Vallen
Anne Provoost
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Querido, 1998 |
YOUNG ADULT : PROV |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, 1998 |
YOUNG ADULT : PROV |
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items magazijn |
Querido, 1998 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : PROV |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Enkel raadpleegbaar |
Querido, 1998 |
WEFLA MAGAZIJN : ENKEL NA MAGAZIJNAANVRAAG : PROV |
Belle Kuijken
rt/aa/12 m
Het zal je maar overkomen. De kinderschoenen al lang ontgroeid zijn en toch nog 138 kinderboeken uit Vlaanderen en Nederland moeten lezen. En daarbij dan de onvermijdelijke sarcastische opmerkingen van je huisgenoten te verduren krijgen: "Is het spannend? Nog eentje voor het slapen gaan?" Dat is elk jaar opnieuw het lot van de jury van de Gouden Uil voor kinderboeken. De genomineerden zijn al een tijdje bekend, maar de spanning begint nu toch te stijgen. De jury kiest straks één winnaar, een schrijver van jeugdboeken die de trotse bezitter wordt van een door Ever Meulen ontworpen trofee.
De drie nominaties zijn ongetwijfeld boeken van redelijke tot grote allure. Anne Provoost heeft zich, na het kassucces Vallen, opnieuw en toch helemaal anders bewezen. Martha Heesen is al een hele tijd bijna onopgemerkt mooie boeken aan het schrijven en voor Peter van Gestels Mariken heb ik louter superlatieven over. Maar wat zijn zulke prijzen toch verschrikkelijk voor de niet genomineerde auteurs! Mijn absolute topper van vorig jaar is er bijvoorbeeld niet bij: De wezen van Woesteland van Margriet Heymans. Dit heerlijk absurde, complexe sprookje, geschreven in een rijke en afwisselende taal, verlucht met fantastische tekeningen, stond wel nog op de longlist, samen met vijftien andere titels. Maar ook op die longlist vonden we een aantal groten al helemaal niet terug: geen Toon Tellegen, Max Velthuijs of Joke van Leeuwen (maar die is vorig jaar al met de eerste prijs gaan strijken). Bart Moeyaert haalde de longlist wel nog net, met een boekje dat verscheen in een reeks van verschillende auteurs over gelijkheid. In die zelfde reeks vond ik de bijdrage van Gregie De Maeyer veel boeiender.
Maar terug naar de drie genomineerden. Mariken is een middeleeuws aandoende geschiedenis van een vondelinge die de wereld en zichzelf ontdekt. Dat doet ze door weg te trekken uit het Waanwoud, waar ze opgroeide bij Archibald, een monnik en kwakzalver-filosoof die het echte leven angstvallig voor haar verborgen hield. Mariken is een heerlijk wild meisje dat alleen gelooft wat in het anarchistische lijfboek van de oude Archibald staat. De avonturen die ze meemaakt (soms heel gewone dingen, maar voor Mariken evengoed grote gebeurtenissen) zetten zich vast in haar reine zieltje en maken een ander mens van haar. Mariken is een zeldzaam boek omdat het je vanaf de eerste bladzijde op een sneltreinspoor zet, zonder vervelende lussen of omleidingen. Peter van Gestel treft van het begin af de juiste sfeer en toon en houdt die soepel en ongedwongen aan tot het einde. Het spel van de wagenspelers, klucht of ernst, heeft een belangrijke functie en wordt mooi geïntegreerd in het verhaal. Mariken wordt door de kluchtspelen over de Duvel, Maria en God hevig ontroerd en ze beseft dat het niet zomaar verhaaltjes zijn.
Hetzelfde middeleeuwse tintje gaf ook Anne Provoost aan haar nieuwste boek De Roos en het Zwijn, een bewerking van 'De Schone en het Beest'. Ook hier sprookjesachtige stijlelementen: weer die korte, uitnodigende samenvatting aan het begin van een nieuw hoofdstuk. Anne Provoost houdt zich in grote lijnen aan het verhaal: alles draait om Rosalena, een betoverend mooi meisje, wier vader zich op een van zijn verre reizen te goed doet aan een rijkelijk maal dat niet voor hem bestemd was. Eigenaar van het verlaten landgoed waar de huisvredebreuk plaatsvond is heer Thybeert, een afzichtelijke man die een leven als schadevergoeding eist. Het meisje neemt haar vaders plaats in en schenkt 'het Beest' het tovermiddel dat hem opnieuw een bestaansreden geeft: liefde.
In de bewerking van Provoost is de schoonheid van Rosalena voor haarzelf al even ongewenst en hinderlijk als de lelijkheid van het monster. Haar betoverende voorkomen doet mannen het hoofd verliezen en zij kijkt hulpeloos toe. "Ze staat als een harnas om me heen," zegt de ik-persoon over haar schoonheid en ze lijdt onder de afstand die mensen daardoor tegenover haar bewaren. In de lelijkerd Thybeert vindt ze ten slotte een lotgenoot. De Roos en het Zwijn is een zinnelijk sprookje: Rosalena doet het met een ruig aanvoelende 'bosgeest', is erg intiem met het zwijn uit de titel, haar huisdier, en schrikt ten slotte niet terug voor 'het beest'. Ze moet op het einde kiezen tussen verdriet en misère en vraagt zich af waarom er aan dit sprookje geen einde komt. "Wie zal mij doden, verlossen uit deze eeuwige beweging? Wie zal ik kussen om de dingen te keren?"
Geen "... en ze leefden nog lang en gelukkig" dus, maar wel veel andere sprookjeselementen: elfen en engelen, hekserij en een spiegel waarin je de toekomst kunt zien. Provoost heeft hard aan deze roman gewerkt, dat lees je. De Roos en het Zwijn is een prestigieus project. Waarom het gecatalogiseerd wordt als een 'adolescentenroman' is me niet duidelijk. Het is gewoon een sterk boek, voor volwassen lezers. En dat is dan weer goed nieuws voor de jongeren die het in handen krijgen.
"Mijn boeken zijn trouwens ook voor volwassenen," zegt Martha Heesen ergens. Zij schreef Sterre en Joe, het meest stereotiepe kinderboek van de drie genomineerden. Stereotiep zowel wegens het thema (jong meisje houdt oude vrouw verborgen op zolder, terwijl iedereen denkt dat ze in het bejaardentehuis zit) als wegens de stijl. Sterre en Joe is geschreven in het hier en nu. Er treden domme, kortzichtige ouders in op die natuurlijk alles verkeerd doen. De intelligente hoofdpersonages schelen minstens zestig jaar en hebben van elkaar nog wat te leren. Roelien krijgt weinig woorden van dank van Ploon, maar laat zich sussen door haar verhalen over haar kinderjaren tijdens de oorlog.
Dit is niet Martha Heesens eerste boek over de vriendschap tussen een kind en een bejaarde. Ze schreef al een handvol verhalen over hetzelfde thema. Een held van klei, De laatste jongen en andere waren me dierbaarder. Deze Sterre en Joe kon me iets minder bekoren. Het verhaal is minder sterk, de stijl niet vlot genoeg. De kinderen in Heesens boeken zijn altijd alleen en bijzonder. Deze Roelien valt me ook op dat vlak wat tegen. Ze is te doordeweeks, wat ze denkt en doet kan de lezer nauwelijks beroeren. Martha Heesens vorige boeken hadden de afgelopen jaren best kunnen meedingen naar de Gouden Uil. Sterre en Joe lijkt me daarvoor te middelmatig.
31/12/2006
De roos en het zwijn, een bewerking van de 'De schone en het beest' speelt zich af in de vroege middeleeuwen. In het gezin van een reizend handelaar wordt een derde dochtertje geboren, onvolgroeid en op sterven na dood. Haar schoonheid krijgt ze, als ze opgroeit, van de tegelelfen die de vloeren van het huis bevolken. Rosalena voelt haar schoonheid "als een harnas" om zich heen. Voor vrijwel niemand is ze nog wie ze is; als de vleesgeworden Schoonheid wekt ze overal afgunst, onzekerheid, verwarring, verstomming en zelfs angst. Al haar affectie schenkt ze aan een wrattenzwijntje. Stilaan ontwaakt in haar het verlangen een man in haar armen te houden.
Anne Provoost heeft de oude sprookjesthema's gerespecteerd, maar tegelijk heeft ze er een verhaal van gemaakt waarin lezers van elke leeftijd hun eigen realiteit herkennen. Dit rijke verhaal nodigt je uit tot herhaald lezen, telkens vanuit een ander oogpunt. Bv. als een psychologische relaas of als een parabel over de aardse schoonheid en over de lasten daarvan. Je zou het ook kunnen lezen met vooral aandacht voor de rol die het wrattenzwijn speelt, katalysator van haar eenzaamheid, stimulans om te blijven leven, inwijder in sensueel genot... Hoe dan ook, dit boek is een must. Niet alleen om het rijke verhaal of om de prikkels tot denken over jezelf en over het menselijke bestaan, maar ook om het plezier dat je beleeft aan een suggestieve beschrijving zonder een woord te veel of aan de rake, originele beeldspraak. [Herman De Graef]
Redactie
Dit verhaal is gebaseerd op het 16e eeuwse sprookje 'De Schone en het Beest'. De Roos, de ik-figuur in het verhaal, is een veel te vroeg geboren, mismaakt meisje. Ze is - letterlijk - doorschijnend en erg zwak, een meisje van glas. Samen met haar zussen groeit ze op bij haar vader, die ze op zijn reizen volgt in een spiegel. Haar steun en toeverlaat, vriend en minnaar is een knobbelzwijn, het Beest. Na verloop van jaren groeit ze op tot een mooie vrouw, die over bijzondere gaven beschikt. Ze ervaart haar leven als een oefening in het verdwijnen: als kind was ze doorzichtig en had ze eigenlijk niet mogen overleven en als volwassen vrouw verdwijnt ze naar haar geliefde. Het is een sprookjesachtig verhaal, waarin kruidenvrouwen, engelen, elfjes en voorspellende spiegels voorkomen. Het statige en soms moeilijke taalgebruik vraagt een groot doorzettingsvermogen van de lezer. Ieder hoofdstuk begint met een korte weergave van wat de lezer te wachten staat. Bekroond met de Boekenleeuw 1998 en de Gouden Zoen 1998. Herdruk met een portretfoto op het omslag. Voor doorzetters vanaf ca. 13 jaar een mooi verhaal.
Lieve Raymaekers
ua/an/22 j
Wanneer Rosalena ter wereld komt, laat haar doorschijnende huid allerminst vermoeden dat ze de mooiste vrouw van de wereld zal worden. Haar schoonheid verwart mannen, brengt hen in verlegenheid, zet hen aan tot ontrouw, en brengt hen ertoe heiligenbeelden te maken naar haar beeltenis: “Mensen denken dat ik op de Helige Maagd Maria lijk, maar de waarheid is dat de Maagd op mij lijkt; de beeldhouwers zijn het mij met tranen in de ogen komen opbiechten.” (p. 7). Maar zelf kiest Rosalena uiteindelijk voor Thybeert, een gebochelde met verminkt gezicht en een hand als een hoef... Het zal duidelijk zijn dat het zestiende-eeuwse sprookje 'De Schone en het Beest' aan de basis ligt van dit boek. Maar anders dan bijvoorbeeld de gekende Walt Disney-bewerking, gaat het hier om een harde, ruwe, volwassen versie. Maar dan ook om een versie die beklijft. Het schrijverstalent van Anne Provoost zorgt ervoor dat het verhaal je naar de keel grijpt en niet meer loslaat. Tegelijk dwingt haar stijl je tot langzaam genieten. Een terechte heruitgave van een juweel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.