Chain-Gang All-Stars : roman
Nana Kwame Adjei-Brenyah
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Uitgeverij Atlas Contact, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ADJE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : ADJE |
Kathy Mathys
te/ep/13 s
Dolgedraaid consumentisme, schietpartijen op scholen en in winkelcentra, brute politie-interventies, een beleid dat bovenal in het teken staat van de nationale veiligheid: dat is het beeld dat we hebben van het hedendaagse Amerika. Het is ook het Amerika dat oplicht in Friday Black, alleen zijn de kleuren duizend keer feller, is het geweld zoveel excessiever. Hier haalt een nieuwslezer de schouders op voor het zoveelste geweldincident op een school, of onthoofdt een blanke vijf zwarte tieners omdat hij zich bedreigd voelt. Net als in de Netflix-serie Black mirror borduurt de schrijver voort op wat al bestaat of zich dreigt te ontwikkelen. Wat zijn dystopische verhalen zo krachtig maakt, is het perspectief: ze worden allemaal gebracht door jonge zwarte vertellers voor wie het leven sowieso al zwaar is, ook zonder dystopische ingrediënten.
Ze groeien op in eenoudergezinnen en dromen van een universitaire studie, maar hebben er het geld niet voor. In het ijzersterke openingsverhaal 'De vijf van Finkelstein' wil Emmanuel niemand voor het hoofd stoten, nu de situatie in het land zo gespannen is. Een blanke man heeft vijf zwarten vermoord, zogenaamd om zijn kinderen te beschermen. In de praktijk bleek er helemaal geen dreiging te zijn. De verteller weet niet of hij moet deelnemen aan de wraakacties van zwarten. Hij is een van de velen die voor een moeilijke keuze staan.
Dolgedraaid
In 'Zimmerland' kunnen de personages deelnemen aan een spel dat hun in extreme situaties doet belanden, niet op de spelconsole, wel in het echt. Een zwarte jongen speelt een rol waarbij hij keer op keer wordt afgetuigd door bezoekers, die komen vechten in het kader van 'sociale interconnectiviteit en welzijnsbevordering'.
De meeste verhalen spelen in een futuristische wereld die op de onze lijkt. Het titelverhaal gaat over Black Friday, de dag na Thanksgiving waarop koopjesjagers zich op de warenhuizen storten. Hier mogen de klanten elkaar doodmeppen, terwijl ze op zoek gaan naar het ultieme koopje. Dolgedraaide zombies zijn het, sommigen zijn zelfs niet langer in staat om zich in menselijke taal uit te drukken.
'Het Tijdperk' laat nog meer details zien van dat gewelduniversum: het heersende motto is dat je voor alles waarachtig moet zijn. Vriendelijkheid staat te boek als 'waarheidsvertroebeling', hufterig gedrag is aan de orde van de dag. Donald Trump wordt niet genoemd, maar je voelt de verontwaardiging van de schrijver over het huidige beleid.
Een groot hart
Soms is Adjei-Brenyah te expliciet en moraliserend. Hij heeft het bijvoorbeeld over 'een vloedgolf van consumptiedrift', iets wat ook al duidelijk was zonder ondertitels. Andere verhalen blijven te schetsmatig, zoals 'Het ziekenhuis waar'. Toch is het jubelende onthaal van deze bundel terecht. De schrijver doet spannende dingen met het tempo, wisselt actieverhalen af met rustige vertellingen. Alle vertellers hebben een heel eigen stemgeluid. De een vindt bevrijding in een zelf in elkaar geknutselde vorm van religie, de ander probeert zijn toevlucht te nemen tot humor. Erg geslaagd is bijvoorbeeld 'Lichtspuwer', waarin een jongen een medestudente neerschiet en vervolgens zelfmoord pleegt. De conversatie die zich tussen hun geesten ontspint is aandoenlijk en bijzonder geestig.
Bovenal klopt in deze verhalen, ondanks de expliciete scènes en de grimmige sfeer, een groot hart. Niet alle hoop is verloren voor de man van wie de vriendin net abortus heeft gepleegd of voor het meisje uit het slotverhaal dat genoeg heeft van het geweld waarmee ze zich een weg baant door het leven. Adjei-Brenyah opent met de woorden van rapper Kendrick Lamar: 'Alles wat je je voorstelt is van jou.' Zo is het ook voor de vertellers. Echte oplossingen vinden ze niet. Wel keren ze zich af van het geweld en eisen ze hun verbeeldingskracht op als grootste wapen.
Vertaald door Jelle Noorman, Atlas Contact, 236 blz., 21,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Friday Black'.
Pim de Greef
‘Friday black’ is het debuut van Nana Kwame Adjei-Brenyah (1991) en bevat twaalf korte verhalen. In ‘De vijf van Finkelstein’ worden op gruwelijke wijze vijf zwarte tieners vermoord door een witte man, omdat hij zich bedreigd voelde. In het titelverhaal vallen er doden bij een horror-achtige ‘Black Friday’ uitverkoop. Adjei-Brenyah weet de tijdgeest goed te pakken en legt de vinger gemakkelijk op de zere plek. Het uitvergroten, maar niet per se overdrijven van racisme en kapitalisme, vormen de rode draad. In de satirische, soms dystopische verhalen staan met name de extremen van deze tijd centraal. Zo mogen de voornamelijk witte bezoekers van het pretpark ‘Zimmerland’ in een simulatie de zwarte acteur ‘doodschieten’. Iets wat in dit tijdperk misschien al wat minder ver van de realiteit af staat. Hierin schuilt de kracht van de schrijver. Bevat extreem gewelddadige passages.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.