Het kromme hout waaruit de mens gemaakt is : episoden uit de ideeëngeschiedenis
Isaiah Berlin
Isaiah Berlin (Auteur), Tine Ausma (Vertaler), Hans Blokland (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Boom, © 1996 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 BERL |
31/12/2010
Met Isaiah Berlins Twee opvattingen van vrijheid voegt uitgeverij Boom een nieuwe titel toe aan haar reeks 'Kleine Klassieken'. Berlin, een Engels denker van Russische origine, geldt in de Angelsaksische wereld als een van de meest vooraanstaande politieke filosofen van onze tijd. Twee opvattingen van vrijheid is zijn befaamdste essay en neemt in zijn oeuvre een centrale plaats in. Voor het eerst is het in een Nederlandse vertaling te lezen.
Berlin is een fenomenoloog van het westerse bewustzijn. In de inleiding van zijn essay schrijft hij dat men, als men de drijfveren achter de lotgevallen van individuen, groepen en beschavingen wil leren kennen, de ideeën moet analyseren en evalueren die aan het denken en handelen van mensen ten grondslag liggen. Vele mensen betekenen echter vele ideeën. Berlin staat bekend als een van de meest lucide herauten van het westerse pluralisme. Liever dan te geloven dat er op elke vraag ? ook op elke normatieve ? slechts één juist antwoord bestaat, gelooft hij dat er een grote diversiteit aan nastrevenswaardige meningen bestaat, en dat die regelmatig met elkaar in conflict komen omdat de doeleinden die ermee samenhangen niet altijd verenigbaar zijn. Meningen moeten bijgevolg voortdurend tegen elkaar worden afgewogen. Gezien dit uitgangspunt wekt het weinig verbazing dat Berlin een grote betekenis toekent aan de vrijheid. De kern van zijn essay is een bespreking van het onderscheid tussen 'negatieve' en 'positieve' vrijheid, en van de ontsporingen die deze laatste vrijheidsopvatting heeft gekend in de geschiedenis. Berlin concentreert zich hier op de politieke vertaling van die vrijheid: de mogelijkheid voor individuen om, samen met degenen waarmee zij een gemeenschap vormen, richting te geven aan hun samenleving.
Met zijn kritiek op het rationalisme ziet Berlin de mens als de bron van alle waarden, er is geen kenbare autoriteit die hoger is dan het individu, en een objectieve, universele en eeuwige maatstaf waaraan de juistheid van waarden kan worden afgemeten, ontbreekt. Niettemin is Berlin geen relativist of scepticus op het gebied van de normatieve oordelen. Zijn erkenning van de onmogelijkheid om een voor iedereen aanvaardbare of controleerbare fundering van normatieve uitspraken te vinden, leidt er niet toe dat hij vindt dat alle waarden even 'juist' zijn. Berlin gelooft wel degelijk in 'absolute' waarden; hij zou alleen niet weten hoe die ondubbelzinnig te funderen of te bewijzen.
In dit essay komen ook de onderwerpen nationalisme en culturele erkenning aan de orde. Berlin stelt dat de waardigheid van een mens niet alleen afhankelijk is van het bezit van rechten en vrijheden, maar ook van de erkenning van de eigen culturele vrijheid en traditie. Onderdrukking door leden van de eigen groep valt daarom soms te verkiezen boven een liberaler bestuur van een uitheemse mogendheid. Alleen al in het licht van vijftig jaar onafhankelijk Congo kun je dit essay brandend actueel noemen.
In Twee opvattingen van vrijheid is een denker aan het woord die veel belang hecht aan maatschappelijke diversiteit, tolerantie en relativeringsvermogen. Het is een goed idee om je als lid van de samenleving aan dit soort gedachtegoed te laven. De lectuur van dit essay vraagt wel behoorlijk wat inspanning. [Pieter Vandenbroucke]
Redactie
Baanbrekend en buitengewoon invloedrijk essay - oorspronkelijk in 1958 uitgesproken als oratie - over vrijheid. De in Rusland geboren Britse filosoof (1909-1997) onderscheidt negatieve vrijheid (de ruimte waarbinnen iemand niet door anderen gehinderd wordt) van positieve vrijheid (de mate waarin iemand zelfstandig zijn eigen leven vorm geeft) en hij maakt pijnlijk duidelijk hoe gemakkelijk het idee van positieve vrijheid kan leiden tot allerlei vormen van totalitaire terreur. Dit boek verdient een breed publiek; de opvatting van Berlin is niet onomstreden, maar heeft niets van haar actualiteit verloren. De vertaling is nauwgezet, de inleiding en de beredeneerde bibliografie plaatsen het werk informatief in zijn context. Pocketuitgave; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.