En avant Dada : de geschiedenis van het dadaïsme
Richard Huelsenbeck (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Vantilt, cop. 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 825.5 HUEL |
Besprekingen
31/12/2001
De ondertitel van dit boekje, 'De geschiedenis van het dadaïsme', zou de lezer op het verkeerde been kunnen zetten. Wie een gedegen chronologisch overzicht verwacht, met een objectiverende afweging van ieders aandeel in de revolutionaire kunststroming die in 1916 het licht zag, is aan het verkeerde adres. De auteur was samen met Jean Arp, Hugo Ball en Tristan Tzara een van de dadaïsten van het eerste uur, betrokken partij dus, en nog vol van de alles omwentelende dadaïstische geest toen hij in 1920 deze vroege terugblik schreef. De titel wijst trouwens op de wil om de wereld op zijn kop te zetten, die -- ook na de korte, intussen geconsacreerde periode in de literatuur- en kunstgeschiedenis -- actueel blijft. Dada heeft meer toekomst dan verleden. "De dadaïst exploiteert zijn psychologische vermogen om zijn eigen individualiteit los te laten zoals men een lasso loslaat of een jas laat fladderen in de wind. Morgen zal hij niet meer dezelfde zijn als vandaag, misschien zal hij overmorgen 'helemaal niets' meer zijn, om daarna alles te zijn." Deze geschiedenis is dus één lang manifest, waarin weliswaar historische feiten, verzinsels en anekdoten worden gememoreerd (Vanwaar de naam dada? Hoe verliepen de voorstellingen in het Cabaret Voltaire? e.d.), maar waarin ook wordt afgerekend met de onbetrouwbare dadaïst Tzara, die te veel ontzag voor de artistieke productie en de abstracte kunst had om de absolute ongebondenheid van het echte dadaïsme te belichamen.
Erg interessant zijn de uitweidingen uit de eerste hand over het bruïtisme (en de invloed van de futuristen), het simultaangedicht en de nieuwe materialen in de schilderkunst. De gespannen verhouding tussen de expressionisten en de politiek radikale dadaïsten in Duitsland (Club Dada), van wie ook het beruchte Berlijnse actieprogramma wordt opgenomen, krijgt duidelijke contouren. De aanmerkingen van de vertaler verhelderen een aantal (half)vergeten namen en begrippen, maar breken iets te vlug af: een figuur als Johannes Baader had zeker een toelichting verdiend. Dat het dadaïsme geen kunststroming wilde zijn, maar er door het culturele systeem toe is gebombardeerd, wijst op een dubbelzinnigheid waar ook dit boekje niet geheel vrij van is: de triomftocht van de dadaïstische avonden in Duitsland en Bohemen waar Huelsenbeck mee besluit, tonen al iets van het zich settelen in het artistieke bedrijf. De onverbruikte explosieve kracht van dada komt nog het best naar voren in de korte trialoog tussen drie menselijke wezens 'Door Dada uitgeschakeld', dat eindigt met de uitroep "Dada zal voor eeuwig leven!". In de Dada-Almanach schreef Huelsenbeck: "Je moet voldoende dadaïst zijn om tegenover je eigen dadaïsme een dadaïstische positie te kunnen innemen." Dit boekje vormt er het levende bewijs van. [Erik de Smedt]
Hans Renders
Jan H. Mysjkin gaat onverschrokken verder met het vertalen en interpreteren van de oerteksten van en over Dada. In zijn nawoord bij 'En Avant Dada' beschrijft hij hoe Hugo Ball en Richard Huelsenbeck al op 12 februari 1915 een protodadaïstische 'Herdenkingsplechtigheid voor gevallen schrijvers' organiseerden. Deze manifestatie wekte 'meer beroering dan ontroering'. Dat is dus een jaar voordat Ball en anderen in Zürich tot de officiële oprichting van Dada overgingen. Deze tekst van Huelsenbeck uit 1920 over het ontstaan van Dada is informatief en rauw. Hij weerspreekt dat, zoals de traditie wil, Tristan Tzara de naam 'Dada' verzon en geeft ook een morele dimensie aan de experimentele beweging: hij en zijn bentgenoten hadden geen zin er met een boek van Goethe op uit te trekken om vervolgens Fransen en Russen aan het bajonet te rijgen. Een ook opgenomen 'trialoog tussen menselijke wezens' zorgt passend voor de ultieme verwarring.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.