Zwermintelligentie : over slimme groepen en domme massa's
Len Fisher
Len Fisher (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Het Spectrum, 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 503 FISH |
31/12/2003
Ik weet nog hoe ik als kind er tegenop zag om tijdens de lunch op school tegenover Nico te zitten. Nico doopte zijn boterham systematisch voor elke hap in zijn thee, waarna hij de hete, zompige massa druipend naar zijn mond bracht. Hoe langer ik moest kijken naar die binnenstebuiten gedraaide vertering, hoe misselijker ik werd. In Groot-Brittannië heeft biscuits soppen echter de status van een nationale sport. Enkele jaren geleden voerde de Britse natuurkundige en wetenschapsjournalist Len Fisher zelfs een heus wetenschappelijk onderzoek naar de ideale 'sop-methode' (gesponsord door een koekjesfabriek). Hij ontwierp een wiskundige formule die het hele sopproces met alle betrokken factoren beschreef en haalde daarmee het BBC journaal en de wetenschappelijke pagina's van de meest vooraanstaande kranten.
Voor zijn bijdrage aan de wetenschap van het koekjes soppen ontving hij de Ig Nobelprijs voor de fysica, een alternatieve, ietwat ironische erkenning voor bizarre en volkomen irrelevante onderzoeksprojecten. Nochtans hoort Fisher niet thuis in het rijtje zonderlingen die de prijs eerder in ontvangst mochten nemen. De ambitie van zijn project was immers niet de 'sopformule' an sich, maar wel het grote publiek vertrouwd te maken met de wetenschappelijke onderzoeksmethode. Als wetenschapper, maar ook als journalist heeft Fisher een voorliefde voor de meest banale onderzoeksobjecten. Meestal bereiken enkel de spectaculaire doorbraken in bv. de geneeskunde of de ruimtevaart het grote publiek. Nochtans vormt het doordeweekse leven al een schier onuitputtelijke bron voor wetenschappelijk onderzoek.
Naast zijn biscuit-project gaat Fisher in dit boek op zoek naar de verklaring van nog veel meer fenomenen die zo vanzelfsprekend zijn dat je er geen vragen meer bij stelt. Hoe kookt een wetenschapper een perfect zachtgekookt ei? Waarom komt een boemerang terug? Hoe kan je banaal gereedschap zoals een hamer of een moersleutel zo optimaal mogelijk gebruiken? Onderwerpen die even goed aan bod zouden kunnen komen in razend populaire programma's als 'Jongens & wetenschap', 'Hoe?Zo!' of 'Overleven'.
Toch heb ik de indruk dat dit boek zijn doel een beetje voorbijschiet. Het was mij de hele tijd onduidelijk hoeveel voorkennis en engagement Fisher verwacht van zijn lezers. Het is niet omdat je over herkenbare fenomenen schrijft, dat je daarmee gegarandeerd een groot publiek bereikt. De manier waarop Fisher zijn onderwerpen uitspit, is soms nogal vergezocht en zeker niet zo toegankelijk. Lezers die weinig afweten van fysica zullen waarschijnlijk gemakkelijk afhaken. Anderzijds is Fisher niet consequent in het gebruik van grafieken en formules: de ene keer vermomt hij ze in gewone-mensentaal, de andere keer gebruikt hij ze toch en legt ze dan half-en-half uit. Dankzij de luchtige schrijfstijl blijf je gelukkig wel geboeid, maar écht helder wordt het zelden. [Filip Bilsen]
Dr. H.J.M. van Bemmel
In negen hoofdstukken worden alledaagse verschijnselen op natuurkundige wijze beschouwd. Naar aanleiding van het soppen van een biscuitje komen oppervlaktespanning en capillaire werking aan de orde. In het hoofdstuk over koken wordt verteld over het ontstaan van het begrip 'warmte'. Kassabonnen leiden tot een verhandeling over statistische methoden in onderzoek. Gereedschappen en boemerangs zijn voorbeelden waarbij mechanica van belang is. Soorten schuim worden op moleculair niveau behandeld. De uitsmijter is een verhaal over de fysische hindernissen die een zaadcel moet overwinnen om een eicel te bevruchten. In tientallen noten worden details uitgewerkt en referenties gegeven. Alle onderwerpen worden op originele wijze belicht. De uitleg is correct, de vertaling uit het Engels ook. Voor een lezer die al affiniteit met de natuurwetenschappen heeft, is veel plezier te beleven aan dit boek, omdat de toepassingen rigoreus worden uitgediept. Voor de lezer zonder scholing op deze gebieden zijn de redeneringen vrij lastig te volgen. Het niveau dat wordt verondersteld is vrij hoog.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.