België en zijn koningen : van macht naar invloed
Mark Van den Wijngaert
Mark Van den Wijngaert (Auteur), Lieve Beullens (Auteur), Dana Brants (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Houtekiet, 2000 |
VOLW. : NON FICTIE : 936.2 SAKSEN-COBURG |
31/12/2000
Mark van den Wijngaert, hoogleraar Hedendaagse Geschiedenis aan de KU Brussel, vormde met Lieve Buellens en Dana Brants een triade van historici om het complexe verhaal van België en zijn koningen systematisch uit de doeken te doen. Hun boek brengt geen sensationele onthullingen, maar het reilen en zeilen van de Belgische Saksen Coburgers wordt er wel uitvoerig en objectief in beschreven. Zet men ze op een rijtje, dan is het opvallend hoe sedert 1830 de rechtstreekse invloed van de vorsten stap na stap werd ingeperkt, maar dat ze soms een morele invloed uitoefenden, omgekeerd evenredig aan hun werkelijke macht. Dat gold vooral voor Albert I en Boudewijn. Albert II, die de uitvoerder van het testament van zijn broer wordt genoemd, lijkt op weg eenzelfde prestige te verwerven. Het vorstenhuis, dat zich zo lang aan het unionisme vastklampte, wordt steeds meer de band van het federale België. Leopold I, nog een telg van het ancien régime, behandelde zijn ministers als secretarissen. Leopold II en Albert I hadden, binnen reeds vernauwende grenzen, toch nog vrij veel armslag. Zelfs Leopold III kon zich in de jaren '30 nog opwinden over socialistische ministers die hun partij-instanties raadpleegden in plaats van zich te gedragen als zijn raadslieden. Sedertdien is de koning, om maar één voorbeeld te noemen, nog de grotendeels symbolische bevelhebber van de in de Atlantische en Europese bondgenootschappen opgenomen Belgische strijdkrachten. De bijna absolutistische interpretatie die Leopold III in 1940 gaf aan artikel 68 van de Grondwet: "de koning voert het bevel over land- en zeemacht...", lag mee aan de basis van de koningskwestie en gaf hem het voorwendsel om "bij zijn troepen" te blijven. Voorwendsel, want dit boek maakt duidelijk dat Leopold III nog voor wat anders in België wou blijven, nl. voor het vestigen van een persoonlijk, uiterst rechts, corporatistisch bewind, waarvoor hij de goedkeurig van Hitler hoopte te krijgen. Maar de Führer zag zo'n Belgisch dictatortje niet zitten. De koppige en politiek niet zo helder denkende Leopold III is daardoor bijna de doodgraver van de Belgische monarchie en van België tout court geworden. Die monarchie werd -- nog een paradox -- gered door zijn broer Karel, die door de Leopoldisten werd bedolven onder kritiek en grievende spot, maar die als prins-regent van september 1944 tot juli 1950 "hyperconstitutioneel" zijn plicht deed en zo de troon warm hield voor neef Boudewijn. Veel dankbaarheid heeft hij daar in de koninklijke familie en bij de rechts-conservatieven niet voor geoogst.
De auteurs verwijzen naar de sociale bewogenheid van onze staatshoofden. En ja, onder Albert I en de prins-regent werden telkens na een wereldoorlog diepe maatschappelijke hervormingen doorgevoerd. Anderzijds hebben de Congolese roofpolitiek van Leopold II en de autoritaire escapades van Leopold III een smet geworpen op het humanitaire blazoen van België. Trouwens, hoe sociaal de monarchie ook verpakt wordt, als puntje bij paaltje komt, kan het klimaat aan het Belgisch hof niet anders beschreven worden dan als ultra-conservatief Habsburgs katholiek. Het terugschroeven van de koninklijke macht, dat als een rode draad door dit boek loopt, lijkt daarom niet alleen toe te schrijven aan de algemene historische evolutie, maar ook aan sommige zijsprongen van onze monarchen. [Robert Schoeters]
J. van Bree
Wat voor macht hadden de Belgische koningen (en de prins-regent Karel)? Hoe opereerden ze op het gebied van defensie en buitenlandse politiek, hoe gingen ze om met 'hun' kabinetten en met de partijpolitieke ontwikkelingen, wat was hun inbreng in de koloniale politiek en in de Vlaamse kwestie? Nadat eerst van alle vorsten (van Leopold I tot en met Albert II) afzonderlijk een portret wordt geschetst, worden bovenstaande vragen themagewijs beantwoord - waarbij per onderwerp steeds alle koningen (en de prins-regent) en hun inbreng de revue passeren. De drie auteurs, allen historici, bouwden voort op 'Monarchie en macht' (nu de ondertitel van het onderhavige boek) dat in 1992 verscheen* en dezelfde opzet had, maar waarvan de tekst is geactualiseerd met de meest recente literatuur. Daardoor is het een waardevol naslagwerk geworden over de ontwikkeling die de Belgische monarchie heeft doorgemaakt van (concrete) macht naar (oncontroleerbare) invloed. Behalve een literatuurlijst en een stamboom, zijn ook zwartwitfoto's opgenomen, die echter nogal donker zijn afgedrukt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.