Een jongensleven
Stephen Fry
Stephen Fry (Auteur), Ineke van den Elskamp (Vertaler), Frits van der Waa (Vertaler), Pon Ruiter (Vertaler), Henny Corver (Vertaler)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Thomas Rap, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : SPROOKJES EN MYTHEN : FRY |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Thomas Rap, 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : FRY |
Marnix Verplancke
ua/an/16 j
Een paar jaar geleden kreeg Stephen Fry een gruwelijk verhaal te horen. Het ging over Chris Benoit, een van de grote sterren van het World Wrestling, die schijnbaar zonder enige reden in een wervelwind van woede was uitgebarsten en zijn vrouw en zijn zoon had gewurgd. De ware toedracht is nooit aan het licht gekomen. Was de cocktail van hormonen en steroïden die hij gebruikte in zijn kop geslagen, of had hij hersenschade opgelopen door 'de duikende kopstoot' waar hij bekend voor stond?
Het blijft een mysterie, en in feite interesseerde het Fry ook niet. Wat hem wel fascineerde, was de overeenkomst met het verhaal van de Griekse mythologische held Herakles, die al net zo stijf stond van de testosteron, zijn gezin op net dezelfde manier had uitgemoord en er nadien net zoveel spijt van had als Benoit. Misschien was het verhaal over Herakles' woedeuitbarsting wel gebaseerd op een waargebeurde tragedie, besefte hij. Mythische helden komen immers niet uit de lucht gevallen; het zijn gewoon gepimpte mensen. En hun verhalen zijn daardoor relevanter dan we op het eerste gezicht zouden denken.
Vorig jaar veroverde Fry de wereld met Mythos, een vuistdik boek waarin hij de Griekse mythologie op hedendaagse wijze hervertelde, beginnend vanaf het ontstaan van de wereld. Het was een boek over de goden en hun creaties. Maar daarmee was de kous natuurlijk niet af. Zeus, Hera en Apollo hadden hun gerechtigde plaats gekregen, maar er was nog zo veel meer te vertellen. Dat doet Fry nu in Helden, vooral gericht op de minderwaardigste van alle mythologische wezens: de mens.
Wanneer de Gigant Prometheus het vuur steelt van de goden en het aan de mensen geeft, gaat het gouden tijdperk van de goden over in het tijdperk van de helden. De goden duiken nog weleens op onder de mensen, maar die lijken daar steeds minder mee gediend te zijn. Wat wellicht voor een groot deel te verklaren is doordat ze keer op keer hun bloedmooie dochters bezwangeren. Die oude geilaard van een Zeus kan dus maar beter op zijn Olympos blijven en de aarde overlaten aan degenen wie ze toebehoort, de mannen en vrouwen die gesterkt door Prometheus hun lot in eigen handen nemen, mythische monsters verslaan en hun eigen grootse cultuur op poten zetten.
Wonderlijke discussies
Fry zet meteen de toon van het boek met een scène van Zeus en Hera aan de ontbijttafel. De oppergod zit er al een tijdje te wachten op zijn eega. Normaal slaapt ze nooit zo lang. Wanneer ze uiteindelijk toch opduikt, ziet ze er doodmoe en verward uit. Slecht geslapen, verklaart Hera, verschrikkelijke dromen gehad, over de Giganten die de Olympos bestormden, de goden eruit bonjourden en de macht overnamen. Fry vertelt het allemaal op jolige wijze en laat Zeus op een menselijke, al te menselijke manier reageren.
Wanneer hij even later schrijft hoe Zeus Perseus verwekt door zijn gouden regen via een dakraam in de schoot van diens moeder Danaë te laten druppelen, en in een voetnoot flauwe grappen begint te maken over golden showers, denk je: o jee, het is zo'n boek. Dat is het gelukkig maar tot op zekere hoogte. Nee, voor het overgrote deel van de tijd slaagt Fry erin zich te bedwingen en houdt hij zich aan de mythologische verhalen die er nogal eens op neerkomen dat mensen getest worden op hun merites.
Herakles is bijvoorbeeld bekend omwille van de twaalf werken die hij moest uitvoeren als boetedoening voor de moord op zijn vrouw en kinderen. Oorspronkelijk waren dat er tien, maar omdat hij hulp had gekregen bij het doden van de Hydra en hij zich had laten vergoeden voor het uitmesten van Augias' stallen, kreeg hij er twee bovenop.
Op zoek naar de Tuin van de Hesperiden passeert Herakles door het Kaukasusgebergte, waar hij op Prometheus stoot, vastgeketend aan een rots en helse pijnen lijdend doordat een adelaar iedere dag zijn lever komt verscheuren, waarop die de volgende nacht weer aangroeit - een straf van Zeus omdat Prometheus de mens het vuur had bezorgd. Herakles bevrijdt Prometheus met een paar flinke slagen van zijn knots op de ketenen, waarna een wonderlijke filosofische discussie over de vrije wil ontstaat, en Fry aantoont dat hij wel degelijk tot meer in staat is dan onderbroekenlol.
Prometheus slaagt er uiteindelijk in Herakles ervan te overtuigen dat hij er net als alle andere mensen vrijwillig voor kiest geen vrije wil te hebben. Het is niet alleen je lot om Herakles de held te zijn, het is ook je keuze om je aan dat lot te onderwerpen, zegt hij. Herakles, die meer vertrouwen had in zijn armspieren dan in zijn hersenspier, gaat het allemaal een beetje het petje te boven, en dat is volgens Fry de reden waarom de Atheners, in tegenstelling tot alle andere Grieken, niet hem als de grootste held aller tijden beschouwden, maar wel de schrandere Theseus. Fry vergelijkt deze met Harry Potter, terwijl hij ook iets heeft van koning Arthur natuurlijk, aangezien hij pas een held kon worden nadat hij een zware steen had kunnen opheffen waar een zwaard onder verborgen lag.
Diepgravende getuigenissen
Fry brengt de verhalen van zijn helden meestal op een nuchtere, afstandelijke manier. Hij legt niet uit en dringt geen interpretaties op, maar soms geeft hij wel wat verhelderende toelichting. Zoals bij zijn hervertelling van de Oedipus-mythe. Deze tragische figuur, die zijn vader vermoordde en met zijn moeder trouwde, is in feite een atypische Griekse held, volgens Fry. Hij strijdt immers niet tegen monsters, maar wordt getekend door de tragiek dat een mens niet kan ontkomen aan zijn lot.
In deze hervertelling toont Fry trouwens dat seksueel getinte humor niet per se platvloers hoeft te zijn. Hij maakt van Oedipus een jongeman die een rijpere vrouw wel kan smaken en die, wanneer hij voor het eerst Iokaste ziet, denkt: 'Ze is wel een paar jaartjes ouder, maar ze mag er best wezen.' Waarna Fry fijntjes opmerkt dat Freud in feite helemaal niets van Oedipus begrepen had toen hij met zijn complex afkwam. Oedipus wilde zijn vader immers helemaal niet vermoorden, net zoals hij ook niet met zijn moeder wilde trouwen. Integendeel zelfs, hij wist daar helemaal niets van en toen hij het wel te weten kwam, stak hij uit wroeging zijn beide ogen uit.
Helden is een onderhoudend boek dat - hoe kan het ook anders - toch wat aan opvolgeritis lijdt. De succesformule van Mythos wordt hier wel heel makkelijk herhaald. Desalniettemin is het toch het lezen waard, omdat het je introduceert in een wereld die enerzijds heel erg vreemd aandoet, maar anderzijds ook de basis is van onze cultuur. Wil je snappen waar de helft van onze schilderkunst en een belangrijk deel van onze literatuur naar verwijst, dan kun je niet zonder enig begrip van de Griekse mythen.
Fry's boek is ook belangrijk omdat het aantoont dat die Griekse helden in feite heel erg menselijk waren en hun verhalen ook vandaag nog springlevend zijn. Het zijn, eerder dan stoffige relieken uit lang vervlogen tijden, getuigenissen die heel diep in de menselijke ervaring graven. Neem bijvoorbeeld het verhaal van Medea, die door haar man Jason verlaten wordt omdat hij verliefd is op een andere vrouw. Medea vermoordt niet alleen de vrouw in kwestie - om wraak te nemen op haar man beslist ze hem ook datgene af te nemen wat hem het dierbaarst is: hun kinderen. Hoe kan iemand overgaan tot een dergelijke wrede daad, vraagt deze tragedie die afwisselend begrip en onbegrip oproept.
Soms zijn die Griekse heldenverhalen zelfs beter en mooier dan deze waardoor wij ze vervangen hebben, toont Fry ook. Neem nu de liefde. Het is allemaal een zaak van hormonen en geslachtscellen, weten wij, maar op de vraag waarom de ene persoon verliefd wordt op de andere en niet op degene die er vlak naast staat, hebben we geen antwoord. Je zou dan net zo goed kunnen zeggen dat Eros hun hart doorboord heeft met zijn pijl. Dat verklaart evenveel, maar het is natuurlijk wel een veel mooier beeld.
Thomas Rap, 475 p., 24,99 euro. Vertaald door Henny Corver, Ineke van den Elskamp, Pon Ruiters en Frits van der Waa.
Patrick De Rynck
ua/an/18 j
Ik beken. In het jubelkoor dat in de lente van vorig jaar Stephen Fry's bestseller Mythos toejuichte, heb ik valse noten gezongen. Natuurlijk fonkelt de navertelling van de bekende Britse acteur en komiek, maar de keuze uit de verhalen die hij in Mythos maakte vond ik rommelig, en bovendien viel de naverteller al eens uit zijn rol door een eigen versie van de mythische feiten te verzinnen. En echt onvergeeflijk: een namenregister ontbrak. Terwijl de Griekse mythologie nu net door de vele honderden personages bij veel lezers overkomt als een oerwoud van namen.
Maar zie, Stephen Fry heeft mij verhoord. In de snelle opvolger Helden heeft hij wél een heldere keuze gemaakt uit de verhalencycli. Niets rommeligs dus hier. De naverteller houdt zich ook goed aan zijn zelfgekozen rol en Helden eindigt met een who is who van meer dan veertig bladzijden. Uw dienaar is dan ook een opgetogen mythomaan.
Monsterdoder
Helden is opgehangen aan acht hoofdpersonages en veel meer te doden monsters, met als superhelden de tragische psychotische krachtpatser Herakles, de dolende Jason met zijn Argonauten en monsterdoder Theseus. Zij zijn elk goed voor een kleine honderd bladzijden vol met queesten en onmogelijk ogende opdrachten van kwaadwillige creaturen. Helden bevat verder kleinere verhalencycli rond Medusa-killer Perseus, #MeToo-slachtoffer Bellerofon, zangwonder Orfeus, woudkind Atalante en Oidipous, de tragische detective van zijn eigen wandaden. Spoiler alert: met hen eindigt het slecht. Dramatisch slecht. Alleen van de enige vrouw in het heldhaftige gezelschap, Atalante, weten we het eigenlijk niet. Vrouwen spelen overigens een absolute hoofdrol in Fry's Helden.
Overspant Fry in Mythos en Helden de hele Griekse mythologie? Nee. Er is nog één grote lacune: de Trojaanse Oorlog en de terugkeerverhalen van figuren als Odysseus. Fry heeft het weleens over een trilogie; nummer drie komt er dus nog aan. Dat wordt een match Fry-Homerus.
Wat maakt de navertellingen van Fry, die zich stevig heeft ingewerkt in de bronnen en die een stortvloed van namen niet uit de weg gaat, zo onweerstaanbaar? Dat is vooral de ruimte die hij krijgt én neemt om van de vaak skeletachtig overgeleverde verhalen kleine novelles te maken met veel vlees en bloed, en met veel dialogen en nog meer gniffelvondsten. De helden worden personages. Nog altijd karikaturen, maar dus ook mensen die kampen met hun condition humaine. Niet te verwonderen dat de auteur met zijn mythen in Engeland de theaterboer opgaat. Die levendigheid is iets wat bijvoorbeeld Ilja Leonard Pfeijffer, ook geen doetje, onmogelijk kon bereiken in zijn navertelling uit 2010, goed voor amper 200 bladzijden. Fry's twee volumes tellen er een kleine 800.
Zijn tweede grote sterkte is zijn down to earth-stijl. De mythen lijken hierdoor verhalen van vandaag, ondanks al hun monstrueuze rariteiten en volstrekt ongeloofwaardige en voorspelbare peripetieën. Daar hoeft Fry zelfs niet al te expliciet voor te actualiseren, wat hij maar nu en dan doet: dat de Argonauten plots in het huidige Georgië belanden en bij de stad Sotsji komen, waar in 2014 de Olympische Spelen plaatsvonden, moest dat echt een noot worden? Actualiseren betekent ook vaak: snel verouderen. En als je er toch voor kiest, waarom dan zo sporadisch?
Onsterfelijk
Nauwelijks iets aan te merken op Fry's nieuwe mythenturf, dus? Ach, natuurlijk wel. Hij laat het soms wat hangen. Wie bijvoorbeeld uit is op een pakkende, Fryaanse versie van de clash Medea-Jason, een topmoment uit de Griekse mythologie, is eraan voor de moeite. In een atypische move verschuilt de naverteller zich op een luttele drie bladzijden achter de brede rug van tragedieschrijver Euripides, de vermoedelijke bedenker van het gezinsdrama. Alsof Fry zich te klein voelde. Dat is niet het geval bij Sofokles' opperstuk Oidipous, dat hij bladzijden lang schitterend navertelt.
En ja, het who is who is uitgebreid, maar tergend onhandig, met permissie. In plaats van één lange alfabetische lijst te maken - van Abderos tot Zeus - zijn de vele namen ingedeeld in diverse secties, waardoor de ene lijst een reeks lijstjes wordt en dus onbruikbaar is als opzoekingsinstrument. Bovendien worden ook de bladzijden niet vermeld: waar vind je pakweg Absyrtos en Hypsipyle in Fry's twee boeken? Zoek het zelf. Pis ik met dit punt van kritiek tegen een kathedraal van een boek? Ik denk het niet: zo'n register biedt de lezer van een navertelling van (ongeveer) de hele Griekse mythologie echt een aparte ingang, en is bij het verloren lopen een welgekomen geheugensteun. Dat is het hier dus niet.
Maar laat dat uw leesgenot zeker niet bederven. De navertelling sprankelt, fonkelt, dartelt, schittert, schatert, straalt en spettert van het schrijfplezier. Stephen Fry bezorgde de onsterfelijke Griekse helden hun zoveelste nieuwe leven.
Vertaald door Ineke van den Elskamp, Frits van der Waan, Pon Ruiter en Henny Corver, Thomas Rap, 476 blz., 24,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Heroes'.
Sam De Wilde
ua/an/22 j
‘Uitbundig en grappig!’ ‘Entertainend en leerrijk!’ ‘Perfect voor de 21ste eeuw!’ Er was vorig jaar geen gebrek aan lof om de achter?ap van toekomstige herdrukken van ‘Mythos’ mee op te smukken. Als er al negatieve kritiek kwam op Stephen Fry’s hervertelling van de Griekse mythen en sagen, dan was het wel dat de Britse acteur, journalist, dichter, komiek, presentator, ?lmregisseur en auteur zo weinig heldenverhalen in zijn bundel had opgenomen. ‘Alsof je Shakespeare hervertelt zonder Hamlet, Othello, Lear, Julius Caesar of Romeo en Julia,’ zo liet een verontwaardigde recensente van The Guardian zich ontvallen. Zij kan haar hart ophalen met ‘Helden’, want daar is Herakles die de stallen van Augias uitmest, daar is Orpheus die afdaalt in de onderwereld om er zijn geliefde Eurydice terug te eisen, daar zijn Theseus en de Minotauros en daar zijn ook Jason en zijn Argonauten. De helden, goden, oerwezens en andere aan de klassieke Griekse fantasie ontsproten creaturen treden met zovelen tegelijk aan in Fry’s vervolg op zijn succesboek, dat de ‘Wie is wie’ achterin ruim veertig pagina’s in beslag neemt. Maar Fry is een uitstekend verteller, en anders herinnert de immer ?egmatieke gentleman ons er in een ludiek terzijde wel aan dat het hem zelf ook duizelt wanneer de doorgaans ?ink incestueuze relaties van de oude Grieken weer eens voor ingewikkelde stambomen zorgen. Die terzijdes tekenen de stijl van Fry. Wie een exhaustief notenapparaat vol geleerde verwijzingen naar obscure studies verwacht, is bij de bekende Brit niet aan het juiste adres. Er zijn wel voetnoten, maar Fry gebruikt ze liever voor persoonlijke anekdotiek en opmerkingen over golden showers, Milky Way-repen en Mick Jagger. Tot spijt van wie zijn Griekse kost het liefst zo klassiek mogelijk geserveerd krijgt, duikt in ‘Helden’ ook al eens een intergalactische levensles van Jedi-?losoof Yoda op naast wijsheden van Homeros, Apollodorus, Ovidius of Sophocles. Fry springt nog vrijer om met zijn bronnenmateriaal dan in ‘Mythos’ en legt, net als de Griekse komedieschrijvers die hem zijn voorafgegaan, goden en gewone stervelingen de heerlijkste dialogen in de mond. De terloopse vermeldingen van Adele, Luciano Pavarotti, Lady Gaga, Kendrick Lamar, Harry Potter en de Hulk zullen misschien enkele gediplomeerde wenkbrauwen doen fronsen, maar met zijn vlotte stijl en tongue-in-cheekhumor rukt Fry de verhalen uit de versteende handen van de classici om ze terug te geven aan het volk. Noem de man echter niet te gauw een populist. In tijden waarin politici woorden als Onze Cultuur met een hoofdletter plegen uit te spreken, brengt de schrijver de mythen en sagen die mee aan de oorsprong van die cultuur liggen, als verhalen die pleiten voor de inclusie en diversiteit waar verdedigers van Onze Normen en Waarden zo bang voor zijn. Fry zet zijn feilloze gevoel voor de echo’s van de eeuwenoude mythologische materie in om te bewijzen dat ze niets van haar relevantie verloren heeft. Als bezield doorgee?uik van wat simpelweg spannende verhalen zijn, dwingt hij niemand tot een expliciet politieke lezing, maar de LGBTQ-activist in hem vergeet niet om ?jntjes te vermelden dat zelfs testosteronbom Herakles, ‘zoals de meeste oude Grieken’, graag van twee walletjes at. Belangrijker is het feit dat Fry erin slaagt om histories die je al in honderd verschillende variaties gezien en gehoord hebt, te presenteren als frisse, grappige, levendige en uiterst leesbare verhalen. Stephen Fry is een held.
Prof. dr. K.A.D. Smelik
De verhalen over de Griekse helden (heroën) hebben altijd een grote aantrekkingskracht gehad, niet alleen in het oude Griekenland maar ook later in Europa. Talloze schilderijen verbeelden de belevenissen van de helden, de goden en de vrouwen, die vaak een beslissende rol in de verhalen hebben. Hoewel deze sagen bijna drieduizend jaar oud zijn, blijven ze boeien omdat wezenlijke kenmerken van onze menselijke conditie erin worden weerspiegeld: durf, ambitie, jaloezie, geweld, wraak, rivaliteit, vriendschap, seksualiteit. De bekende Engelse tv-persoonlijkheid Stephen Fry is erin geslaagd deze verhalen over de Griekse helden op een zodanige manier na te vertellen dat ze ook een hedendaags publiek aanspreken. Er zit vaart in dit boek, ironie (maar niet te veel), herkenning en vervreemding. De ene held na de andere passeert de revue, waarbij Fry de soms zeer verschillende tradities tot een doorlopend verhaal heeft gesmeed. Zijn keuze voor voetnoten geeft het boek een extra cachet. Fry heeft zeer nuttig werk verricht door deze verzameling van bekende en minder bekende verhalen tot leven te brengen dankzij zijn bijzondere schrijftalent. Vervolgdeel op 'Mythos' (2017)*, waarnaar door de auteur geregeld wordt verwezen.
Abdelkader Benali
ru/eb/09 f
Afgelopen Kerst had ik tijd om 'Black Panther' te bekijken, de Amerikaanse superheldenfilm die vijf Oscars kan gaan winnen. Die film moest ik zien! Wat deze superheldenfilm anders maakt dan talloze andere: het is een zwartesuperheldenfilm, gesitueerd in het fictieve Wakanda.
Diep in Afrika heeft het multiculturele koninkrijk van Wakanda zich uit zelfbehoud afgesloten van de buitenwereld. Haar samenleving is dermate vooruitstrevend en technologisch superieur aan de rest van de wereld dat ze zich autonoom kan bewegen.
Dat isolement maakt haar ook kwetsbaar. Wakanda beschikt over een kostbare grondstof waar witte bad guys op jagen. Wakanda staat onder druk. Haar achilleshiel is arrogantie. Door die zelfingenomenheid willen naburige stammen haar niet bijstaan in de strijd om te overleven. Een primitieve tribale stammenstrijd brengt de fundamenten van Wakanda aan het schudden. Hoe het afloopt moet u zelf maar bekijken, maar wie 'Helden' van Stephen Fry heeft gelezen kan het scenario wel uittekenen.
In deze vuistdikke opvolger van zijn bestseller 'Mythen' vertelt Fry op Fry-iaanse wijze hoe het de Griekse helden, de tussenvorm van mens en god, in hun aardse worsteling vergaat. Het Wakanda van de klassieke beschavingen was natuurlijk Athene. Vijf eeuwen voor Christus ontwikkelde zich hier een superieure beschaving. Op haar hoogtepunt kon ze haar bevolking een vorm van zelfbestuur bieden die we democratie gaan noemen. Filosofen konden ongestoord hun werk doen, of bijna ongestoord, als je je maar niet met de politiek ging bemoeien, zoals Socrates. De architectuur was verfijnd, de toneelstukken bloedstollend, de beeldhouwkunst subliem. Tegelijkertijd werd er in Athene ook slavernij bedreven en was de rol van de vrouw miniem. De Atheners voelden zich oneindig verheven aan de rest. De achilleshiel van Athene was misschien wel dat ze vergat dat haar achilleshiel zelfgenoegzaamheid was. Wanneer andere volkeren je architectuur overnemen, je filosofen citeren en je onderwijsmethodes toepassen en stiekem Griek willen zijn, dan ga je al snel denken dat je niets te vrezen hebt. In de film 'Black Panthers' gebeurt ook iets soortgelijks. Wat haar redt - spoiler alert - is dat een van de helden besluit om samen te werken met de andere stam.
Als Athene ten onder dreigt te gaan aan een lang en slopend conflict met Sparta, kan ook deze stadsstaat zich alleen nog handhaven door coalities te vormen. Die strijd tot zelfbehoud speelt in de Griekse heldenverhalen een belangrijke rol. Je wordt een held en verkrijgt identiteit door de uitdaging aan te gaan. Wie succes op succes behaalt gaat verhalen vertellen om te begrijpen waar dat succes vandaan komt. Is heldendom gebaseerd op genade van de goden, vernuftigheid of gewoon geluk?
Tevergeefs zal men in Fry's 'Helden' zoeken naar een actuelisering van het geworstel van zijn helden. Fry, die als jochie Oud-Grieks leerde, wil gewoon al die lekkere verhalen vertellen over die bewonderenswaardige, stoere en soms malle goden. In zijn voetnoten - overvloedig aanwezig en op een gegeven moment door mij overvloedig overgeslagen - legt hij Griekse namen en gebruiken uit.
Zijn hervertelling is schaamteloos ouderwets. Vrouwelijke personages gedragen zich als aangebrande diva's. Hercules is een soort van Jerommeke die teveel doping tot zich heeft genomen. Orfeus een heerlijke luitspeler waar iedereen de jeuk van krijgt.
De Griekse heldenverhalen zijn fascinerend omdat de helden de psychologie hebben van mensen, en de daadkracht van goden (een gevaarlijke mix). Een mooi haakje naar de actualiteit van terroristen die bergen denken te kunnen verzetten en zich instrument wanen van God maakt Fry niet, hij wil vooral vertellen. En dat doet hij dan ook. Geen intrige, kinderachtigheid, familiegekonkel of braspartij wordt ons bespaard.
Deze verhalen kun je daarom niet in een keer uitlezen, Fry wil niet versimpelen dus krijgen we alles voorgeschoteld, inclusief alle zijverhalen die weer leiden tot uitweidingen over de personages. Het leidde bij mij tot een zekere vermoeidheid.
Terug naar Athene. Helden houden ons ook een spiegel voor. De superhelden van Hollywood gaan de hele wereld over. De Afro-Amerikaanse gemeenschap jubelde en had tranen van geluk toen ze in 'Black Panther' hun struggle, dromen en angsten terugzagen in een mythisch verhaal. Fight on, brother! 'Helden' laat zien dat de kracht van Athene lag in haar vermogen om helden de wereld in te sturen die weer met nieuwe verhalen thuiskwamen. De toen bekende wereld was die van het Zwarte Zeegebied, het Midden-Oosten en de Middellandse Zee. Overal waar de helden komen trouwen ze, gaan allianties aan of roven de boel leeg. Jason bereist in zijn zoektocht naar het Gulden Vlies het Zwarte Zeegebied en de Balkan. Hercules reist naar wat tegenwoordig Marokko is om in de tuin van de Hesperiden de gouden appels te ontfutselen aan de dansende nimfen.
Heldendom bij de Grieken was corporate business zoals heldendom dat in Hollywood is geworden. Hercules is een krachtpatser, in staat om alle uitdagingen aan te gaan, tegengewerkt en ondersteund door de goden, maar ook een beetje dommig. Altijd maar winnen maakt uiteindelijk zwak. In de heldenverhalen hebben de Grieken hun eigen tekortkomingen verwerkt. Je kunt nog zo superieur zijn, wie geen goede verhouding met zijn buren heeft, kan onheil verwachten. Weten de verdedigers van de westerse beschaving die jubelen over de superioriteit van de Griekse erfenis, niet dat de Grieken zich er heel wel bewust waren dat ze leefden in een multiculturele samenleving? Hun helden beschouwen die wereld als hun wereld.
Fry wil vertellen, niet polemiseren. Een Freudiaanse lezing van Oedipous is bij hem slechts een kort nawoord. En weer doorrrr....
Belangrijker voor de schrijver is dat de helden door afwisselend flitsende en flauwe dialogen tot leven komen. "Niks menselijks is hun vreemd", lijkt Fry te willen zeggen. Je hoort de goden roddelen, hun eigenaardigheden zet Fry lekker aan. De gekke ooms en tantes die de verjaardag op stelten brengen, daar zijn ze weer. Door zo nadrukkelijk het soapkarakter van al die verwikkelingen te benadrukken, mis ik het donkere randje. Het is me dan al te grappig, te melig en te prozaïsch. Gelukkig hebben we Wakanda nog.
Vert. Pon Ruiter; Henny Corver; Ineke van den Elskamp; Frits van der Waa Thomas Rap; 424 blz. € 24,99.
oordeel
Ouderwetse hervertelling, geen detail blijft ons bespaard.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.