Man maakt stuk
Maurits de Bruijn
Maurits de Bruijn (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Das Mag Uitgevers, 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DEBR |
Elias van der Plicht
Schrijver en kunstenaar Maurits de Bruijn (1984) groeide op in een gereformeerd gezin in Maasland. Op het eerste gezicht was het een doodnormale en gelukkige familie, maar toch was er meer aan de hand. Zijn moeder, die in 1943 als pasgeboren joodse baby werd weggegeven aan onderduikouders, kampt met angsten en trauma’s. Duidelijk wordt dat de Tweede Wereldoorlog niet bij haar stopte – ook haar zonen zijn door de Holocaust geschonden. Als kind werd Maurits soms nagekeken en 'jood' en 'meisje' genoemd. 'Vaak dacht ik op die momenten, dat is waar ook, ik ben anders, ik hoor er niet bij, zoals een ontmoeting met je spiegelbeeld je kan herinneren aan je nieuwe kapsel.' De Bruijn was twaalf jaar toen hij met zijn vader een zesdaagse reis naar Israël maakte. In die krappe week begon een zelfonderzoek naar zijn identiteit. De tour van destijds is de kapstok van dit literaire non-fictiedebuut.
Anna Krijger
i /un/27 j
Het verhaal van Maurits de Bruijn (1984) kent, net als ieders verhaal, meer dan één begin. Natuurlijk, je geboortedag is een begin, maar niet hét begin, want voordat je het levenslicht ziet zijn er al heel wat kaarten geschud. Wie zijn je ouders? En de ouders van je ouders? Waar komen ze vandaan en waar en onder welke omstandigheden kom jij ter wereld? Het aanwijzen van een begin is daarom onvermijdelijk arbitrair, maar laten we even afspreken dat dit verhaal begint op 25 mei 1943. De dag waarop er een razzia werd gepleegd in de Lepelbuurt in Amsterdam.
Het was op een dinsdag en Marga Minco was onderweg om boodschappen te doen. Ze schrijft erover in 'Het bittere kruid': "De volgende morgen liep ik weer door de Lepelstraat. Zij lag bezaaid met papier. Overal stonden deuren wijd open. Uit verschillende ramen wapperden de gordijnen naar buiten. (...) De winkel van de slager, waar ik de dag tevoren vlees had moeten halen, was leeg. Er was een plank voor de deur getimmerd, zodat niemand naar binnen kon."
Minco was getuige geweest van de razzia die de moeder van De Bruijn zou afsnijden van haar familie en haar leven ten diepste zou bepalen. Ze was nog maar een maand oud toen haar ouders en zusjes werden weggevoerd om nooit meer terug te komen en werd toevertrouwd aan de zorg van een niet-Joodse buurvrouw. De razzia was een begin van een compleet ander leven dan De Bruijns moeder hád kunnen leven, als, als, als. En het is een begin van 'Ook mijn Holocaust', een persoonlijke zoektocht naar identiteit en verbinding.
Wanneer De Bruijn twaalf jaar is, maakt hij samen met zijn vader een rondreis door Israël. Een familietraditie: vader De Bruijn maakte eerder ook met zijn drie andere zoons tripjes. De bestemming is nieuw en enigszins toevallig - in ieder geval niet ingegeven door de Joodse achtergrond van moeder De Bruijn. Pas tijdens de reis komt De Bruijn erachter dat hijzelf, volgens de Joodse mores, dus óók Joods is. Maar hij is ook christen, want het gezin De Bruijn bezoekt de gereformeerde kerk. Om die reden weet hij ook al heel wat van Israël, oftewel 'die openluchtbijbel' af, maar hij zal zich er nu ook op een intiemere manier toe moeten verhouden.
De relatie tussen De Bruijn en zijn moeder is liefdevol en intiem. Hij is haar kind, maar zij is ook een beetje zijn kind. Zij heeft een 'handicap', haar erfenis van de oorlog, en De Bruijn helpt haar als vanzelfsprekend door het leven te manoeuvreren. Ze kan nu eenmaal slecht tegen alleen zijn. De last van die erfenis wordt op die manier op hem overgedragen - hoe kan je de monsters onder het bed van je kind wegjagen als je zelf de eerste twee jaar van je leven verstopt in een kast hebt moeten doorbrengen?
"In plaats van mijn angsten weg te nemen toonde mijn moeder me angsten op plekken waar ik ze niet had vermoed. Kijk, zei mijn moeder zonder het te zeggen, hoe eng het is alleen in een afgesloten ruimte, terwijl de rest van de mensen zich op afstand bevindt. (...) Dit waren geen ideale situaties. Maar het leven van mijn moeder was niet ideaal geweest." Het trauma van de moeder wordt overgedragen op de zoon: De Bruijn is een bang en onzeker kind.
Maar het gezin heeft nog een ander verdriet te dragen: de oudste zoon heeft een psychiatrische aandoening en wordt, tot op de dag van vandaag, vermist. De Bruijn schreef eerder de roman 'Broer' over dit thema en laat het in 'Ook mijn Holocaust' evenmin onbesproken.
Dit had een loodzwaar boek kunnen worden en wie had het De Bruijn kwalijk kunnen nemen? Maar zijn pen is licht. En zonder al te veel grote emoties (die spreken voor zich) of eindeloze landschapsbeschrijvingen (terwijl Het Heilige Land zich daar toch goed voor leent), maar met scherpe observaties, korte zinnen, kleine grapjes en verwijzingen naar Britney Spears. 'Ook mijn Holocaust' is een teder verslag van een reis, een gezin en een leven. Een boek om te koesteren.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.