De ontdekkers : de zoektocht van de mens naar zichzelf en zijn wereld
Daniel J. Boorstin
Daniel J. Boorstin (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 152 BOOR |
31/12/2002
De mens is het dier dat vragen stelt. Hij is van nature uit een zoeker naar antwoorden op de fundamentele levensvragen rond zin en onzin. Hij verheugt zich in ontdekkingen en scheppingen omdat die hem op het spoor zetten niet zozeer van antwoorden maar van nieuwe vragen. De Amerikaanse historicus Daniel Boorstin heeft aan dit probleem een ambitieuze trilogie gewijd. Na De ontdekkers (Agon, 1992) en De scheppende mens (Agon, 1993) vormt het voorliggende werk er een indrukwekkend sluitstuk van. Het boek is helder gestructureerd in drie delen, waarin telkens een bepaalde vorm van zoeken ontwikkeld wordt. Elk deel is chronologisch opgebouwd zodat je soms het gevoel krijgt dat je met overlappingen te maken hebt.
Een eerste deel gaat in op de antieke erfenis, die ons huidig zoekproces nog steeds sterk beïnvloedt. Daarin spelen zowel de godsdiensten (Israël, het Oosten, het christendom) als de grote Griekse filosofen (Socrates, Plato, Aristoteles) een centrale rol. Zij zoeken de antwoorden, weliswaar ieder op eigen manier, buiten de direct ervaarbare werkelijkheid: bij de God boven ons (transcendentie) of bij de abstracte begrippen van de ratio diep in ieder van ons. In het tweede deel beschrijft Boorstin de weg die zich richt naar de menselijke ervaring waarin met name het gemeenschapsverband tussen mensen zichtbaar wordt. Hier komt de liberale geest tot uiting die de ruimte bood voor de ontwikkelingen vanuit een mythisch kader naar een wetenschappelijke, historische en politieke benadering van de wereld die op termijn zelf een nieuw dogma dreigt te creëren. Hij verbindt de mythe en het heroïsche verleden (Homeros), de geboorte van de geschiedschrijving (Thucydides) en van de literatuur (Vergilius) met de latere wegen van More, Bacon, Machiavelli, Locke, Voltaire, Rousseau, Kant en Hegel. In het derde deel komen auteurs aan de orde die hun zoeken richten op de toekomst om zowel het leven van de maatschappij als dat van het individu te verbeteren. Hier gaat Boorstin in op thema's als bevrijding, zelf-realisatie, openheid, twijfel aan zowel godsdienstige als seculiere dogma's, het ontstaan van de sociale wetenschappen. Figuren als Comte, Marx, Kierkegaard, Malraux, Bergson en Einstein geven naar Boorstins keuze de sterkste aanzetten daartoe.
De zoekende mens is een fascinerend werk, vlot en meeslepend geschreven. Je kan het niet lezen als het zoveelste overzicht van filosofische of wetenschappelijke stellingen. Het is eerder een poging een samenhangend perspectief te bieden op de lange weg van menselijk zoeken naar verandering en zin. Maar je kan er niet omheen dat Boorstin duidelijke voorkeuren geeft en keuzes maakt zodat heel wat andere lijnen blijven liggen of nauwelijks ontwikkeld worden. Maar dat doet ten slotte niets af aan de verdienste van dit werk dat een originele kijk op de geschiedenis van het denken en de wetenschappen brengt.
Voor een diepergaande zelfstudie geeft de auteur een uitgebreide en becommentarieerde index van bronnen en literatuur. Een interessant werkinstrument. [Willy Deckers]
Annemiek Buijs
Derde deel dat samen met 'De ontdekkers' (1987) en 'De scheppende mens' (1993) een trilogie vormt. De Amerikaanse historicus en voormalig hoofd van de Library of Congress, die in 1974 de Pulitzerprijs kreeg voor 'The Americans', beschrijft op chronologische wijze een breed scala aan religieuze, wetenschappelijke, filosofische, politiek-sociale en literaire denkers, beginnend bij de profeet Mozes en via o.a. Luther, Marx en Malraux eindigend bij Einstein. Het gaat niet om de antwoorden die deze wijze mannen (er komt geen één vrouw in voor) geven op vragen als 'wie zijn wij' of 'wat is goed leven', maar om de zoektocht zelf, de betekenis daarvan en de manier van vragen. De structuur van deze op vlotte Amerikaanse wijze geschreven studie is niet helder. Wat ontbreekt is een register, een correcte literatuurverantwoording en een conclusie. De hoofdstukindeling doet gekunsteld aan. Desalniettemin een mooi interdisciplinair geluid. Belangrijk voor historici, filosofen, religieuzen, politici, (cultuur)wetenschappers en iedere geïnteresseerde in (actuele) levens- en zingevingvraagstukken: voor ieder zoekend mens. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.