De aanslag
Harry Mulisch
Harry Mulisch (Auteur), Christoph Buchwald (Interviewer)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cossee, cop. 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : NEDERLANDS 851.6 MULI |
31/12/2002
Een merkwaardig boekje. Christoph Buchwald, die jarenlang de Duitse redacteur van het vertaalde werk van Mulisch was, heeft verschillende gesprekken met de schrijver samengebracht. Hij heeft zijn eigen vragen en opmerkingen weggelaten waardoor het nu lijkt alsof Mulisch een eigen tekst geschreven heeft. Maar je krijgt een onwezenlijke sfeer omdat Mulisch verschillende keren zijn gesprekspartner aanspreekt. Dat is natuurlijk te wijten aan de slordige redactie van dit boek, dat niet alleen hier tot uiting komt maar ook in de soms rare zinnen en de drukfouten. Net alsof de uitgever duidelijk wil maken dat ook hij wel beseft dat dit een overbodig boekwerk is.
Want inderdaad, Mulisch zegt hier geen dingen die we nog niet wisten. In verkorte versie wordt hier nog eens uit de doeken gedaan hoe groot de schrijver en hoe omvattend dat denken wel is. Maar wie enig kritisch denkvermogen heeft, doorprikt al snel dit pseudo-gefilosofeer. Laten we ons beperken tot het essentialisme van Mulisch. Wie spreekt over de 'Duitse ziel' begeeft zich natuurlijk op glad ijs. 'Ziel' is een religieus-metafysisch begrip en in combinatie met een land pretendeert het te kunnen spreken over een nationale essentie. Iets dat alle Duitsers met elkaar zou verbinden. Het eigenaardige is nu dat Mulisch beweert dat de Duitsers om de vijftig jaar van volkskarakter lijken te veranderen. Wat in contradictie staat met het begrip essentialisme. Ook is hij ervan overtuigd dat er niet zoiets als de Nederlandse, Deense of Spaanse ziel zou bestaan. Is het Duitse volk dan het uitverkorene, het unieke?
Die uniciteit wordt ook verbonden aan de figuur van Adolf Hitler. Deze wordt buiten de mens, de geschiedenis geplaatst omdat geen enkele verklaring voor hem afdoende kan zijn. En door dit te doen vergoddelijkt Mulisch Hitler. Tegelijkertijd wordt gezegd dat Hitler het niets is dat door zijn eigenschappen bepaald wordt -- waarmee ook Hitler een metafysische status krijgt.
Dit is de tragiek van Harry Mulisch: een intellect dat verloren gelopen is. Veel wordt geponeerd zonder dat het verduidelijkt wordt (bv. de vergelijking tussen Hitler en Dutschke). Dit is ook een kritiek op de vorm van dit 'interview': schrijvers zoals Mulisch moeten onderbroken worden omdat ze zichzelf zouden verduidelijken, omdat ze terug naar de werkelijkheid getrokken moeten worden. Mulisch heeft een verouderde opvatting over filosofie en wetenschap en daardoor lijken de dingen die hij te zeggen heeft, diep. Maar diepte is nog geen waarheid. Laat staan kennis. [Johan Velter]
Jos Radstake
De uitgever en directeur van De Balie Christoph Buchwald - voorheen de Duitse redacteur van Mulisch- presenteert zijn weergave van gesprekken met Mulisch als een 'schets voor een intellectuele autobiografie'. Buchwald heeft zichzelf als interviewer eruit geschreven, zodat een doorlopende tekst in de ik-vorm ontstaat (zonder tegenspraak, alleen een enkel 'Daar heb je gelijk in' of 'je kunt je voorstellen'). De aandacht in dit mooi uitgegeven boekje gaat speciaal uit naar de fascinatie van Mulisch voor de Duitse cultuur en geschiedenis; Het Derde Rijk en de roman 'Siegfried' komen ook nog eens in aparte hoofdstukken aan de orde. De benadering van Hitler in deze jongste roman en enkele filosofische implicaties blijven verrassend. Naast 'de Duitse ziel' zijn er in deze tekst (vertaald uit het Duits) observaties over schrijverschap en wetenschap. Interessant zijn o.a. de gedachten over het (ontdekkend) schrijven; het 'niet ik kies een thema, het thema kiest mij' en over de verhouding kunst en ervaring. Pocket; normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.