De grote kudde : roman
Jean Giono
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij IJzer, © 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GION |
Marijke Arijs
ua/an/08 j
Weinig romans worden sinds het begin van de corona-ellende zo gretig gelezen als De pest van Albert Camus. Wie maar geen genoeg kan krijgen van literaire epidemieën, kan voortaan ook zijn hart ophalen aan De huzaar op het dak, verreweg het bekendste werk van Jean Giono (1895-1970). Het speelt zich af in de jaren 30 van de negentiende eeuw, toen cholera door de Provence raasde, maar wie een realistisch verhaal verwacht, komt bedrogen uit. De plaag staat symbool voor de verschrikkingen die mensen elkaar in oorlogstijd aandoen, want het boek heeft een forse allegorische lading. Het verscheen niet toevallig kort na de Tweede Wereldoorlog en werd toen bijna gelijktijdig in het Nederlands vertaald, maar was in ons taalgebied al lang niet meer verkrijgbaar. Sinds kort is er een gloednieuwe Nederlandse vertaling en dat is maar goed ook. De auteur heeft lang genoeg in het verdomhoekje gezeten.
Lange tijd werd Giono weggezet als een foute schrijver. Dat had alles met zijn compromitterende houding tijdens de Tweede Wereldoorlog te maken. Aan zijn ervaringen als soldaat in de loopgraven had hij een hartgrondige hekel aan gewapende conflicten overgehouden. 'Ik ben liever een levende Duitser dan een dode Fransman', schreef hij in 1937. Dat standpunt werd hem niet in dank afgenomen. Aan het begin van de tweede wereldbrand vloog de overtuigde pacifist achter de tralies wegens dienstweigering en aan het einde nog een keer, vanwege steun aan het Vichy-regime. Zijn werk werd in de ban gedaan.
Onrecht
De huzaar op het dak kan worden gelezen als een literaire wraakoefening voor het onrecht dat hem destijds is aangedaan. In een cruciale passage wordt de hoofdpersoon, een Italiaanse revolutionair, achtervolgd door het gepeupel, dat een zondebok zoekt voor de epidemie. Hij verschanst zich op de daken van Manosque. Met zichtbaar genoegen laat de schrijver de inwoners van zijn geboortestad bij bosjes creperen. Ze komen aan hun einde 'in een kots van rijstebrij', wat op een plastische manier wordt beschreven.
Angelo Pardi is een huzarenkolonel uit Piemonte die in zijn thuisland een verklikker heeft gedood en sindsdien zijn snor drukt in de Provence, die door cholera wordt geteisterd. Hij trekt van dorp naar dorp, op zoek naar zijn zoogbroeder Giuseppe, in een krankzinnig geworden wereld waaruit alle medemenselijkheid is verdwenen. Rampen halen nu eenmaal het slechtste in de mens naar boven. Angst, egoïsme, lafheid en hebzucht tieren welig. De mensheid raakt haar morele kompas kwijt en alle ethische barrières vallen weg. Zelf kiest Angelo voor een pragmatische houding. Onze held neemt de dingen zoals ze zijn, wat zijns inziens de beste manier is om met uitzichtloze situaties om te gaan. Eerst is hij onder de indruk van de moed van een plattelandsdokter die de ziekte met ware doodsverachting te lijf gaat, maar daar komt hij al snel van terug. Belangeloze toewijding, bestaat dat eigenlijk wel? En is die volkomen afwezigheid van eigenbelang niet juist een onmiskenbaar teken van hoogmoed? Zelf volgt hij liever het advies van zijn moeder op: 'Gek moet je zijn, mijn kind.' Mensen die zichzelf serieus nemen zijn er al meer dan genoeg.
Panache
Deze nobele ridder zonder vrees of blaam dartelt door het leven, blakend van levenslust en stralend als de verzengende Provençaalse zon. Hij trekt door de Midi met de panache van een romantische held, is van geen kleintje vervaard en blijft van ziekte en dood gespaard, net als de schone Pauline de Théus, die qua bravoure en adeldom aan hem gewaagd is. De twee trotseren samen quarantaines, wegversperringen en controleposten. Het doet allemaal heel erg denken aan de huidige pandemie. Zelfs de complotdenkers en de cholera-ontkenners zijn op het appel. 'Verstand en logica, dat is goed voor gewone tijden', constateert Angelo.
De huzaar op het dak is een Provençaalse roadnovel en een platonisch liefdesverhaal in een. Dat deze wervelende avonturenroman weer in het Nederlands verkrijgbaar is, zou uitstekend nieuws zijn, als de uitgave niet door ongerechtigheden werd ontsierd. De vele fouten suggereren dat er op redactie en correctie is bezuinigd. Bovendien is de vertaling aan de letterlijke kant, zodat de tekst soms iets gewrongens heeft. Het moet gezegd dat Giono er alles aan doet om zijn vertalers van de wijs te brengen: zijn taal is onstuimig en zijn beelden zijn op het roekeloze af. De schrijver zingt zich los uit het conventionele taalkader en dat is niet zonder gevolgen gebleven, helaas.
Vertaald door Zsuzsó Pennigs, IJzer, 432 blz., 25 €. Oorspr. titel: 'Le hussard sur le toit'.
Bookarang
Een literaire roman uit 1951 over de pestepidemie van de jaren 1830 en de escapades van een jonge huzarenkolonel in de Provence. Angelo Pardi, een jonge verbannen huzarenkolonel uit Piëmont, is op zoek naar zijn jeugdvriend Guiseppe. Het zijn de jaren 1830, en in de Provence heerst een acute cholera-epidemie. Angelo wordt ervan verdacht het water te hebben vergiftigd, en zoekt zijn toevlucht op de daken. Tussen hemel en aarde observeert hij de talloze lijkenkarren, aanschouwt hij het hete, hallucinerende landschap en raakt hij bevriend met een kat. Op een van zijn nachtelijke expedities ontmoet hij een in alle opzichten buitengewone jonge vrouw die een waardige reisgenote blijkt te zijn.‘De huzaar op het dak’ is poëtisch en beeldend geschreven. Een aanbevolen roman voor een literair lezerspubliek. Jean Giono (1895-1970) was een prominente Franse schrijver, dichter en vertaler. Zijn werk werd in meer dan veertig landen uitgegeven en won meerdere literaire prijzen, zoals de Légion d'honneur en de Prince-Pierre-de-Monaco Award.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.