Kim Jiyoung, geboren in 1982
Nam-Joo Cho (Auteur), Mattho Mandersloot (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Nijgh & Van Ditmar, © 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : CHO |
Besprekingen
In Korea staan meisjes op twee
Jeroen Visser
ob/kt/17 o
Het is een koude septemberochtend als de 33-jarige Kim Jiyoung zich ineens voordoet als haar moeder. Ze heeft hetzelfde oubollige taalgebruik en dezelfde gebaartjes. Haar echtgenoot Daehyeon denkt eerst dat het een grapje is, maar een paar dagen later transformeert zijn vrouw opnieuw in iemand anders. Ditmaal een oud-studiegenoot die een jaar eerder is overleden.
Hoe Jiyoung deze 'aandoening' heeft ontwikkeld, wordt verder niet beschreven, maar na het lezen van Kim Jiyoung, geboren in 1982 is dat wel duidelijk. De vier hoofdstukken over het leven van de jonge moeder vormen één lange opsomming van de pijnlijke en soms gruwelijke manier waarop vrouwen in Zuid-Korea worden onderdrukt.
Wie denkt aan Zuid-Korea, denkt wellicht aan de metropool Seoul, de telefoons van Samsung of K-pop. Het is een goed marketingresultaat voor een land dat twee generaties geleden nog straatarm was. Maar onder die succesvolle laag schuilt een patriarchale samenleving die veel minder is veranderd.
Auteur Cho Nam-joo, die als scenarioschrijfster voor de Koreaanse televisie werkte, veegt alle voorbeelden van vrouwenonderdrukking samen in de vertelling van Jiyoungs levensgeschiedenis. Het begint al tijdens de zwangerschap, wanneer grootouders hun teleurstelling niet verbergen als blijkt dat het een meisje is. Jongens zijn belangrijker. Daarom beginnen in Zuid-Korea bsn-nummers van mannen met een één en die van vrouwen met een twee. 'Zo is het gewoon.'
Voorbeelden te over. Jongens mogen wél sneakers aan naar school, want ze zijn 'actiever'. Meisjes met bijbaantjes krijgen soms geen loon vanwege 'ongepaste werkkleren' of 'een ongeschikte werkhouding'. Kim Jiyoung helpt haar moeder in het huishouden, haar broertje steekt nooit een vinger uit. Als ze een keer in de bus wordt lastiggevallen door een medescholier, krijgt ze een uitbrander van haar vader. 'Waarom praatte ze met vreemden? Waarom droeg ze zo'n kort rokje?'
Het grootste onrecht voltrekt zich op de arbeidsmarkt. Mannen worden eerder aangenomen en krijgen voorrang bij promoties. Omdat ze man zijn, maar ook omdat je er geen last van hebt als ze zwanger worden. Want vrouwen in verwachting nemen doorgaans ontslag.
Ook Kim Jiyoung vertrekt bij haar marketingkantoor als ze zwanger is. Zij en haar man hebben geen ouders in de buurt wonen die kunnen inspringen, de opvang dekt de lange Koreaanse werkweek niet en een au pair willen ze niet. 'Uiteindelijk kwamen ze tot de conclusie dat een van de twee moest stoppen met werken en het sprak voor zich dat Jiyoung dat zou doen.'
De auteur doet geen moeite te verbergen dat Kim Jiyoung meer een pamflet is dan een roman. Het is zoeken naar mooie zinnen, ondanks de soepele vertaling van Mattho Mandersloot. Cho gebruikt zelfs een serie voetnoten om duidelijk te maken dat ze al het onrecht niet bij elkaar heeft verzonnen. 'Ik heb een dochter, vijf jaar ouder dan Jiwon. Als ze later groot is, wil ze astronaut, wetenschapper en schrijfster worden. Ik hoop en geloof dat de wereld waarin zij opgroeit een betere plek zal blijken dan de wereld waarin ik ben opgegroeid, en ik doe mijn best om aan die verandering bij te dragen', schrijft Cho in het nawoord.
Ondanks - of misschien wel dankzij - de droge, klinische stijl werd het boek na publicatie in 2016 een miljoenensucces in Zuid-Korea. Diverse K-popsterren prezen het werk aan en een Kamerlid van de regeringspartij gaf een exemplaar aan al zijn collega's in het parlement.
De vraag is of het gaat helpen. Een van de pijnlijkste scènes in de roman is wanneer een oud-collega van Jiyoung vertelt dat er een camera is gevonden op de vrouwen-wc. Een beveiliger installeerde de camera en zette de beelden op een pornosite. Een werknemer die de website bezocht, herkende zijn collega's op de beelden. Maar in plaats van de politie te bellen, stuurde hij de video's door naar mannelijke collega's. Ook die hielden zich een tijdlang stil.
Je verzint het niet. En inderdaad is zogenaamde 'spiedporno' wijdverbreid in Zuid-Korea. Vaak zijn het overigens bekenden van het slachtoffer die de beelden online zetten. In vier op de tien gevallen gaat het om een (ex-)vriendje. Opmerkelijk is dat aanklagers en rechters opvallend mild oordelen over dit misbruik. Vier op de vijf arrestanten komen ervan af met een geldboete van minder dan 2.500 euro.
Ook de vrouwelijke collega's van Jiyoung stuiten op onbegrip. Hun mannelijke collega's klagen dat de vrouwen doordraven. 'Zij hadden de camera niet geplaatst, zij hadden de foto's niet genomen. Ze hadden alleen een paar kiekjes voorbij zien komen op een website die voor Jan en alleman toegankelijk is en nu maken wíj ze uit voor zedendelinquenten.'
Of het genoeg is om Jiyoung tot een 'dissociatieve identiteitsstoornis' te brengen, is de vraag. Maar gekmakend is het wel.
***
Uit het Koreaans vertaald door Mattho Mandersloot. Nijgh & Van Ditmar; 157 pagina's; € 20.
Naar gegevens van L.W. Zandberg
Kim Jiyoung, een Zuid-Koreaanse vrouw van begin dertig, ontwaakt van de ene op de andere dag met psychische problemen. Ze gedraagt zich zoals haar moeder zich zou gedragen, hetgeen een groot probleem is in de Zuid-Koreaanse maatschappij waar van mensen, en vooral van vrouwen, een bepaald soort gedrag bij een bepaalde leeftijd wordt verwacht. Ze wordt naar een psychiater doorverwezen, die haar casus opschrijft. Het blijkt dat Kim Jiyoungs problemen voortkomen uit het feit dat zij als vrouw een achtergestelde positie heeft in de maatschappij. Zo wordt ze achtergesteld ten opzichte van haar broer en krijgt zij de schuld als ze wordt lastiggevallen door mannen. De publicatie van deze uit het Koreaans vertaalde feministische roman van de Zuid-Koreaanse auteur (1978) zorgde voor veel ophef in haar geboorteland. Het biedt een kritisch beeld van de positie van de vrouw in dat land. Het verhaal is kort maar bijzonder krachtig. De roman is verfilmd en een internationaal succes.
Een gewone vrouw in Zuid-Korea
Sofie Messeman
ob/kt/31 o
Toen de Koreaanse Cho Nam-joo er niet in slaagde om na haar ouderschapsverlof opnieuw aan de bak te komen, ondanks tien jaar ervaring als scenarioschrijver, besloot ze een roman te schrijven over die ervaring. Meer nog, ze wilde de discriminatie in beeld brengen die een doorsnee Zuid-Koreaanse vrouw in haar leven meemaakt. Het werd Kim Jiyoung, geboren in 1982, een megaseller die in Zuid-Korea een maatschappelijk debat uitlokte.
In haar roman putte Cho Nam-joo, opgeleid tot socioloog, uit statistieken en rapporten over genderongelijkheid. De gegevens verwerkte ze in voetnoten die haar fictieve biografie van een doodgewone Zuid-Koreaanse vrouw des te realistischer maken, al dragen ze niet per se bij aan het literaire gehalte.
Vanaf haar kindertijd in de jaren tachtig tot haar volwassenheid in de eerste decennia van de 21ste eeuw stuit deze doodgewone Koreaanse op alledaags seksisme. Als kind wordt ze achtergesteld op haar jongere broertje. Niet alleen krijgt hij de nieuwe spullen en zij de afdragertjes, hij krijgt het lekkerste eten en zij de restjes. Eenzelfde ongelijke behandeling vindt plaats op de middelbare school, waar de jongens altijd als eersten te eten krijgen, terwijl er voor de meisjes nauwelijks tijd overblijft om hun maaltijd weg te werken.
Later - we schrijven de eerste decennia van de 21ste eeuw - botst de vrouw op genderongelijkheid op de arbeidsmarkt. Professoren die studenten naar voren schuiven op vraag van bedrijven, bevelen uitsluitend mannen aan. Als ze wel wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, 'krijgt ze keer op keer opmerkingen over haar uiterlijk of worden er ongepaste grappen over haar kledingkeuze gemaakt'. En als ze toch wordt aangenomen in een marketingbedrijfje, wordt ze tijdens zakenlunches geconfronteerd met de 'slecht verpakte beledigingen' van mannelijke klanten, die eveneens ongegeneerd haar uiterlijk becommentariëren. Wanneer ze zwanger is, spreekt het vanzelf dat zij diegene is die thuisblijft om voor het kind te zorgen. Het hele boek toont overigens hoe fnuikend een gebrek aan kinderopvang is voor het leven van jonge vrouwen. Het maakt de combinatie van werk en gezin onmogelijk, zodat veel moeders noodgedwongen thuisblijven.
In 2015, het jaar waarin Cho Nam-joo haar boek schreef, was het merkwaardig genoeg erg in trek om deze moeders spottend 'ma bloedzuiger' te noemen: jonge vrouwen die 'profiteren' van hun hardwerkende mannen door op hun kosten thuis te 'niksen'. Op het moment dat de vrouw een stel mannen in het park zo over haar hoort spreken, slaan de stoppen door. Ze raakt in een psychotische toestand, waarbij ze stemmen van andere vrouwen imiteert om haar eigen situatie te annoteren. De extreme reactie dient te laten zien hoe genderongelijkheid het hart van vrouwen raakt. Jammer genoeg gaat deze op zich verrassende ontwikkeling de mist in omdat de schrijver onvoldoende de tijd neemt voor de uitwerking.
Toch slaagde Cho Nam-joo in haar missie. Haar roman (1,3 miljoen verkochte exemplaren in Zuid-Korea!) zette het thema van genderongelijkheid bovenaan de agenda. Het verschijnen in 2016 viel samen met de opkomst van de MeToo-beweging, die in Zuid-Korea een reeks schandalen rond seksuele intimidatie aan het licht bracht. Het debat rond het boek was hard. Op internetfora werden enthousiaste lezers beschimpt door mannen die door #MeToo in het nauw waren gebracht. Maar de roman zette vrouwen wel aan het denken en spreken over de vele vernederingen die ze tijdens hun leven hadden ondergaan.
Vert. Mattho Mandersloot. Nijgh & Van Ditmar; 158 blz. € 20.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.