Het Jezus mysterie : onthulling van het grootste geheim uit de geschiedenis
Michael Baigent
Michael Baigent (Auteur), Richard Leigh (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Tirion, cop. 2000 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GODSDIENST : 233 BAIG |
31/12/2000
De vrouw in het ambt, het priestercelibaat, abortus en euthanasie, het probleem van de wereldbevolking, de centrale plaats van het Romeinse gezag: het lijkt of er in de Kerk vandaag slechts één angst is die aan dit alles ten grondslag ligt en die alle andere beheerst en bepaalt; de angst voor verandering. Verandering moet bestreden worden met alle mogelijke middelen. De inquisitie is een historisch machtsmiddel van de Kerk, ze leeft hiermee aan de rand van tijd en macht. De inquisitie hoort niet alleen tot het verleden, aldus Michael Baigent en Richard Leigh, ook vandaag gedragen kerkleiders zich als grootinquisiteurs.
Deze inquisitie wordt voor het eerst opgericht in de 13de eeuw. In Zuid-Frankrijk komt dan de religieuze stroming van de katharen op gang: ze houden er een ascetische levensopvatting op na die zich uit in het armoede-ideaal, wereldverachting en wereldverzaking. Voor Rome is dit een sekte. Een nieuwe orde, de Dominicanen, bestrijdt ze in opdracht van de paus. Later ondergaan ook de Tempeliers dat lot. De Spaanse versie van de inquisitie komt middels een pauselijke bul tot stand in 1478 en kent een hoogtepunt in 1492, met de strijd tegen joden en moslims. De inquisitie gaat de geschiedenis in als een machtsinstrument van de (rooms-katholieke) Kerk dat geen gruweldaad uit de weg gaat om in naam van God de ketters te bekeren of te veroordelen tot de brandstapel en andere straffen of vormen van eliminatie. In de loop van de geschiedenis wijzigt de instelling van naam. Lange tijd controleert Rome alles nauwgezet vanuit het Heilig Officie. Maar ook vandaag, anno 2000, wordt door Rome zwijgplicht opgelegd aan theologen die stellingen verkondigen waarmee de paus en zijn moderne inquisitie, de zgn. Congregatie voor de Geloofsleer, het niet eens zijn. De lijst van die theologen wordt steeds langer.
Baigent en Leigh houden in hun boek de volgende rode draad aan: de Kerk als instituut draait rond de macht en de invloed van de paus. Hierbij horen zowel de wereldlijke als de geestelijke macht. Steeds opnieuw tracht Rome te redden wat er te redden valt. De reactie is drastisch: excommunicatie, verbanning, confiscatie, zwijgplicht, levenslange gevangenisstraf, brandstapel. Van de 16de tot de 19de eeuw gaat de kerk ongenadig tekeer tegen alle mogelijke vernieuwende wereldlijke en geestelijke krachten. Het hoofdstuk over Pius IX is boeiend, en vertoont bijwijlen parallellen met de huidige tijd: talrijke heiligverklaringen, verdachtmaking van theologen.
De schok van de Franse Revolutie lijkt de Kerk aanvankelijk te kunnen verwerken. In de post-Napoleontische periode groeien de pauselijke staten uit tot een "welwillende theocratie". Ketterse boeken zijn volstrekt verboden: wie een boek leest dat op de Index van de Verboden Boeken staat, of wie vlees eet op vrijdag, kan de gevangenis in vliegen. Terwijl het Vaticaan wordt herleid tot een ministaat, gedraagt Paus Pius IX zich als een absoluut monarch. De decennia die er op volgen, kennen een ware ketterjacht op katholieke geleerden die de moderne verworvenheden van de wetenschap aanhangen. Vooral de moderne bijbelwetenschap moet het ontgelden.
De auteurs onderstrepen het belang van de komst van paus Johannes XXIII en diens beslissing om een concilie samen te roepen. Voor hen betekent dit een ware breuklijn in de tot dan uitermate strakke houding van de Kerk tegenover de wereld en tegenover haar eigen leden. Het is als een heilige deur die moeizaam opengaat; ze wordt echter door Johannes' opvolgers gaandeweg weer stevig gesloten. De auteurs nemen vervolgens de laatste 35 jaar van de kerkgeschiedenis op de korrel en besluiten nogal vlug dat alle tegenwind uit Rome in het verlengde ligt van de hele inquisitie.
Het is een aanvaardbare invalshoek te stellen dat de inquisitie, hoewel in naam verdwenen, nog steeds bestaat. Baigent en Leigh baseren zich evenwel op een vrij beperkte en dus eenzijdige bibliografie. Dat is een manco, want over de Kerk en vooral over de geschiedenis van de (macht) van de pausen verscheen de laatste jaren heel wat. Ze brengen een interessant dossier met een historisch overzicht, wagen zich aan betwistbare interpretaties en noemen dan de huidige voorzitter van de Congregatie, kardinaal Jozef Ratzinger, een grootinquisiteur.
Gelukkig zeggen ze in hun inleiding dat de inquisitie niet als beeld van de gehele Kerk kan genomen worden. Zelfs ten tijde van haar meest rabiate vervolgingsdrift moest de inquisitie wedijveren met de meer humane gezichten van de Kerk.
De Nederlandse vertaling is erg matig en slordig. In sommige hoofdstukken wordt een loopje genomen met kerkelijke en theologische termen: diocese (bisdom), dominicaanse schrijver, de Maria-Hemelvaart, Maria-tempels (bedevaartsoorden), Catechism (Catechismus). [Frans L. Van den Brande]
Drs. J. Kleisen
Het criterium dat de auteurs hanteren bij het beoordelen van de Rooms-Katholieke Kerk als machtsinstituut is niet historisch bepaald, maar moreel. Met verve stellen zij dan ook het fanatisme en de bigotterie en wreedheid van en in de Kerk aan de kaak. Deze respectabele morele invalshoek leidt echter tot tendentieuze typeringen en het aannemen van kwade trouw en van bewuste machinaties bij kerkelijke gezagsdragers. Met zijn 'handige verkooppraatjes' ging de apostel Paulus zich al te buiten. Deze emotionele, a-historische houding van de auteurs, die eerder publiceerden over de Graal, de vrijmetselarij en de Dode Zeerollen, onderwerpen die hier deels weer terugkomen, verklaart dat zij het begrip inquisitie zo oprekken, dat daar behalve het vroegere Heilig Officie ook de huidige Congregatie van de Geloofsleer onder leiding van kardinaal Ratzinger onder valt. Onderwerp is dus het onhumane autoritarisme van de Rooms-Katholieke Kerk vanaf kruistochten, Katharen en heksengeloof tot heden. Noch de vermelde feiten noch de - oppervlakkige - analyses bieden echter iets nieuws. Katern met 24 zwartwitfoto's, bibliografie, alfabetisch register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.