabele koning" -- is hij zoals verwacht vernietigend, regent Karel maakt in zijn ogen nauwelijks fouten. De memoires moeten dus als historische bron en niet als historische monografie worden benaderd! Het tweede gedeelte bevat drie zeer knap geschreven portretten van belangrijke staatslui die hem nauw aan het hart lagen: Winston Churchill, de Portugese president Oliviera Salazar en Paul van Zeeland. In het derde deel worden een aantal belangrijke documenten afgedrukt. De fraai uitgegeven (bronnen)publicatie sluit af met een aantal voetnoten en met een namenregister. Dat een uitgeverij als Lannoo het aandurft dit soort risicovolle werken -- en dan nog op een wetenschappelijk verantwoorde wijze -- te publiceren, kan alleen maar worden toegejuicht. [Gunter Bousset]
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.