De barst in België ...is er altijd al geweest
Jos Bouveroux
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Houtekiet, 2003 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 332 BOUV |
31/12/2003
<4>Van Zwarte Zondag tot Paars-Groen borduurt Bouveroux verder op zijn in 1996 verschenen Van Zwarte Zondag tot Zwarte Zondag, waarin hij de periode van de eerste regering-Dehaene behandelde (24 november 1991-21 mei 1995). De hoofdstelling van dat boek was dat de opkomst van extreemrechts niet als Vlaams fenomeen mag worden beschouwd, maar moet worden verklaard vanuit de Europese context: de Europese eenmaking, de val van de Muur, het neoliberale discours. Alleen meer een ander en een beter Europa kon volgens de auteur een nieuwe Zwarte Zondag voorkomen. Intussen beleefden we op 13 juni 1999 een derde opeenvolgende Zwarte Zondag... Opvallend is dat Bouveroux in deze nieuwe publicatie de bestrijding van extreemrechts niet prioritair behandelt en een soort berustende houding aanneemt: er is geen sprake meer van een strijdplan ter voorkoming van een nieuwe Zwarte Zondag, elke verwijzing naar de Europese context ontbreekt, het Vlaams Blok komt zelfs nauwelijks in zijn verhaal voor. Hij stelt gewoon vast dat het Blok de partij van het maatschappelijk onbehagen is van een Vlaanderen dat te snel rijk is geworden en angst heeft om de broze welvaart te verliezen. Daar knoopt hij dan de modieuze stelling aan vast dat we "dringend het politiek correct denken overboord moeten gooien dat ertoe leidt om reële maatschappelijke problemen te verdonkeremanen".
Van Zwarte Zondag tot Paars-Groen is vooral een handig en vlot geschreven overzicht van de voornaamste politieke gebeurtenissen in ons land van mei 1995 tot eind 2002. De nadruk ligt chronologisch op de periode van Paars-Groen (vanaf juni 1999) en thematisch op de herverkaveling en partijvernieuwing. Het doelpubliek is weids opgevat: "Elke kiezer zou dit boek moeten lezen". De publicatie vormt inderdaad een zeer goede opfrissingbeurt van de recente politieke gebeurtenissen en is in die zin een nuttige voorbereiding op de federale verkiezingen. Probleem is natuurlijk dat een gedrukt boek nooit kort op de bal kan spelen en vanuit die functionele opvatting al voorbijgestreefd is vooraleer het in de winkels ligt. De redactie werd in januari 2003 afgesloten, zodat recente zeer relevante gebeurtenissen als de afscheuring van het Liberaal Appèl van de VLD, de deelname van Jean-Luc Dehaene aan de verkiezingen en vooral de afwijzing door het Arbitragehof van de kieshervorming in Brabant, ontbreken.
Bouveroux deelt zijn boek in zes hoofdstukken in: 'De kiezer presenteert de rekening' vertelt het verhaal van de tweede regering-Dehaene met als ijkpunten de affaire-Dutroux, het Nieuwe-Politieke-Cultuurvertoog en de dioxinecrisis. 'Paars-groen: de verandering' gaat over de totstandkoming van de regering-Verhofstadt. Daarna volgt in vier hoofdstukken het verhaal van Verhofstadt I, verteld vanuit het oogpunt van het partijpolitieke schaakspel. De grote herverkavelingsoperaties en -schijnbewegingen komen in detail aan bod: de opheffing van de Volksunie, de verruiming van de VLD met een aantal ex-VU'ers en de NCD van Johan van Hecke, de naamsveranderingen van de CVP en de SP, het kartel SP.A-Spirit, de oprichting van de NV-A, de einzelgäng van Agalev, de omvorming in Wallonië van de partij PRL tot de beweging MR (Mouvement Réformateur) en van de PSC tot de cdH (Centre Démocrate Humaniste), het linkse samenwerkingsverband tussen PS en Ecolo... Bouveroux heeft alleen aandacht voor concrete politieke dossiers als ze relevant zijn voor het harde partijpolitieke spel en dus voor zijn verhaal. Hij gaat bv. uitgebreid in op de moeilijke hervormingen van de overheidsbedrijven waarin alle mogelijke ideologische, communautaire en persoonlijke machtsmotieven meespelen, maar heeft nauwelijks oog voor het sociaal-economisch beleid van de regering. Ook het Vlaamse beleidsniveau wordt erg karig bedeeld.
Jos Bouveroux is sinds 1970 journalist bij de VRT en kent duidelijk het klappen van de zweep. Als geen ander slaagt hij erin vanuit een soort evidentie de politieke machtsspelletjes te beschrijven. Zijn relaas van het NMBS-verhaal en de afgang van Durant is bloedstollend. Zonder veel toonverheffing of veel verontwaardiging ontdoet hij de recente kieshervorming van al haar franjes: niets nieuwe politieke cultuur, niets dichten van de kloof met de burger, het gaat gewoon om de creatie van meer parlementaire mandaten: "Maar naarmate het partijpolitieke landschap explodeerde en de VLD wou uitgroeien tot de grootste Vlaamse volkspartij stelde er zich een probleem: met zoveel kandidaat-overstappers waren er onvoldoende verkiesbare plaatsen op de lijsten... Daarom nam premier Verhofstadt het initiatief om een grootscheepse hervorming door te voeren van de kieswetgeving. Hoofdbedoeling was dat er meer verkiesbare plaatsen op de lijsten zouden komen". Bouveroux legt ook een andere heel belangrijke klemtoon: de toestand in Wallonië. Ook nu weer in de aanloop naar de verkiezingen wordt in de Vlaamse pers nauwelijks aandacht besteed aan de partijpolitieke evolutie aan Waalse kant. Alles draait blijkbaar rond de dramatische tweestrijd VLD-CD&V met als inzet wie de grootste zal worden en wie daardoor het zgn. 'initiatiefrecht' zal krijgen. Dat er reeds op 17 november 1997 tussen de PRL en de PS een akkoord werd afgesloten voor regeringssamenwerking voor twee legislaturen schijnt de doorsnee Vlaamse pers niet te beseffen. Bouveroux schat de kansen op regeringsdeelname van CD&V na de volgende verkiezingen dan ook erg laag in, te meer daar de Franstalige christen-democraten (nu cdH) nog steeds erg zwak staan.
Bouveroux is erin geslaagd de grote politieke ontwikkelingen van de laatste jaren op een rijtje te zetten. Dat gebeurt in een zeer vlotte, journalistieke stijl en met een zekere sympathie voor paars-groen. Jammer genoeg ontbreekt een register, waardoor de bruikbaarheid van de publicatie erg wordt aangetast. Het boek wemelt nochtans van de namen van politici en partijen, die schreeuwen om vlotte ontsluiting. Naast de beschrijving der feiten belooft de cover ook dat "Jos Bouveroux op een fascinerende wijze de nieuwe politieke verhoudingen in België verheldert". Die verheldering moet dan toch zeer beperkt worden geïnterpreteerd: in het besluit van een twintigtal bladzijden brengt Bouveroux weliswaar een goede synthese van zijn boek, maar uitdagende analyses of persoonlijke standpunten zijn haast volledig afwezig. Misschien heeft dat te maken met Bouveroux' functie als VRT-topman, maar feit is dat daardoor het bilan van het boek toch wat mager uitvalt. In feite valt Van Zwarte Zondag tot Paars-Groen tussen twee stoelen. Het is geen politieke 'onthullingjournalistiek' à la Hugo de Ridder vroeger of recent nog Boudewijn Vanpeteghem (Paars met groen, de vorming van Verhofstadt I -- Li 2002, p. 46) met vele spectaculaire nieuwtjes. Het is echter ook geen doortimmerde brede maatschappijanalyse à la Manu Ruys in zijn gloriejaren. Bouveroux stopt waar het echt interessant wordt. Pas helemaal op het einde van zijn boek komt hij helemaal op dreef. Daar poneert hij de stelling dat de religieuze en communautaire breuklijnen definitief tot het verleden behoren, maar dat de derde klassieke breuklijn tussen arbeid en kapitaal overeind blijft, weliswaar vooral in de verschijningsvorm van de toenemende kenniskloof tussen weten en niet-weten. Tegen sociologen als Mark Elchardus in, betoogt hij dat een politieke hergroepering rond de oude as rechts en links de meest waarschijnlijke lijkt: "In wezen zal de hergroepering zich aftekenen rond de vraag hoe en in welke mate de solidariteit moet worden georganiseerd, zowel in eigen land, in Europa als in de wereld". [Gunter Bousset]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.