De jongen, de neushoornvogel, de olifant, de tijger en het meisje
Peter Verhelst
Peter Verhelst (Auteur), Luk Perceval (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2000 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : OUDE TALEN : Klassiek Grieks (tot 1453) VERH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2000 |
Woord Toneel : VERH |
31/12/2000
Aars! is na Maria Salomé, Romeo en Julia en Red rubber balls het vierde toneelstuk van Peter Verhelst. Hij gaat, zoals de ondertitel 'anatomische studie van de Oresteia' al suggereert, hier een gevecht aan met de tragedies van de oudste van de drie grote Griekse tragediedichters: Aischylos (525-456 v.C.). De Vlaamse auteur neemt de trilogie Oresteia als uitgangspunt voor zijn gecondenseerde en uiterst talige bewerking.
In samenwerking met regisseur Luc Perceval heeft Peter Verhelst de tekst van Aischylos grondig herschapen tot een gezinsdrama voor vier spelers. De goden uit de originele opvoering werden geschrapt, over de Trojaanse oorlog wordt nergens openlijk gerept, de anekdotiek is altijd ver weg en ook de tekst is allesbehalve een letterlijke vertaling. De gereduceerde cast bestaat uit papa Agamemnon, mama Klytaemnestra, zoon/broer Orestes en dochter/zus Elektra. Rond deze protagonisten hertekent de auteur de oude trilogie. Een nieuwe, getransformeerde driedeling is het resultaat: 'Aars1!' speelt zich af voor de slag om Troje, waarbij impliciet ook de mythe van 'Iphiginea' als een soort incestverhaal in de tekst wordt geïntegreerd. In 'Aars2!' draait het verhaal rond de slag om Troje en wordt onder andere de mythe van 'Ajax' als inspiratiebron genomen. Het is pas in 'Aars3!' dat de Oresteia en de wraak van de kinderen op de ouders na de Trojaanse oorlog aan bod komt. Het slotakkoord is een korte monoloog van Iphiginea die verslag doet van de incestueuze (offer)relatie met haar vader.
Het incestverbod loopt als een rode en bloederige draad doorheen het hele stuk. De vier personages spelen een "gezelschapsspel voor het hele gezin" van aantrekken en afstoten, van agressie en tederheid, van liefde en haat, van bijten en kussen, van strelen en moorden. Binnen de cirkel van het gezin ontstaat de dramatische en destructieve ontknoping. Aan de hand van deze microkosmos toont Verhelst de zinloosheid van het bestaan en de "eeuwige herhaling van hetzelfde".
Elektra is veruit het belangrijkste personage in het stuk. Zij regisseert de dramatische afwikkeling en is al van in het begin op slinkse wijze in de weer om iedereen naar haar hand te zetten. Zij bepaalt de richting van de vertoning; als een doorgewinterde actrice weet ze de vader te beïnvloeden, drijft ze haar broer eerst tot moedermoord en later tot zelfcastratie, om uiteindelijk alleen over te blijven. Heel haar bijna goddelijke manipulatie heeft als einddoel de eeuwige cirkel te doorbreken. Ze wil de cyclus van geboorte, dood, geboorte... voorgoed stopzetten. Ze stapt letterlijk uit de wereld en wil zo het hele leven vermoorden. De eeuwige, zinloze herhaling kent in Aars! zijn pendant ook in de taal. De bezwerende en repetitieve zinnen zuigen de lezer binnen in een meeslepende roes. De tekst is ondanks (of dankzij) de soms onthutsende en gewelddadige inhoud bijzonder poëtisch en trefzeker. Vooral in het tweede deel weet de auteur die incantatie prachtig over te brengen. Links van de bladspiegel wordt de monoloog van Agamemnon afgedrukt en rechts krijgen we afwisselend de andere drie personages als "veelkelig" koor en tegengewicht te lezen. Die alternerende en opeenvolgende gezangen zorgen voor verrassend vuurwerk.
Peter Verhelst durft in Aars! op een gewelddadige en ontroerende manier af te wijken van het hem aangereikte materiaal. Alleen daarvoor al verdient dit theaterstuk bewondering. Maar hij doet meer: hij laat de lezer / toeschouwer ontredderd en verweesd achter. Op een originele wijze stelt hij de klassieke vraag hoe men kan ontsnappen aan de zinloosheid van de herhaling. Via Elektra worden we ijskoud geconfronteerd met de 'utopische' idee dat de enige oplossing schuilt in het afschaffen van de wereld. Niet echt een positieve of haalbare ontknoping.
[Jan Bettens]
Willem Nijssen
Net als indertijd Tom Lanoye dat in 'Ten Oorlog' deed met de koningsdrama's van Shakespeare, heeft Peter Verhelst in opdracht van Het Toneelhuis een nieuw licht laten schijnen op het thema van de 'Oresteia' van de Griekse tragediedichter Aeschylos (525 v.Chr.). Deze trilogie behandelt het overbekende verhaal van de Griekse held Agamemnon, zijn vrouw Klytaemnestra en hun twee kinderen Orestes en Elektra. Agamemnon offert bij aanvang van de Trojaanse oorlog zijn dochter Ifigenea, wordt 10 jaar later bij terugkeer door zijn wrekende vrouw gedood, en op hun beurt doodden Orestes en Elektra hun moeder. Achter dit verhaal brandt het thema van liefde en haat, leven en dood, en van (seksuele) levenslust versus plicht. Dat zijn thema's van alle tijden. In de bewerking van Peter Verhelst (in samenwerking met regisseur Luk Perceval) zijn vrijwel alle klassieke elementen verdwenen, en overheerst de stroom van universele emoties, verwoord in hedendaagse taal. De tekst zindert veel minder dan het genoemde 'Ten Oorlog', ondanks de emotionele lading en poëtische elementen. De bewerking mist kracht, en heeft als zelfstandige tekst geen grote betekenis.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.