Over elk vergeten heen
Jo Claes
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2002 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : CLAE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2002 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : CLAE |
31/12/2002
<4>Gevat binnen het kader van een soort dagboekverslag van tien dagen uit het leven van romanschrijver Jonas Gorter brengt Quarantaine het relaas van een driehoeksverhouding, waarin Lucia Winkler, een kunstenares, de centrale rol speelt. Gorter, die na de breuk met zijn vrouw Ingrid in een creatieve en psychologische impasse is gesukkeld, begint een stormachtige verhouding met haar. Wat voor hem de hemel op aarde lijkt te beloven, wordt zwaar doorkruist door het feit dat Lucia nadien ook nog verliefd raakt op Gorters vriend, de dichter Tom. Lucia stelt een soort modus vivendi voor, waarbij beide mannen een plaats krijgen in haar leven. Onzekerheid en jaloersheid drijven Gorter van haar weg, in die mate zelfs dat zij hem tien dagen lang wil horen noch zien. Dan zal zij haar definitieve keuze bekend maken.
Binnen het rigide tijdskader van deze tien dagen wachttijd, van woensdag 22 maart tot vrijdag 31 maart, laat Claes zijn hoofdpersonage aan het woord. Rusteloos pendelt Gorter in zijn relaas heen en weer tussen heden en verleden. Het heden is een verhaal van fysische en psychische ontreddering, van hoop en wanhoop, van vermeende zekerheid en telkens weer opduikende twijfel. Dat Gorter de greep op zichzelf verliest, wordt mooi geïllustreerd door het motief van het zoek geraakte horloge. Tijd kan een ordenend element zijn in het leven, maar niet in dit van Gorter.
Verder verneemt de lezer wat gebeurd is in het verleden, via het verhaal dat Jonas Gorter op papier tracht te zetten. Waar hij het relaas van zijn scheiding van zijn eerste vrouw Ingrid, de kennismaking met Lucia en nadien de verwijdering van haar eerst in een roman wil gieten om te genezen van de pijn, wordt het geheel gaandeweg omgebogen tot een pleidooi dat hij Lucia wil bezorgen om haar van zijn liefde te overtuigen.
De roman Quarantaine kan in de eerste plaats worden gelezen als 'het oeroude verhaal van twijfel' aan de gevoelens die mensen voor elkaar hebben. Gorter probeert al schrijvend zijn geliefde te doorgronden, maar snel staat voor hem vast dat hoe in plaats van antwoorden telkens nog meer vragen opduiken. Ook Lucia's schilderijen helpen hem nauwelijks vooruit. Naarmate hij haar beter leert kennen, of althans denkt dit te doen, ziet hij haar werken evolueren: "Minder abstract, minder gesloten, een paar vrouwengezichten ook: nauwelijks verhulde zelfportretten die op bijna kubistische manier waren onderverdeeld in heldere en donkere vlekken." Zonder dit gegeven meteen ook tot een thematische lijn uit te werken, slaagt Claes erin enkele boeiende ideeën neer te zetten over de relatie tussen woord en beeld, om uiteindelijk uit te komen bij de kunst in het algemeen: "Vertel me dan eens waarom jij nu het verhaal over Lucia schrijft. Enkel vanwege het gemis. Dat is wat schrijvers, schilders, componisten al eeuwen bezighoudt. En hoe groter het gemis, hoe meer reden om bezig te blijven. Want gemis is van levensbelang voor de kunst."
Veel fundamenteler zijn dan weer de bedenkingen die Claes zijn schrijvende ikfiguur in de mond legt over het schrijven zelf. Quarantaine is een roman over het schrijven zelf. Op de eerste pagina al lezen we: "Woorden waren verraderlijk. Woorden werden zo dikwijls averechts begrepen en lieten als een mes kartelige wonden na in de ziel van de mensen." Jonas wantrouwt de woorden, en zeker dan het teveel aan woorden waaronder menig prozawerk gebukt gaat. Vandaar ook dat zijn voorkeur in wezen uitgaat naar de dichters. De citaten en verwijzingen die Claes opneemt uit o.a. het werk van Hans Andreus en Pablo Neruda zijn bijzonder goed gekozen binnen de context van de roman.
Rode draad doorheen de bedenkingen in verband met de schrijfact, is de vraag naar de relatie tussen fictie en werkelijkheid. Naarmate het relaas van Gorter vordert, vervaagt de grens tussen wat reëel gebeurd is en wat in tekst wordt verzonnen. Gorter wil oplossen in zijn verhaal, wat hij intikte, moest zo echt en doorleefd overkomen dat ze er tot in het merg van haar gedachten door zou worden geraakt, maar dat kon alleen als elk woord was gewikt en gewogen, als het verhaal stilistisch en inhoudelijk zo sterk was dat ze zou vergeten dat het om fictie ging, als hij zo compleet en volkomen met het hoofdpersonage was versmolten dat ze het gevoel zou hebben dat ze met hem in hoogsteigen persoon te doen had. Pas dan, en dan alleen, kon de magie werken en zou de tekst voor haar hetzelfde waarheidsgehalte krijgen als het verleden." Of en hoe Gorter daarin slaagt, wordt pas helemaal aan het slot van de roman geopenbaard. Schrijvend bedenkt hij twee aan elkaar tegengestelde versies van wat uiteindelijk Lucia's beslissing zou kunnen zijn, om er direct daarna ook effectief mee geconfronteerd te worden.
Rond het klassieke verhaalgegeven van een driehoeksrelatie stelt de roman Quarantaine meer vragen dan dat er antwoorden worden gegeven. Claes is duidelijk: "Misschien bestond er geen manier om het verleden objectief te observeren. Misschien werd het altijd vertekend gereconstrueerd in een hulpeloze poging om het heden te begrijpen." [Jooris van Hulle]
<5>Jo Claes : Quarantaine, Davidsfonds Leuven, 2002, 158 p., 19,96 ¤, ISBN 90-6306-438-1
<3>liefde [Jooris Van Hulle]
Drs. Fieke Nugteren
Schrijver/vertaler Jonas wordt hopeloos verliefd op een jonge kunstenares die een expositie in zijn stamcafé heeft. Zijn huwelijk is nog pas kort geleden vastgelopen, zijn dochtertje vraagt zijn aandacht en een nieuwe vrouw past feitelijk nog niet in zijn leven. Lucia blijkt bovendien een gecompliceerde vrouw die ook nog van een ander houdt. De periode van het ontstaan van de liefde en de uitkomst van het proces waarbij de geliefde Lucia tussen haar twee aanbidders moet kiezen, wordt in romanvorm in tien (schrijvers)dagen samengevat. Voornamelijk door het gebruik van dit procédé én door het veelvuldig verwijzen naar en citeren van bekende boeken, films en andere bestaande cultuuruitingen onderscheidt Jo Claes zich van andere familieromanschrijvers. Door het tegelijk hanteren van een eenvoudige stijl komt dit qua onderwerp en uitwerking niet onaardige verhaal gekunsteld over. Dit maakt 'Quarantaine' dan ook nog niet tot een literaire roman, zoals de uitgever het qua uitvoering (o.a. kunstzinnig omslag waarop de vermelding 'Literair' ) positioneert. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.