Mijn twintigste eeuw : zoals verteld aan Czeslaw Milosz
Aleksander Wat (Auteur), Czeslaw Milosz (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : WAT |
Besprekingen
31/12/2001
Alexander Wat (1900-1967) is een sleutelfiguur in de Poolse literatuur van de 20e eeuw. Hij is een dichter die een klein poëtisch oeuvre heeft nagelaten, maar belangrijker nog was zijn rol als tijdschriftredacteur en uitgever in de vroege jaren '20. Geboren te Warschau in een bemiddeld joods gezin, was hij al tijdens zijn studentenjaren (filosofie) aan de universiteit een van de sleutelfiguren van het Poolse futurisme. Wat kan model staan voor die duizenden midden-Europese intellectuelen die door de sovjetrevolutie gefascineerd werden en zich op de een of andere manier engageerden. Hij werd redacteur van het enige communistische tijdschrift dat in het vooroorlogse Polen grote invloed had, 'Het literaire maandblad'. De politieke verschrikkingen van de jaren '30 deden hem evenwel verstommen. Hij werkte als literair hoofdredacteur bij een uitgeverij, maar vluchtte voor de Duitsers naar Lwów, waar hij gearresteerd werd en aan een odyssee door Russische gevangenissen begon. Hij zat zelfs geruime tijd in de beruchte Loebjanka-gevangenis in Moskou. Zijn tocht eindigt in Alma-Ata (Kazachstan), vanwaaruit hij nog voor drieënhalf jaar naar Ili, een naar oordschap tegen de Chinese grens aan, verbannen wordt. Daar zal hij een beruchte actie voeren onder de gevangen Polen om zich te verzetten tegen het aannemen van het sovjetpaspoort. Na de oorlog raakte Wat (met vrouw en kind) terug in Polen, mocht, gekweld door zijn demonen en erg ziek, als revalidant in Frankrijk verblijven. De universiteit van Berkeley nodigde hem uit, maar de pijnlijke ziekte belette hem te schrijven. Het grote werk dat hij voor ogen had (zijn itinerarium mentis), zal hij ten slotte in lange gesprekken met Czeslaw Milosz uitspreken. Dit boek is de (bewerkte) neerslag van de urenlange opnamen, waarin Wat zich op een unieke manier uitlaat over zijn 20e eeuw. Het is veel meer dan het verhaal van een bar bestaan. Hier is een Poolse intellectueel aan het woord, filosofisch onderlegd, van joodse afkomst, een dichter. Een man die afstand weet te nemen, vooral oog heeft voor de hele cultureel-sociologische achtergrond van zijn tijd en zijn eigen spirituele evolutie naar het christendom toe. Het is een indrukwekkend getuigenis geworden, een weergaloos tijdsdocument. De lezer late zich niet afschrikken door de vele namen en feiten van het Warschause literaire leven in het eerste gedeelte, waar hij niet mee vertrouwd is. Hij zal vlug merken wat een fascinerend panorama van een tijd hem hier geboden wordt. Het boek is zorgvuldig geannoteerd, in- en uitgeleid en van een uitvoerig namenregister voorzien. [Jos Van Damme]
K. Lesman
Aleksander Wat (1900-1967) is een van de grootste Poolse dichters van de twintigste eeuw, maar is vooral bekend geworden door zijn dagboek 'Mijn eeuw', waarvan nu een uitgebreide keuze in het Nederlands is verschenen. Op het einde van zijn leven was Wat door een ongeneeslijke ziekte zelf niet meer in staat zijn 'magnum opus' te schrijven. Vanaf zijn ziekbed vertelde hij het aan Czeslaw Milosz, die een uitgebreide, ook in de Nederlandse uitgave opgenomen inleiding schreef. Dit fascinerend getuigenis behandelt in grote lijnen de periode 1919-1943 en vertelt de lotgevallen van een Pools-joodse futuristische intellectueel met communistische sympathieën die aan den lijve de gruwelen van het stalinisme ondervindt. Vertaler Gerard Rasch leidt het boek in, hij is ook verantwoordelijk voor de keuze. Ook is een fragment toegevoegd uit de memoires van Wats vrouw Olga over de periode waar haar man niet meer aan toe is gekomen. Het boek kent voorts een notenapparaat en persoonsregister. Kleine druk. Ondanks een overvloed aan typisch Poolse data, namen en feiten is dit boek ook voor de Nederlandse lezer een bijzonder rijke bron van informatie over het intellectuele leven onder het stalinisme. Onlangs verscheen ook een keuze uit het dichtwerk van Wat: 'Met de huid geschreven'*.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.