Een verhaal uit de Zonnestad : roman
John-Alexander Janssen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : JANS |
Marita de Sterck
De hoofdfiguur in deze roman, de jurist Julian Perceval, gaat na een belangrijk sollicitatiegesprek (voor een aanstelling als rechter) voor enkele maanden naar Parijs. Daar maakt hij kennis met zijn buurvrouw, een jonge kunstenares, en met twee Nederlandse studenten, van wie vooral de rebelse, vrijgevochten Danto hem intrigeert. Deze Danto sleept Julian, die graag de controle wil houden, tegen wil en dank mee in een risicovol parcours tegen de achtergrond van een woelig Parijs ten tijde van de aanslag op Charlie Hebdo. De auteur brengt interessante thema’s ter sprake en slaagt erin om vooral de emoties van zijn hoofdfiguur raak te tekenen, maar helaas komen de nevenpersonages te weinig uit de verf en het einde, waarnaar herhaaldelijk wordt vooruitgeblikt, is eerder teleurstellend. Voor zijn debuutroman ‘Een verhaal uit de Zonnestad’* ontving de Nederlandse auteur-historicus (1984) de Bronzen Uil Publieksprijs 2018.
Rob Schouten
i /ul/06 j
"Nauwelijks was hij Den Haag Centraal uit gelopen of tram 26 kwam aanrijden. Hij pakte zijn bagage, stapte in en ging zitten, sloot toen zijn ogen en dacht aan de afgelopen weken. Ze waren voorbijgekropen, elke dag een trage, monotone aaneenschakeling van uren." Zo begint de roman 'Trocadéro' van John-Alexander Janssen (1984), zijn tweede na 'Een verhaal uit de zonnestad'.
Met zo'n begin weet je: dit wordt een klassieke roman, in de trant van W.F. Hermans, langzaam zullen we de hoofdpersoon leren kennen. En inderdaad: 'Trocadéro' is het portret van een jongeman die van Nederland in Parijs belandt, waar zijn ervaringen hem tot wasdom brengen. Behalve aan Hermans moest ik ook aan J.M. Coetzee denken met zijn 'Portret van een jongeman', dat zich in Londen afspeelt: allengs wordt de Zuidafrikaanse jongeling ontbolsterd, niet geheel tot zijn voordeel.
Ook Julian Perceval is er zo een, een onspectaculaire, ietwat saaie twintiger. Een sociale buitenstaander die rechter wil worden, een opleiding die hij in Parijs gaat afronden. Waarom rechter? Hij weet het eigenlijk niet: goed doen, rechtvaardigheid maar ook wraak nemen op zijn vader die het gezin verlaten heeft: "Heel even voelde hij het weer: hoe belangrijk dit voor hem was. Hoe het raakte aan een soort kern, aan iets wat niet verteld kon worden, maar wat soms met een duizelingwekkende helderheid door het alledaagse heen brak."
Maar al slaagt hij voor al zijn examens en sollicitaties, het ideaal raakt toch steeds verder uit zicht.
In Parijs leert hij twee andere Nederlanders kennen, Bram en Danto, met weer heel andere besognes, idealen van een multiculturele samenleving en, een van de drie Franse kern-idealen, saamhorigheid, broederschap. Plus een eigenwijs kunstenaresje Elodie dat hem behalve minnarij ook van de wijs brengt. Oftewel, langzaam, haast ongemerkt maar toch ook onontkoombaar verandert Julian en met hem ook zijn ideaal.
Janssen heeft dit overgangsproces in een heldere en klare stijl, maar zonder al te uitleggerig te worden, in de verf gezet. Parijs met zijn sociale onrust, de alledaagse geheimzinnigheid van het leven in een vreemde stad, de verleidelijke maar ook enigszins duistere nieuwe vrienden, dat alles voel je gemakkelijk mee. Hier en daar deden Julians tochten en ontdekkingen door Parijs me aan de grootmeester Patrick Modiano denken, maar dat is beslist geen diskwalificatie, het is juist die onverwachte mix van Hermans, Coetzee en Modiano die maakt dat 'Trocadéro' op eigen benen kan staan. Zelfs het decorstuk van de aanslagen op Charlie Hebdo, een misschien wat modieus gegeven, heeft de juiste proporties. Je voelt voortdurend hoe Julians wil om te slagen strijdt met de onrust, de raadsels om hem heen. Hij is een ietwat brave, gevoelige jongen die ontregeld raakt door sociale en politieke onrust. Karakteristiek is zijn bezoekje aan het Bois de Boulogne, waar hij in een achterafhoekje een busje met een verleidelijke jonge vrouw ziet staan. Een hoertje? Hij neemt gauw de benen, bleu en onzeker. Ja jongen, de grote wereld! Maar heel mooi beschreven, die eerste passen op onbekend terrein.
Jammer vind ik het dat Janssen geregeld laat merken dat ons een ontknoping staat te wachten, een ontknoping die volgens de flaptekst zou uitdagen tot reflectie: "Onderweg naar huis maakte een diep onbehagen zich van hem meester. Alsof hij op dat moment voorvoelde wat er zou gebeuren." Op zo'n moment verheft de schrijver zich boven zijn personage en kijkt ongevraagd vooruit, niet één maar meerdere keren. Maar de ontknoping die op al deze warmmakertjes volgt is even mysterieus als onbevredigend.
Vestdijk schreef ooit een essay over 'Het pernicieuze slot', het zo vaak schadelijke einde van romans, omdat de schrijver er nu eenmaal een punt aan moet draaien. Dat is hier ook het geval. Gelukkig dus dat de roman daaraan voorafgaande echt iets eigens te bieden heeft, de mooi getroffen ontwikkeling van een ernstig karakter in een raadselachtige, onvertrouwde wereld. Dat is wat mij betreft genoeg voor een rake, tot reflectie dwingende roman. De intussen haast obligate neiging van schrijvers om ergens een pakkende afloop aan te breien kan wat mij weer terug in de mottenballen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.