Lolita
Vladimir Nabokov
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Koppernik, © 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : NABO |
(Dl)
em/ec/19 d
Fictie. Zoek je nog een verbluffend poëtisch geschenk? Dan stelen de smaakvol vormgegeven Verzamelde gedichten van Vladimir Nabokov ongetwijfeld je hart. Deze tweetalige, integrale vertaling bestrijkt Nabokovs complete dichterlijke productie. Het palet is, net als in zijn proza, zeer divers. De gedichten gaan over vlinders, schaatsen, erotiek en liefde, de Russische revolutie, ballingschap, eenzaamheid of een Amerikaanse koelkast. De toon varieert van demonisch tot lucide, dan weer parodistisch, visionair, weemoedig of vol mededogen. Dichter Huub Beurskens heeft Nabokovs poëzie 'grotendeels zijns wijs, deels eigenwijs' vertaald, 'stiekem ook in de hoop zo nu en dan wat instemmend gemompel te vernemen of zijn glimlach te zien verschijnen'.
Koppernik, 400 p., 34,90 euro. Vertaald door Huub Beurskens.
Albert Hagenaars
Van de duizenden gedichten die de vanwege zijn virtuoze proza befaamde Russisch-Amerikaanse auteur Vladimir Nabokov (1899-1977) schreef, vond slechts een klein deel een plaats in de 'Selected poems' (2012), die uit vier eerdere selecties bestaat. Huub Beurskens ging hiervan uit voor 'Verzamelde gedichten'. Links staat de Engelse tekst, rechts de Nederlandse. Vergelijken van beide beeldrijke versies toont grote formele en inhoudelijke verschillen, analoog aan Beurskens' credo (én dat van Nabokov) dat vertalen veeleer hertalen dient te zijn dan slaafs volgen. De taal moet flonkeren! Dat gebeurt dan ook, en hóe: 'from your lily-white armpit / to the tip of your butterfly eyelash' werd zelfs 'van je knieholten, // je kont, je lelieblanke oksel, je tache / de beauté tussen neus en lippen, tot je / vlinderwimpertippen'. Enkele thema’s zijn liefde, heimwee, vervreemding en de poëzie zelf. Opvallend zijn steeds de verhaalgerichte uitwerking en aandacht voor details. De aantekeningen zijn relevant, maar vooral Beurskens’ fascinerende voorwoord inclusief verantwoording vormt een meerwaarde.
Janita Monna
em/ec/29 d
'Een mislukt dichter.' Dat was het harde oordeel dat Joseph Brodsky velde nadat hij eens een gedicht van zijn landgenoot Vladimir Nabokov had moeten vertalen. 'De demon', Nabokov schreef het toen hij 25 was. 'Geen muziek verhevener dan stilte. Voor onverbiddelijk/ zwijgen ben jij geschapen.'
Die Nederlandse vertaling is van Huub Beurskens en is te lezen in de onlangs verschenen, tweetalige 'Verzamelde gedichten'. Beurskens, dichter en prozaïst, vertaalde eerder onder meer W.H. Auden, William Carlos Williams en Gottfried Benn.
De vertaalgeschiedenis van deze gedichten is nogal complex. Nabokov schreef zowel in het Russisch als in het Engels. Beurskens, het Russisch niet machtig, zegt 'Grotendeels zijns wijs, deel eigenwijs', vertaald te hebben. Hij baseerde zich op Engelse vertalingen, van Nabokov zelf, en van zijn zoon.
Zo'n vertaling, schreef Nabokov in 'Over het vertalen van Jevgeni Onegin', heeft iets van een familielid. Geen exacte kopie van het origineel, maar wel een 'neefje' daarvan, met opvallende gelijkenis: 'in een nieuwe taal vervat,/ liet ik een jonge scheut naar boven/ komen, maakte van je sonnettige strofe/ mijn welgemeend straatkantproza,/ vol doornen, maar neefje van jouw rozen.'
Nabokov is voor de meeste lezers de auteur van 'Lolita', van 'Gelach in het donker', 'Geheugen, spreek'. Van proza. Van romans die door hun stijl overrompelen.
Dat laatste gebeurt bij zijn poëzie niet meteen. Ook Beurskens erkent in zijn voorwoord ruiterlijk dat er mindere gedichten in deze verzamelbundel staan. Maar wie bijvoorbeeld het eerste gedicht even terzijde legt, ontdekt gaandeweg een veelkleurige stem. Een die lange, verhalende gedichten schreef waarin je kunt verdwijnen, zoals 'Het universiteitsgedicht' van 63 sonnetten. Een die - vanzelfsprekend - over vlinders schreef, maar ook over een koelkast, of een model. Een die scherp is, en ook grappig, die over de doden die hem 's nachts bezoeken droogjes concludeert: 'goeie genade! -, wat moet je de onaardse machten/ danken dat ze de doden in dromen laten verschijnen'.
Hij bekritiseert en hij parodieert, en dat doet hij vermakelijk, zoals bij een voordrachtsavondje over Russische poëzie. Maar wat vooral raakt zijn de talrijke keren dat heimwee opspeelt. Nabokov leefde in ballingschap, nadat zijn familie zich in 1919 gedwongen zag uit Rusland te vertrekken. Maar een land verlaten is niet een deur achter je dichttrekken en simpelweg verdergaan. Het geboorteland gaat niet weg. Het kan een spook zijn dat blijft kwellen, maar is evengoed het land van de taal die geborgenheid geeft:
"Het geluid van de zee, nee... een ander / gerucht is het in de gelatenheid van de nacht: / de zachte toon van mijn geboorteland, / het gezucht ervan, de ademhaling, de slag van het hart.// Daarin meegedragen worden het timbre / van dierbare, vroeg weggenomen stemmen, / evenals het zingen van Poesjkins verzen / en het aloude ruisen der dennen."
Nabokovs poëzie mislukt? Allerminst, dunkt me. Alleen al om deze regels niet. En daarvan zijn er nog veel meer.
Vert. Huub Beurskens. Koppernik; 400 blz. €34,90.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.