Borsten en eitjes
Mieko Kawakami
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items aanwezig |
Uitgeverij Podium, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : KAWA |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Podium, 2023 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KAWA |
Nienke Van Leverink
us/ug/26 a
De hoofdpersoon uit Hemel wordt op school door klasgenoten geschopt, geslagen en vernederd. Hij wordt vastgebonden, als menselijke voetbal gebruikt en gedwongen zijn eigen kots op te likken. Waar blijven de docenten, waar blijven de ouders, vraag je je af bij deze scènes, die tijdens het lezen een fysieke weerstand oproepen en die zo haaks lijken te staan op de rustige, etherische stijl van Mieko Kawakami (46), de succesvolle Japanse dichter en auteur die in 2020 internationaal doorbrak met haar roman Borsten en eitjes.
De hoofdpersoon gaat ervan uit dat hij wordt gepest omdat hij scheelziet. Daardoor ziet hij alles dubbel en onscherp: 'Ook als ik iets met mijn vingertoppen of mijn hele hand aanraakte, vroeg ik me naderhand altijd af of ik het werkelijk had aangeraakt en of ik het wel op de juiste manier had aangeraakt.'
Op een dag begint hij brieven te vinden in zijn bureau op school. Die blijken van Kojima te zijn, een meisje dat door de andere meiden op school net zo wordt gepest als hij door de jongens. Er ontstaat een briefwisseling en een vriendschap. Kojima wordt gepest omdat ze ongewassen is en armoedig gekleed gaat. Dit blijkt ze te doen als eerbetoon aan haar arme vader; haar moeder is hertrouwd met een rijke man.
Kawakami's werelden worden bevolkt door stille, eenzame mensen. Zoals Natsuko met haar kinderwens in de roman Borsten en eitjes, in haar kleine appartement in Tokio waar ze elke avond haar futon uitrolt om te slapen. En de naamloze hoofdpersoon in Hemel, een jongen die elke dag na weer een vreselijke schooldag thuiskomt bij zijn zwijgzame stiefmoeder, met wie hij samen eet voor de tv, waarna hij naar zijn kamer vertrekt. Vader is bijna nooit thuis.
Dat niet-ingrijpen van volwassenen is niet relevant, blijkt gaandeweg, wanneer de functie van de roman duidelijker wordt. Kawakami probeert in Hemel op fijnzinnige wijze een ethiek van het pesten te ontwikkelen en liet zich daarbij inspireren door Aldus sprak Zarathoestra van Friedrich Nietzsche, zoals ze op haar website schrijft. Kojima ziet kracht in het accepteren van het lijden van de hoofdpersoon en haarzelf, zij twee hebben daarmee volgens haar een 'intentie'. Meer en meer blijkt dat lijden voor haar een voorwaarde voor hun vriendschap te zijn.
Momose, een laconieke jongen die bevriend is met de grootste pestkop en door de hoofdpersoon wordt aangesproken op zijn gedrag, hangt daarentegen een extreem moreel subjectivisme aan: er bestaan geen universele waarden, alleen persoonlijke verlangens. Mensen pesten de hoofdpersoon niet omdat hij scheelziet, maar omdat ze er behoefte aan hebben en omdat hij simpelweg voorhanden is, meent Momose. Dat heeft niets met goed of slecht te maken en hij voelt zich dan ook geen moment schuldig. Klinische uitspraken voor een tiener, die evenwel aanzetten tot nadenken.
Zoals in al haar werk levert Kawakami met Hemel kritiek op de Japanse maatschappij, waar zelfdoding de grootste doodsoorzaak onder jonge mannen is. Ze vermijdt psychologie van de koude grond en dramatische wendingen, en stelt de positie van de hoofdpersoon ter discussie. Is hij het onderwerp of het lijdend voorwerp van dit verhaal?
Borsten en eitjes, hoewel belangwekkend en actueel, behandelde het voor de westerse lezer niet-revolutionaire onderwerp van alleenstaande moeders en donorschap. Pesten als hoofdthema van een hedendaagse volwassenenroman voelt opvallend nieuw. En dan niet in de vorm van bijvoorbeeld autofictie (de trend van de dag), maar in de vorm van ideeën. Deze mooie filosofische roman stemt nieuwsgierig naar Kawakami's volgende onderwerp.
★★★★☆
Uit het Japans vertaald door Maarten Liebregts. Podium; 224 pagina's; € 17,99.
(ld)
il/pr/25 a
Mieko Kawakami is een rijzende ster. Vorig jaar viel ze op met de roman 'Borsten en eitjes', die haar in Japan al tot een feministisch icoon had gemaakt. Die titel vindt Kawakami zelf te beperkend. Ze wil vooral een 'menselijke auteur' zijn. Dat merk je in 'Hemel', de tweede roman die een Nederlandse vertaling krijgt en in 2022 de shortlist van de Booker Prize haalde. Een 14-jarige naamloze verteller vindt een papiertje in zijn pennentas. 'Jij en ik zijn soortgenoten', staat erop. Een nieuwe poging van de pestkoppen in zijn klas om hem na schooltijd te grazen te nemen? Hij is het gepest om zijn luie oog intussen zo gewend dat hij het geweld droog en feitelijk beschrijft, als een weerbericht. De boodschap blijkt afkomstig van Kojima, een meisje dat zelf ook een slachtoffer is. Met kinderlijke briefjes en vrolijke gesprekken (tjokvol 'vropamine') groeien de twee naar elkaar toe. Terwijl de pesterijen escaleren, vindt Kojima kracht in de acceptatie van haar lijden en worstelt de verteller met de zinloosheid ervan. Kawakami laat nietzscheaanse vraagstukken over goed en kwaad vlot ontspruiten uit een puberbrein. Toch vind je als lezer geen antwoorden in deze pakkende roman. Tussen alle kwellingen ontluiken wel schoonheid en voorzichtige hoop.
Roderik Six
2/ei/17 m
In Hemel proberen twee Japanse tieners te ontsnappen aan de hel op aarde.
Hij beweert dat het een ongeluk was. Een fietser knalde tegen hem aan en pleegde daarna vluchtmisdrijf. Zijn moeder kijkt bezorgd zijn gezwollen neus, zijn blauwe plekken, zijn hemd vol bloedvlekken. Misschien moet hij morgen maar thuisblijven van school. Dat is voor de jongen – hij is veertien – geen optie. Dan zou hij zijn nederlaag toegeven. Het is beter om dapper op te dagen en zijn pestkoppen te trotseren. Want van een fietser was geen sprake: bullebak Ninomiya en zijn trawanten hebben zijn hoofd als een voetbal gebruikt. Letterlijk: ze hebben een opengescheurde volleybal over zijn hoofd getrokken en hem rondgestampt. Daarna mocht hij het bloed in de sportzaal zelf opdweilen.
Wel moet hij na school naar de dokter. De pijn is ondraaglijk en hij kan zich geen gebroken neus permitteren. Hij heeft al een lui oog, een tweede aanleiding voor dagelijkse pesterijen kan hij missen als kiespijn. De dienstdoende arts stelt hem gerust: niks gebroken, en trouwens, dat oog kun je met een simpele operatie verhelpen. Kostprijs: 15.000 yen, zo’n honderd euro. Een schijntje voor wie de wereld weer helder wil zien.
Maar wil hij dat wel? Zijn enige bondgenoot – Kojima, een meisje dat ook gepest wordt – vindt dat lui oog schattig. Het maakt je uniek, het is geen schandvlek maar een ereteken. Kojima koestert haar slachtofferschap. Zij beschouwt de pesterijen als een pad richting martelaarschap. Wie net als de christenen in de leeuwenkuil de kwellingen gedwee ondergaat, zal als morele overwinnaar uit de arena stappen.
De jongen is niet overtuigd. Martelaarschap impliceert sterven, en daar is hij nog niet aan toe, ook al droomt hij soms hardop van zelfmoord. Tijdens een zeldzaam gesprek met een van zijn kwelgeesten leert hij hun cynische kant kennen. We pesten je niet vanwege je oog, we pesten je omdat je het toelaat. Onze maatschappij beloont bullebakken. Alleen met grof geweld en machtsmisbruik kun je de top bereiken. Deze folteringen zijn een oefening in volwassen worden. Als je wilt dat we ermee ophouden, zul je je moeten verzetten. Of je moet Kojima verraden en haar voor de leeuwen gooien.
Het zoveelste tienerdrama in boekvorm? Ogenschijnlijk wel, maar de Japanse schrijver Mieko Kawakami tilt haar schoolroman Hemel naar een hoger plan door extreem gewelddadige scènes af te wisselen met tedere passages. De mix van hormonen, puberpijn, onzekerheid en ontluikende seksualiteit levert een borrelende roman op die niet vervalt in zwart-witdenken: Kawakami toont ook begrip voor de pestkoppen, zonder hun daden goed te praten. Terwijl je meeleeft en -gruwelt met twee getergde zielen, vertelt ze iets over de kille Japanse maatschappij waarin werkverslaafde ouders hun kinderen aan hun lot overlaten.
Kawakami werd wereldberoemd met haar roman Borsten en eitjes. Hemel, haar debuutroman uit 2010, getuigt ook van haar talent. Haruki Murakami is grote fan.
Podium (originele titel: Hevun), 222 blz., € 17,99.
****
Bookarang
Een roman over vriendschap, opgroeien en eenzaamheid. Een veertienjarige jongen wordt gepest omdat hij een lui oog heeft. Hij verzet zich niet tegen het geweld van zijn klasgenoten en lijdt in stilte. De enige persoon die hem begrijpt is een meisje uit zijn klas, Kojima, zij wordt ook gepest. Ze spreken af na schooltijd en groeien steeds dichter naar elkaar toe. Maar wat kan een vriendschap betekenen als die is gebaseerd op angst als gedeelde ervaring? Op heldere, sympathieke toon geschreven. Mieko Kawakami (Osaka, 1976) is o.a. schrijver, dichter, zanger en muzikant. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in verschillende landen uitgegeven en won meerdere prestigieuze literaire prijzen, zoals de Akutagawaprijs en de Tanizakiprijs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.