Drarrie in de nacht : roman
Fikry El Azzouzi
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Geus, © 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ELAZ |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Geus, © 2019 |
Thema: diversiteit 3.1.DIV |
Maria Vlaar
il/pr/26 a
'Ik, een Marokkaan? Ik ben een Belg. Punt.' Voor de buitenwereld mag Zakaria een 'Marokkaantje' zijn, voor zichzelf is hij Belg, en hij zou willen dat iedereen hem zo zag. Dat is het uitgangspunt van De beloning, de derde roman van Fikry El Azzouzi (40). Zakaria is een grappig en bijwijlen ontroerend jochie dat nogal wat voor zijn kiezen krijgt. Hij is nog een puber - zijn voornaamste gedachten zijn gewijd aan seks - als zijn vader overlijdt. In het ziekenhuis ontwikkelt Zakaria een obsessie voor 'de Reusachtige Verpleegster' en ontloopt zo zijn rouw. Zijn moeder zit in zak en as, ook omdat er na de dood van haar man, die fenomenaal de moonwalk van Michael Jackson deed, andere 'vrouwen en kinderen uit de kast vielen'. De kinderbescherming grijpt in en plaatst Zakaria, zijn broer Bilal en zus Leyla uit huis. Dan en daar begint Zakaria's reis naar volwassenheid, die logischerwijs lijkt te eindigen waar niemand van droomt: als islamitisch terrorist.
Zakaria verandert in de loop van zijn jonge leven voortdurend van naam en heeft een levensgrote identiteitscrisis. Op zijn zoektocht vindt hij medereizigers, onder wie pratende dieren die zich tot zijn kwelgeesten ontwikkelen; koning Sprinkhaan is de meest tot de verbeelding sprekende. Hij vertrekt naar Marokko, komt via een smokkelroute weer naar België, wordt crimineel, probeert aansluiting te zoeken bij een Vlaamse alt-right beweging en eindigt zoals iedereen zou eindigen na zo'n lijdensweg. 'Iedereen die mij een waardeloos gevoel gaf, was schuldig.'
El Azzouzi heeft een bruut sprookje geschreven dat helaas wat voorspelbaar is. Hij werkt vaak een woord letterlijk uit om zijn verhaal voort te stuwen. Zo geeft iemand die Zakaria wil 'pamperen' hem voor het slapengaan 'een luier', maar als de stront toch in het bed komt is hij 'erger dan een straathond, want zelfs zij bevuilen hun eigen nest niet'; als er een 'contract' is betekent het dat Zakaria dus 'gekocht' is en 'eigendom' is geworden. Net als in de hilarische J. Kessels-romans van P.F. Thomése is de onafwendbare afgang van de hoofdpersoon de motor van het verhaal. In de eerste twintig pagina's heeft de lezer al drie knokpartijen te incasseren, 'Een vuistslag liet me duizelen. Een kopstoot bezorgde me een hels lawaai. Twee schoppen kraakten mijn ribben.' En zo zal het doorgaan. Onder de lol zit een heftige werkelijkheid verborgen: hoe komt een goeie jongen als Zakaria toch in vredesnaam tot zulke gruwelijke daden? Wat is er misgegaan in zijn leven en in zijn hoofd onder die hoed? El Azzouzi kiest, net als bijvoorbeeld Roberto Benigni in de concentratiekampfilm La vita è bella, voor de wrange grap als antwoord. Met zijn roman als een stripverhaal probeert hij een groot publiek te bereiken, wat onvermijdbaar ten koste gaat van diepgang en subtiliteit.
Zakaria is een spraakwaterval die zichzelf zo relativeert dat je je eigenlijk niet kunt voorstellen dat juist hij terrorist wordt. El Azzouzi wijt de radicalisering van zijn antiheld aan de westerse maatschappij, en daar zit vast een kern van waarheid in: 'Doordat de mens met gif strooit, inspireert hij de rat om voor het martelaarschap te gaan'. Toch is de onafwendbaarheid soms een gemakzuchtige keus van de schrijver en zijn de sterkste en ook grappigste scènes waar nog meerduidigheid te vinden is. Bijvoorbeeld als Meneer Bromvlieg van de Kinderbescherming Zakaria met 'goede bedoelingen' in het gareel probeert te krijgen: 'Pak de bal. Pak de bal. Pak de bal (…) Ik ben je baasje, ik heb je geaccepteerd (…) Ik wil dat jij je goed voelt, zodat ik me ook goed kan voelen.' El Azzouzi legt Bromvlieg onder het vergrootglas van de satire en mikt hier op de plaatsvervangende schaamte van de Belg. Ook de hulpverleners in een 'authentiek' illegaal vluchtelingenkamp krijgen ervan langs van El Azzouzi; hun voedselpakketten (zelfgemaakte cupcakes) willen ze alleen afstaan in ruil voor echte tranen. Naar het einde toe wordt De beloning te eenduidig, als een overval waarbij drie doden vallen wordt aangezien voor een terroristische aanslag en Zakaria in handen valt van de 'gekke tovenaar', 'ware moslim' en kalifaat-liefhebber Abu X. Wat er dan gebeurt in Zakaria's hoofd is vast moeilijk in een roman of in een grap te vatten; El Azzouzi loopt er in ieder geval met een grote boog omheen.
De Geus, 256 blz., 20 € (e-boek 11,99 €)
(M.V.)
il/pr/17 a
Zakaria is de echte naam van het hoofdpersonage uit Fikry El Azzouzi’s nieuwste roman, maar naarmate het verhaal vordert, scharrelt hij er nog een paar andere op, zoals Remspoor, Abu Batman, Jihaad, lief klein konijntje, Wacko Jacko en zelfs The-Texas-Chainsaw-Massacre-part-two. Zakaria voelt zich een volbloed Belg van Marokkaanse afkomst en beseft niet wat voor een contradictio in terminis dat voor zowat iedereen in zijn omgeving is. Want ofwel ben je Belg, ofwel Marokkaan, maar beide? Dat kan niet.
De beloning is El Azzouzi’s satirische kijk op onze wereld, waarbij hij vooral inzoomt op de hete identiteitshangijzers. En niets gaat hem daarbij te ver. Zo laat hij de jonge Zakaria naast het sterfbed van zijn vader verliefd worden op de Reusachtige Verpleegster, bloedmooi maar voor de meeste mannen te zwaar om te dragen, en dus de ideale vrouw voor een Marokkaan. Van haar ondergoed maakt hij een cape, vandaar Abu Batman. Zakaria’s moeder laat hij wekenlang huilen om de dood van haar man, tot haar kinderen oordopjes insteken. En wanneer zijn Turkse vriend Emre met zijn Verpleegster gaat lopen, spreekt hij zichzelf vermanend toe: ‘Geen scène maken, niet het Marokkaantje uithangen.’ Als witte schrijver kun je dit vandaag niet meer maken, natuurlijk.
Bijtender wordt El Azzouzi in het hoofdstuk waarin hij Zakaria als een jonge hond geveild laat worden – of is het in realiteit toch een adoptie door meneer Patron, die hem wil kneden ‘tot een voorbeeld voor zijn soort, waar de hele samenleving trots op kan zijn’. Patron laat hem de hele dag in de tuin zitten, omdat zijn soort graag buiten is, en geeft hem een schopje mee om een putje te scheppen wanneer hij zijn gevoeg moet doen.
De beloning zit vol spitse vondsten. Zo heten de chauffeurs die Zakaria naar Marokko brengen en hem van een grandioze toekomst doen dromen Cristiano Ronaldo en Lionel Messi. Maar zoals bij de meeste kleine voetballertjes blijft het ook voor Zakaria bij dromen. Al van bij het begin van de roman weten we immers dat hij de man met het hoedje is, een van de terroristen die de aanslag pleegden op de luchthaven van Zaventem.
****
De Geus, 256 blz., € 20,00.
Drs. Yura Hollander
De Vlaams-Marokkaanse auteur (1978) schrijft columns en romans en maakt theater. In 2010 debuteerde hij met 'Het schapenfeest', waarna nog zes titels van hem uitkwamen. 'De beloning' gaat over Zakaria, een opgroeiende Vlaams-Marokkaanse jongen, en leest als een absurdistische, karikaturale coming of age roman. De auteur steekt de draak met de oorzaken van en de gedachtegang achter onder meer het hedendaagse terrorisme, daarbij gebruikmakend van de vooroordelen in de huidige maatschappij. De hoofdpersonen spreken regelmatig in spreektaal en soms zelfs straattaal. Dit ligt er soms wat dik bovenop, maar heeft wel een duidelijke functie in het verhaal als onderdeel van het karakter van de hoofdpersonages, dat stereotypen representeren. De schrijver voegt niet zo zeer inhoudelijk iets toe aan de discussie, maar snijdt in deze satirische roman toch op een vernieuwende manier een actueel thema aan. De manier waarop de roman is geschreven en de absurdistische inslag, zullen wel vooral liefhebbers van moderne romans aanspreken die niet direct op zoek zijn naar diepgang.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.