Hannu, Hannu
Geir Gulliksen
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Ambo|Anthos, © 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GULL |
Miel Vanstreels
In zijn roman laat de Noor Geir Gulliksen (1963) hoofdpersoon Jon zoeken naar de diepere redenen waarom hij na twintig jaar huwelijk wordt verlaten. Hij probeert dat te doen door te kijken met de ogen van Japie, zijn geliefde. Een onmogelijke maar wel boeiende zoektocht, omdat er veel aspecten van een liefdesrelatie aan bod komen. De vriendin die hij in steek liet voor Japie voorspelde hem dat hij op precies dezelfde manier verlaten zou worden als hij haar had verlaten. Dat blijft zingen in zijn hoofd. Jon en Japie vinden dat ze een open huwelijk hebben. Ze moet hem alles vertellen over Harald, de man die ze via haar werk ontmoet en met wie ze steeds meer tijd doorbrengt om te sporten. Hoewel Jon van zichzelf vindt dat hij die gevoelens niet mag hebben, krijgt hij het er wel steeds moeilijker mee. Tijdens hun uitvoerig en mooi beschreven vrijpartijen daagt hij Japie uit te speculeren over haar mogelijke verlangens naar Harald. Heel open en spannend, maar waar leidt het toe? De toon en de vorm geven de inhoud zoveel spankracht dat de lezer van de eerste tot de laatste regel wordt geboeid.
Sofie Messeman
te/ep/22 s
De Noorse schrijver Geir Gulliksen (1963) is in eigen land vooral bekend als uitgever van de beroemde schrijver Karl Ove Knausgård. Maar hij schrijft zelf ook, vooral kinderboeken en poëzie. Voor het eerst pakt hij nu uit met een roman: een pijnlijk intiem relaas over het einde van een huwelijk en hoe het zover is kunnen komen.
Jon, de echtgenoot, vertelt het verhaal als een terugblik: op het moment van vertellen, is het huwelijk al voorbij. Een pijnlijk besef: 'Degene die ze was toen ze bij mij was, is er sowieso niet meer. Diegene die ik was toen ik bij haar was, is er ook niet meer. Ooit waren wij er, we leefden samen, en nu is dat leven voorbij en is zij al vergeten wie wij waren.'
Jon en Jappie hebben elkaar leren kennen toen ze allebei nog in een relatie zaten. Toch gingen ze hals over kop samenwonen, ook al moesten ze daarvoor andere mensen verlaten en kwetsen. In zijn beschrijving van de - vaak onbegrijpelijke - beweegredenen van mensen, is Gulliksen grandioos op dreef. 'Het moest wel grote liefde zijn. Hoe kon ik dat verraad aan mezelf uitleggen, als de verandering die in ons leven opgetreden was niet het gevolg was van een grote, allesomverwerpende liefde?'
Wat begint als een flirt, wordt een huwelijk. Jon en Jappie krijgen goede banen, zij als arts op een ministerie, hij als journalist en kinderboekenschrijver. Er komen twee zoontjes, het leven kabbelt twintig jaar lang fijn verder. 'Toch moet het ergens zijn begonnen, dat wat ons in de situatie bracht die ons uit elkaar zou drijven,' peinst Jon.
Jon is een hedendaagse man die de traditionele gezinspatronen verafschuwt. Liever dan Jappie op te zadelen met de huishoudelijke taken, blijft hij zelf thuis om te koken, te wassen en op te ruimen. Hij wil dat zijn vrouw vrij kan zijn. Hij wil haar niet bezitten. Mocht ze een minnaar willen, dan is dat geen probleem, op voorwaarde dat ze alles aan hem vertelt. Daar komt hij akelig vaak op terug, ook in de erotische fantasieën die hij met Jappie deelt. Als de echtgenote op een dag een zekere Harald leert kennen en met hem gaat hardlopen, beschouwt Jon dat aanvankelijk als een soort grappige vervulling van zijn onderhuidse wens. Jappie vertelt hem uitvoerig over de ontmoetingen met de ander: haar echtgenoot is nu eenmaal haar beste vriend. Maar die intimiteit verplaatst zich. De uitstapjes van de echtgenote met de andere man vinden vaker en vaker plaats. Ze duren langer en langer. En vooral: ze wil of kan er niet meer over vertellen. Jon kan er ook niet meer tegen: de fantasie over de andere man is enkel mogelijk binnen het kader van het 'sterke' huwelijk. Als dat verandert blijkt de fantasie zeer destructief. Het is een bittere les voor Jon: zijn hang naar een moderne relatie wordt nu pure angst om Jappie te verliezen.
Dat Gulliksen het verhaal door één van de partners laat optekenen, terwijl de andere zwijgt, is een vondst. Want hoezeer Jon ook probeert om ook Jappies gezichtspunt te verwoorden, het blijkt een onmogelijke opgave. De ander is niet te doorgronden, we moeten het doen met vooronderstellingen waarvan we nooit zullen weten of ze kloppen of niet. En dat is natuurlijk des te pijnlijker voor wie zich afvraagt waarom een relatie stuk is gegaan.
De kracht van Gulliksen schuilt verder in het voortdurende afwegen van bijzonderheid en banaliteit. Zo is Jon ervan overtuigd dat zijn huwelijk uniek is. Maar tegelijk beweert een duivels stemmetje in hem dat die relatie even banaal is als de meeste andere relaties, en dat ze wellicht gewoon een antwoord is op de menselijke eenzaamheid. De vele beschouwingen over de aard van menselijke relaties - waarom mensen ze aangaan, waarom ze samenblijven of uiteengaan - geeft dit relaas over één huwelijk een universele dimensie waarmee de lezer zich kan identificeren. Dat Gulliksen ruim de tijd neemt om die hele relatie gedetailleerd te beschrijven, maakt de neergang des te ingrijpender.
Vert. Geri de Boer. Ambo Anthos; 198 blz. € 19,95.
oordeel
Pijnlijk intiem, universeel herkenbaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.