Minimalisme
David Batchelor
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Thoth, cop. 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 705.8 MALP |
31/12/2001
Realisme in de schilderkunst is een vlag die vele ladingen dekt. Individualistische invullingen van het begrip komen voor naast institutionalistische, en vaak bestaat er een gespannen verhouding met progressieve of avant-gardistische trends. De oorsprong van de stroming ligt in Frankrijk. Omstreeks 1835 vond Gustave Courbet dat de regels van de ateliers en de Academie terzijde moesten worden geschoven. Een onderwerp hoefde niet langer uit de geschiedenis, het sentiment of de mythologie te komen om waardevol genoeg te zijn om te schilderen. Zijn 'Begrafenis in Ornans' (1850) zette een nieuwe toon. In Engeland betekende het realisme van de prerafaëlieten omstreeks dezelfde tijd niet zozeer een sociale bekommernis om het lot van echte mensen, als wel een zo natuurgetrouw mogelijke, illusionistische afbeelding. Mede onder invloed van de fotografie vertakte zich dit Engelse realisme in verschillende richtingen, waarbij de onderwerpen meestal onconventioneel werden afgebeeld. In het interbellum manifesteerde het realisme zich in Frankrijk als een oproep tot orde, contrasterend met de waagstukken van het kubisme en het fauvisme. In Duitsland ontstond de 'Neue Sachlichkeit' als reactie op het pathetische expressionisme, met een sterk maatschappijkritische inslag (G. Grosz). Of het magisch realisme van een Franz Radziwill en zeker de pittura metafysica van Giorgio de Chirico realistisch kunnen worden genoemd, is niet zo duidelijk. Jammer is in elk geval dat de auteur belangrijke Nederlandse vertegenwoordigers als Pyke Koch en Carel Willink onvermeld laat.
Dictatoriale regimes blijken een voorkeur te hebben voor een heroïsch realisme met classicistische trekken. Ook hier blijft de auteur aan de oppervlakte en mist hij de kans van een vergelijking tussen nazi-kunst en het in de Sovjet-Unie gepropageerde socialistisch realisme. Het realisme in de Verenigde Staten met zo uiteenlopende vormen als het regionalisme van een Grant Wood en de sfeervolle lichtstudies van een Edward Hopper worden te summier behandeld. Meer aandacht krijgen de Mexicaanse muralisten, onder wie Diego Rivera. Aan het eind van de jaren '50 ontstond in Groot-Brittannië de pop-art als (ironische) weerspiegeling van de eigentijdse massacultuur, die een esthetiserende uitloper kende in het werk van David Hockney. De internationaal belangrijkste Engelse figuratieve schilderkunst is te vinden in de onthutsende naakten van Lucian Freud. Pop-art in de Verenigde Staten was een veel onpersoonlijker fenomeen dan in Groot-Brittannië, al vertoont het werk van James Rosenquist een sterke maatschappijkritische inslag. Andy Warhol is uiteraard een buitenbeentje. Het Amerikaanse hyperrealisme of fotorealisme van de jaren '80 wordt m.i. wat naïef als een tot het uiterste gedreven realisme geïnterpreteerd, wat voorbijgaat aan de sterk reflexieve, zelfs conceptuele component. In het postmodernisme, waarin alles kan, hanteren schilders als Eric Fischl en Jenny Saville een broeierig realisme met dubbele bodem. Realisme geeft een vrij volledig beeld van de diverse vertakkingen met boeiende illustraties. Toch vormt het meer een eerste kennismaking dan een ernstige studie. Essentiële kwesties als de relatie tussen schilderkunst en fotografie, de problematisering van het begrip 'werkelijkheid', mengvormen van het realisme en de verschillende emotionele ladingen worden nauwelijks uitgediept. [Erik de Smedt]
Drs. C.J.M. Schulte-van Wersch
In dit deeltje uit de serie 'Stromingen in de moderne Kunst' geeft de kunsthistoricus Malpas een beknopt overzicht van het 'realisme' in de schilderkunst vanaf ca. 1900 tot 1990. Het uitgangspunt van de auteur is dat alle besproken werken qua onderwerpskeuze of techniek geïnspireerd zijn door negentiende-eeuwse voorbeelden van het realisme, m.n. de Franse schilder Courbet en de Engelse Prerafaëlieten. In een chronologisch opgezet, doorlopend verhaal beschrijft hij d.m.v. een selectie van kunstenaars en een of twee voorbeelden van hun werk de verschillende stromingen van het realisme, m.n. in Engeland en de V.S. en in, mindere mate in Frankrijk, Duitsland, Italië, Rusland en Mexico. België en Nederland ontbreken. De talrijke afbeeldingen in kleur zijn goed geïntegreerd in de tekst (met verwijzingen). Niet alle werken zijn echter afgebeeld en er worden ook vrij veel relatief onbekende kunstenaars en werken als referentie genoemd, waardoor men onvoldoende beeld krijgt. Bovendien is de tekst niet altijd even toegankelijk. Met een uitgebreid register (namen en zaken) en een beknopte bibliografie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.