Hitlers laatste dagen : het einde van het Derde Rijk
Joachim C. Fest
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Manteau, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : Duitsland 947 SPEER |
31/12/2000
Terwijl over andere topnazi's het voornaamste gezegd schijnt te zijn, blijft Albert Speer, chef-architect en minister van bewapening tijdens het nazi-regime, tot de verbeelding spreken. De laatste jaren zijn verschillende studies over hem verschenen met als uitschieter de monumentale biografie van Gitta Sereny, Speer. Speer fascineert door zijn ambiguïteit: creatieve kunstenaar, maar ook koele nazi; intelligente technocraat, maar ook kortzichtige oorlogsstoker; stijlvol man zich bewegend in de platvloerse entourage van Hitler. Na de oorlog bekende hij als enige topnazi schuld, maar hij bleef steeds ontkennen op de hoogte geweest te zijn van de holocaust, wat overigens door weinig historici wordt geloofd. Nu verschijnt er ook een Speer-biografie van Joachim Fest (geb. 1926), historicus en publicist, biograaf van Hitler (1973) en adviseur van Speer zelf bij het schrijven van zijn veelgelezen Herinneringen (1969).
Fest kiest voor de biografische benadering omdat hij vreest dat een historische monografie te veel in zwartwitschema's zal blijven steken. Hij is niet op zoek naar de betekenis van Speer als architect of naar zijn rol als minister van Bewapening, maar wil de "complete dimensie en de dramatiek van het individuele leven van Speer" naar voren brengen. Daartoe plaatst hij Hitler zelf centraal. De wonderlijke en unieke gevoelsband met Hitler vormt voor Fest de belangrijkste sleutel tot het enigma Albert Speer. "De grenzeloze mogelijkheden die Hitler hem bood, de vele voordelen van zijn uitzonderingspositie binnen de hofhouding en zijn eerzucht als de favoriete vazal maakten hem blind voor alles wat buiten zijn takengebied lag, zoals overwegingen van humanitaire en morele aard."
Albert Speer (1905-1981) maakte een bliksemcarrière. Vanuit het niets werd hij op zijn dertigste hoofdbouwmeester van het Derde Rijk, bouwde in één jaar tijd de nieuwe (pompeuze) Rijkskanselarij en ontwikkelde het concept om Berlijn te veranderen in Wereldhoofdstad Germania. In 1942 benoemde Hitler hem tot minister van Bewapening. Speer wilde de overschakeling naar een totale oorlogseconomie en verdrievoudigde de output van de Duitse bewapeningsindustrie. Al vanaf 1943 besefte hij dat de oorlog was verloren, maar toch zette hij alles op alles om de strijd voort te zetten. In april 1945 -- toen Berlijn door de geallieerden werd ingesloten -- boycotte hij persoonlijk met veel branie Hitlers verschroeide-aardepolitiek door prominenten in steden te verbieden steden en fabrieken te vernietigen. Op het proces in Nuerenberg ontliep hij de doodstraf door schuld te bekennen en werd hij tot twintig jaar gevangenisstraf veroordeeld. In 1966 kwam Speer vrij en begon een leven als schrijver en "levende getuige-representant" van een tijdperk.
Joachim Fest heeft een huzarenstukje volbracht. Zijn Speer-biografie blinkt uit door compactheid, genuanceerdheid en een haast onvoorstelbaar psychologisch inlevingsvermogen. Bij het gepassioneerd vertellen van het levensverhaal, verliest de auteur het bredere historische kader nooit uit het oog. Op een vanzelfsprekende wijze slaagt hij erin het individu Speer in de tijdgeest te kaderen en zo brede stellingen over de nazi-periode te ontwikkelen. Daarbij komt nog dat Fest een schitterende stijl hanteert, gevoelig, helder en ook accuraat. Zijn beschrijving van de laatste ontmoeting Hitler-Speer op 23 april 1945 is ronduit adembenemend. Fest is zeer gedetailleerd en brengt de dramatische geladenheid prachtig over: Hitler bevend in een hoekje, de ogen vol tranen, wetend dat hij zal sterven, die zijn boezemvriend de laatste keer de hand schudt. Zo'n biografieën tillen het genre op een hoger niveau. [Gunter Bousset]
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
Albert Speer was een begenadigd architect, die in de ban kwam van Hitler. Hij ontwierp onder meer een (nooit gebouwd) pompeus nieuw stadscentrum voor Berlijn. In de Tweede Wereldoorlog stelde Hitler hem aan als minister van bewapening. In die functie zorgde Speer voor stroomlijning en efficiency, zodat Duitsland de oorlog nog lang kon volhouden. Tijdens het naoorlogse proces van Neurenberg bekende Speer schuld en werd hij tot twintig jaar cel veroordeeld. Na zijn vrijlating stelde hij zijn herinneringen op schrift. Te midden van de brute nazi-leiders viel Speer vaak op als een 'beschaafde', zij het hautaine minister. De vraag blijft echter open in hoeverre Speer weet had van de moord op miljoenen joden en andere slachtoffers van het nazisme. Deze eerste echte Speer-biografie, van de hand van de gerenommeerde historicus Fest spreekt in dezen niet het laatste woord, maar is overigens zeer leesbaar en informatief. Iedereen met interesse in de Tweede Wereldoorlog kan met vrucht kennisnemen van het leven van een man uit de directe omgeving van de dictator.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.