Groot scheldwoordenboek : van apenkont tot zweefteef
Marc De Coster
Marc De Coster (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Veen, 2001 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : TAALKUNDE : NEDERLANDS 844.6 COST |
31/12/2002
Marc de Coster publiceerde al woordenboeken over jargon en slang (1992), clichés en slogans (1997) en neologismen (1998). Duidelijk is dat hij gefascineerd is door gevoelig en controversieel taalgebruik, want slang is meestal taboe, clichés zijn stilistisch te verwerpen en neologismen worden ook vaak fronsend onthaald. Zijn nieuwste woordenboek onderzoekt opnieuw een 'gevoelige' kant van ons woordgebruik: de verdoezelende eufemismen en de heikele kwestie van politieke correctheid. Deze 'mildspraak'-woorden verzachten enigszins een botte of onaangename waarheid, vanuit een schaamtegevoel, taboe of beleefdheid.
De Coster verzamelde meer dan 2000 eufemismen. Hij schetst hun geschiedenis en illustreert ze met citaten uit literatuur en kranten, van de 16e tot eind de 20e eeuw. Vele eufemismen zijn dan ook verdwenen, zoals de uitdrukkingen aalkorf (achterste, vagina) of henker (een van de vele benamingen voor de duivel). Seks en religie zijn onderwerpen waarover vele eufemismen bestaan, net als de dood, ziekte en dronkenschap. Het lichaam in het algemeen is één eufemistisch kluwen, denk maar aan alle verhullende woorden over zwaarlijvigheid: gezet, embonpoint, mollig etc. We spreken ook van zwembandjes en Rubensuur (zwemtijd gereserveerd voor gezette vrouwen), maar hier is duidelijk dat de grens tussen eufemisme en scherts niet eenduidig is.
Zoals de auteur onderstreept, is die grens een subjectieve ervaring. Zolang een woord maar iets verhullends heeft, neemt De Coster het op. Daarom tref je randgevallen aan als auschwitz-kar voor elektrocutiewagen (ronduit een cynisch dysfemisme), zingen voor verraden (Bargoens jargon), rimmen voor anuslikken (geheimtaal in een subcultuur), charlie, Gerrit of Bello voor penis (schertswoorden). De Coster geeft te weinig de verschillen tussen eufemismes, scherts en geheimtaal aan. Zijn gebrek aan nuancering blijkt ook uit de discussie van politiek correct taalgebruik. Zo stelt hij o.m. dat politieke correctheid in de Verenigde Staten beperkt is gebleven tot de academische wereld, terwijl ze bij ons in alle geledingen van de samenleving is doorgedrongen. Maar zijn voorbeelden daarvoor komen uit de sociale sector, waar upgrading-termen als herwaarderingsgebied, of verzachtende, ontstigmatiserende woorden als randgroepjongere of kansarm welig tieren. Zulke woorden zijn niet zo nieuw en ook niet onbekend in de VS of andere landen, en moeten onderscheiden worden van politieke kwesties als racisme of seksisme. Maar dat al deze termen opgenomen worden in een woordenboek over 'gevoelig' taalgebruik, is volledig terecht. Net zoals het loze managementsgebabbel dat De Coster graag kapittelt met woorden als milieuwerker (vuilnisman), mentale informatiewerker (secretaresse) of geschikt voor doe-het-zelvers (krot). [Chris Bulcaen]
Dr. M.J.I. Bos
Meer dan tweeduizend verzachtende Nederlandse omschrijvingen zijn in dit woordenboek verzameld. De trefwoorden zijn alfabetisch geplaatst en ieder van een omschrijving, vindplaats, commentaar en soms etymologische herkomst voorzien. Ter aanvulling zijn vier registers van trefwoorden opgenomen die betrekking hebben op de tijdperken (16e-20e eeuw), gebruiken, stijl en thema; ze verhogen de gebruikswaarde. Dit bijzonder woordenboek van een erudiet verzamelaar, die sinds 1989 met deze opzet een eigen genre woordenboeken ontwikkelt, is een bron van kennis, vermaak en verwondering voor iedereen die in de Nederlandse taal is geïnteresseerd. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.