1793
Niklas Natt Och Dag
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items aanwezig |
Prometheus, 2020 |
VERDIEPING 2 : DUIVELSHOEK : SPANNEND : NATT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : NATT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : NATT |
John Vervoort
rt/aa/20 m
Twee jaar geleden publiceerde Niklas Natt Och Dag (40), telg uit een adellijk geslacht, 1793, een fascinerende historische misdaadroman waarin een eenarmige oorlogsveteraan en een sluwe jurist een moord oplossen tegen de achtergrond van politieke onrust en revolutionaire ideeën die de Zweedse staat ontwrichten. De roman kreeg jubelende recensies en werd in meer dan dertig talen vertaald. Nu verschijnt 1794, het tweede deel van een trilogie - 1795 volgt in 2021 - waarin Natt Och Dag zijn personages nog dieper laat afdalen in de smerige onderbuik van Stockholm.
Toch speelt het eerste van de vier delen waaruit 1794 bestaat zich af op het Caribische eiland Sint-Bartholomeus, nu Saint-Barthélemy dat bij Frankrijk hoort. Het eiland werd in 1784 door de Zweedse koning Gustav III gekocht van de Fransen en werd bijna een eeuw later aan Frankrijk terugverkocht. Het werd een vrijhaven waar wetteloosheid en losbandigheid regeerde. Vooral kapers gebruikten het om hun gestolen goederen te verpatsen - vaak waren die goederen slaven. In de winter van 1794 belandt Erik Tre Rosor er, weggestuurd uit Stockholm door zijn rijke vader na een verboden liefde met een meisje uit een lagere klasse. Wat hij er ziet, tart elke verbeelding: op de grootste slavenmarkt van de Cariben worden mannen, vrouwen en kinderen gemeten om de ruimte op schepen optimaal te benutten. Tre Rosor leert er de progressieve eigenaar van een plantage kennen die zijn slaven vrijlaat en hen verscheept naar Hispaniola, een eiland waar ontsnapte of voormalige slaven een eigen staat willen stichten. Na de dood van zijn vader keert hij samen met de plantage-eigenaar naar Zweden terug om zijn erfenis te claimen zodat hij kan trouwen met zijn jeugdliefde.
Wolven
In het tweede deel ontmoeten we opnieuw Mickel Cardell, de eenarmige oorlogsveteraan die in 1793 voor detective speelde. Nu wordt hij door een vrouw ingehuurd om de moord op haar dochter te onderzoeken. Volgens de officiële versie werd ze verscheurd door wolven. Cardell kan geen beroep meer doen op zijn kompaan Cecil Winge, de jonge jurist die hem in 1793 bijstond, want die is intussen overleden aan tuberculose. Wel duikt diens broer Emil op, die een duur horloge wil terugvinden dat Cecil in zijn bezit had. Ook Anna Stina Blix is weer van de partij. Ooit werd zij opgepakt wegens prostitutie, nu bevalt ze van een tweeling, waarna ze een vreemde opdracht krijgt die te maken heeft met duistere politieke machinaties die de Zweedse samenleving onder hoogspanning zetten. In 1792 werd koning Gustav III vermoord, en omdat de troonopvolger minderjarig is, woedt achter de schermen een genadeloze machtsstrijd, maar die verhaallijn blijft in dit deel wat op de achtergrond.
Nog meer dan in het eerste deel is alles een aanleiding om uit te weiden over de hallucinante omstandigheden waarin de meeste mensen in Stockholm probeerden te overleven. Uitvoerig beschrijft Natt Och Dag hoe armzalige mensen zich tussen het ongedierte en hun eigen vuilnis staande moeten houden. De straten worden geteisterd door dronken raddraaiers op zoek naar geld en vrouwen. In de ziekenhuizen en de 'dolhuizen', de psychiatrische instellingen van die tijd, leven de patiënten in deplorabele omstandigheden. Natt Och Dag vertelt omstandig hoe een man een schedelboring moet ondergaan om van zijn wanen verlost te worden. Wanneer Anna Stina Blix moet bevallen van haar tweeling en vele uren door de stad doolt terwijl haar vliezen al gebroken zijn, wordt dat over enkele hoofdstukken uitgesmeerd. En de 'pijnloze' Franse manier om misdadigers met een guillotine te executeren, is in Zweden niet in zwang: voor een uitzinnig publiek worden mensen op een gruwelijke manier gefolterd en terechtgesteld. Af en toe schuwt de schrijver de horror niet. Hannibal Lecter zou zich verlekkeren.
1794 ligt perfect in het verlengde van 1793, dat je het best gelezen hebt voor je dit boek aanvat. Natt Och Dag gaat geen gruwel uit de weg, maar toch is dit vooral een realistisch portret van een maatschappij waarin geweld, dood, ziekte en armoede de grote massa elk straaltje zonlicht ontnemen. De zoektocht naar menswaardigheid heeft Natt Och Dag opnieuw met verve beschreven.
Vertaald door Lammie Post-Oostenbrink, Prometheus, 448 blz., 24,99 €
M. de Heus
In het jaar 1794 wordt een jonge bruid tijdens de huwelijksnacht op gruwelijke wijze vermoord; de verdenking ligt bij haar echtgenoot. In de zoektocht naar de werkelijke dader volgen we de eenarmige tuchtwacht Mickel Cardell, een student en een jonge vrouw wier levens elkaar kruisen. Behalve het speurwerk schetst deze roman het zware leven van de allerarmsten in Stockholm. Meedogenloze en inktzwarte beschrijving: alcoholisme, kou, honger, gevechten, vuil, ongedierte, mishandeling, verdorvenheid: niets blijft de lezer bespaard. Elk sprankje goedheid vergaat in ellendige omstandigheden. De omschrijvingen van de omgeving zijn zeer uitgesponnen en dragen bij aan de duistere sfeer. Goed geschreven met veel oog voor details. Helaas ontbreken een kaartje van de omgeving en een verklarende woordenlijst. Vervolg op ‘1793’* met dezelfde hoofdpersonen. Voor een lezerspubliek met sterke zenuwen.
Gerwin Van Der Werf
2/ei/16 m
Een jongeman ontwaakt na zijn huwelijksnacht in gedesoriënteerde toestand en vindt zijn bruid dood naast zich, op gruwelijke wijze om het leven gebracht. Hij wordt afgevoerd naar het dolhuis, waar men lobotomie op hem uitvoert. Maar is dat om zijn woedeaanvallen te beteugelen, of om de waarheid te verdonkeremanen? Het is 1794, we bevinden ons in een almaar uitdijende stad vol vuiligheid: "Stockholm verspreidt zich als bederf in besmet vlees."
Niklas Natt och Dag schreef twee jaar geleden een opzienbarend literair debuut met het grimmige '1793', een historische Scandi-thriller die zich afspeelde in een tumultueuze tijd. Het einde van de achttiende eeuw is voor Zweden de donkere periode waarin de regent Reuterholm het bewind voert over het land, na het overlijden van de geliefde en verlichte vorst Gustav III. Natt och Dag stamt uit een oude adellijke familie wier historie verknoopt is met de Zweedse geschiedenis, en legde zo'n grote autoriteit aan de dag in zijn schrijfstijl dat '1793' veel meer werd dan een razend spannende (en nogal gruwelijke) misdaadroman: het gaf een overweldigend beeld van een stad in verval. De stank, verrotting, koude mist en kwaadaardigheid walmde van de pagina's. Het boek kreeg in Zweden het predicaat 'Bellman noir', als variant op het vaak gebezigde nordic noir voor sombere thrillers uit Scandinavië. Bellman verwees naar de nog immer populaire achttiende-eeuwse liedzanger Carl Michael Bellman, van wie Natt och Dag een groot liefhebber is.
Eerlijk gezegd was '1793' een boek dat geen vervolg behoefde, het verhaal was afgerond, en de hoofdpersoon, inspecteur Cecil Winge, overleed aan tuberculose na een schitterende ontknoping. Toch smaakte het boek naar meer, al was het alleen maar vanwege dat verrukkelijke historische sausje. En ja, ook wel vanwege het weerzien met die andere twee sympathieke hoofdpersonen: de eenarmige tuchtwachter Mickel Cardell en de dappere jonge vrouw Anna Stine Knapp.
In '1794' maken we eerst kennis met de onfortuinlijke bruidegom. Hij wordt als veertienjarige jongen door zijn vader naar het slaveneiland Sint Bartolémy gestuurd omdat zijn adellijke familie van mening is dat hij de knappe boerendochter met wie hij wil trouwen uit zijn hoofd moet zetten. De misdaden op het eiland komen ruim aan bod, evenals het wat slappe maar goeiige karakter van de jongen die zich geen raad weet met de uitwassen van de slavenhandel. Hij keert na het overlijden van vader terug naar Zweden om alsnog te trouwen met zijn beminde. Wat volgt is hierboven verteld. Omdat de autoriteiten de zaak als afgedaan beschouwen vraagt de moeder van de bruid tuchtwacht Cardell de moord te onderzoeken, want het is voor haar onvoorstelbaar dat die zachtaardige schoonzoon haar dochter vermoord zou hebben. Cardell krijgt hulp uit onverwachte hoek: Emil Winge, de broer van de overleden inspecteur, hij is even scherpzinnig als zijn broer, zij het een stuk minder stabiel en nauwgezet.
De plot van '1794' zit even vol macabere scènes en gruwelen als zijn voorganger, en bezit evenveel sfeer. Herkenbaarheid is belangrijk bij een sequel, dus het valt te billijken dat de zoektocht van Cardell en Winge weer door stampvolle kroegen en luizige bordelen loopt, dat de adel wederom perverser is dan je het kunt bedenken en het straatschorem walgelijker. Het is allemaal uiterst knap en virtuoos beschreven (en prima vertaald), toch voelt '1794' als roman geforceerder aan. Door de psychische toestand van Emil Winge bijvoorbeeld, die net iets te duidelijk dient om de lezer een rad voor de ogen te draaien, of de verhaallijn van Anna Stine Knapp, die op een politieke queeste wordt gestuurd die vaag en onafgerond blijft. Wat ook ontbreekt is de ondertoon die '1793' deed uitstijgen boven het niveau van een goed geschreven historische thriller: het verbeten vasthouden van Winge aan rede en menselijkheid, de hoop van de Verlichting in een verrotte wereld. In '1794' komt de schrijver niet verder dan de mededeling dat het met die Verlichting niet veel geworden is. "Kijk naar Parijs. Overal beulen. Waar zijn de encyclopedisten nu?"
Het even spannende als slordig afgehechte slot wijst in de richting van een derde deel, dat trouwens al door de schrijver is aangekondigd. Dat riekt naar het uitmelken van een succesformule, maar ergens is het wel passend: 1795 is het sterfjaar van Carl Michael Bellman, tevens het jaar waarin het regime van Reuterholm langzaamaan ten einde komt. Een goed jaar dus om ook een punt te zetten achter de Bellman noir.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.