Het knagende weten
Floris Cohen
Floris Cohen (Auteur)
15/07/2012
Een hoorcollege over de wetenschappelijke revolutie die plaatsvond rond 1600 is beslist geen gemakkelijke opgave, maar Prof. Dr. Floris Cohen, hoogleraar in de vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschap aan de Universiteit van Utrecht, is al langer bezig met de vraag hoe de moderne natuurwetenschap is ontstaan en kan vlot uren doorpraten over het onderwerp. Ideaal dus voor deze reeks hoorcolleges van NRC Academie.
Dit hoorcollege bestaat uit maar liefst acht cd’s met 24 hoofdstukken, waarbij elk hoofdstuk ongeveer twintig minuten duurt.
Het verhaal begint eigenlijk al vroeger dan 1600. Voor die tijd werd er door Grieken, Chinezen, Arabieren en Europeanen al druk gefilosofeerd hoe de wereld in elkaar zat. Vanaf 1600 gaven pioniers als Galilei, Kepler, Descartes, Bacon, Huygens en Newton echter een radicale draai aan de dingen en legden zo de fundamenten voor onze moderne natuurwetenschap. Cohen beschrijft in de eerste zes cd’s deze revolutionaire transformaties: zo bespreekt hij onder meer hoe Kepler ervan overtuigd geraakt dat God de wereld volgens wiskundige verhoudingen heeft geschapen, Galilei zijn bewegingsleer ontwikkelt en Newton zijn Principia en Opticks schrijft. De laatste twee cd’s behandelen voornamelijk de wetenschappelijke methoden, procedures en hun toetsing en geldigheid in 1600 en 1700. Cohen doet verwoede pogingen om een antwoord te formuleren op de vraag hoe deze omwenteling zich heeft voltrokken en hoe ze eigenlijk ooit plaats heeft kunnen vinden. Vragen die hij liefst een beetje open laat, aangezien er over nadenken vaak leuker is dan er een definitief antwoord op formuleren.
Cohen is een tamelijk vlotte spreker, maar het klinkt helaas allemaal erg ‘voorgelezen’ en de structuur leent zich niet altijd tot een hoorcollege. Denk vooral niet dat je naar deze cd’s kan luisteren terwijl je eigenlijk met iets anders bezig bent dat je aandacht vergt, zoals autorijden. Dit soort hoorcollege is al bij al zeer moeilijk te volgen zonder een fatsoenlijke syllabus en de materie is te abstract om een ruim publiek aan te spreken. Wie toch maar geen genoeg krijgt van het onderwerp vindt in het bijgeleverde boekje ook nog een bescheiden lijstje extra literatuur en wat belangrijke jaartallen per wetenschapper. [Koen Van der Elst]
F.M. Boon
Hoorcollege op acht audio-cd's over de ontwikkeling van de westerse wetenschap in de zeventiende eeuw door de Utrechtse hoogleraar vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschappen. Hij behandelt in 24 hoofdstukken het gedachtengoed en de bevindingen van de pioniers, denkers en proefnemers in deze wetenschappelijke revolutie, zoals Galilei, Kepler, Descartes, Bacon, Huygens en Newton. Belicht worden ook echte en schijnontdekkingen, spanningen met de gangbare wereldbeschouwingen, minder grote denkers, klassieke en zeventiende eeuwse bronnen, evenals de worsteling met de oude (Griekse) tradities. Helder wordt hoe dat alles onze moderne technologie en natuurwetenschap vormde, van onze kennis van atomen tot de kosmos en de werking van het menselijk lichaam. Cohen ontving voor zijn boek 'De herschepping van de wereld'* in 2007 de Eureka-prijs, een prijs voor het toegankelijke maken van wetenschap voor een breed publiek. Boeiende en heldere hoorcollege voor een breed publiek.