Bonita Avenue : roman
Peter Buwalda
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
2 items aanwezig |
De Bezige Bij, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BUWA |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BUWA |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2019 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BUWA |
Jelle Van Riet
em/ov/08 n
Buwalda maakt de belofte ook waar. Slim schakelend tussen heden en verleden, secuur wisselend van perspectief en strategisch schakend met personages, heeft hij een minutieus net van in elkaar hakende verhaallijnen en levens geweven. Dat alles in een grootse, rijke en beeldende taal.
Het is 2013 wanneer zowel de 34-jarige Shell-pion Ludwig Smit als de twee jaar jongere, in de oliewereld gespecialiseerde journaliste Isabelle Orthel door een blizzard komt vast te zitten op het Siberische eiland Sakhalin. Ze kennen elkaar: in 2000 hebben ze kort een studentenhuis in Enschede gedeeld. Het weerzien is beladen met oude en nieuwe geheimen. Geen van beiden kent van de ander de ware band met Johan Tromp, de excentrieke en ijdele baas van het olieconsortium Sakhalin Energy. Tromp is Ludwigs biologische vader en de man met wie Isabelle vier jaar geleden in Nigeria een hoog spelletje heeft gespeeld. Tromp op zijn beurt weet evenmin wie zijn twee bezoekers werkelijk zijn. Hij leeft in zijn bubbel en waant zich onaantastbaar. Kortom, er hangt ontploffingsgevaar in de lucht.
Otmars zonen is intelligent, tijdloos, prikkelend, geestig en verslavend. Waar blijven deel twee en drie van de trilogie?
De Bezige Bij, 608 blz., 25 € (e-boek 14,99 €)
Arjan Peters
rt/aa/09 m
Het middenstuk van de beroemde late pianosonate nummer 32, opus 111, van Beethoven. Het ontbrekende deel. Niemand heeft het ooit gezien of gehoord. Dat zou een sensatie zijn, met name voor liefhebbers van klassieke muziek, als de bladmuziek van dat middendeel werd gevonden.
De Nederlandse pianist Dolf Appelqvist, zoon van koordirigent Otmar Smit, en zo beroemd dat hij met levende legenden als Martha Argerich achter de vleugel zit, schijnt op die papieren gestuit te zijn. Maar klopt het nieuws? Als wonderkindje meende Dolf al Ludwig van Beethoven te zijn, en toen is hij onder behandeling van een psychiater geweest. Niet helemaal jofel. Het is denkbaar dat hij de kluit belazert.
Zijn stiefbroer, die ook Dolf heet, en die om verwarring te voorkomen al vroeg met de naam Ludwig is bedeeld, heeft zijn bedenkingen. Of is dat jaloezie? Hij is immers de gewonere jongen uit een flat aan de Geresstraat in Blerick, tien jaar lang opgegroeid zonder vader, student in Enschede geweest, en nu als dertiger werkzaam bij Shell als specialist in het doormeten van olievelden. Daar haal je de wereldpers niet mee. Al beleeft ook Ludwig een spannend moment, wanneer hij op het ijskoude Sakhalin, een eiland in het Russische Verre Oosten, de Shell-topman Johan Tromp ontmoet, en steeds sterkere vermoedens heeft dat hij voor het eerst oog in oog staat met zijn verwekker.
Gebroken gezinnen, vaders en zonen, verwachtingen en ambities, Enschede en Blerick, en muziekdetails die tot kwesties van levensbelang worden opgeblazen: vreemd als het klinken mag, maar reeds bij zijn tweede roman, Otmars zonen, het eerste deel van een trilogie, doet de wereld van Peter Buwalda (1971, opgegroeid in Blerick) vertrouwd aan - we herkennen veel thema's en obsessies uit zijn veelvuldig genomineerde, bekroonde en vertaalde debuut Bonita Avenue (2010), uit zijn Volkskrant-columns en uit interviews.
Nergens noemt hij de naam W.F. Hermans, maar in de geschiedenis van Dolf en de sonate horen we de echo van diens novelle Filip's sonatine (1980), en daarbovenuit de welhaast spreekwoordelijk geworden titel van een ander Hermans-verhaal, Een wonderkind of een total loss (1967). Onmogelijk dat de belezen Buwalda hier níét stilzwijgend aan refereert, zoals hij in zijn boek ook terloops toespelingen maakt op Joost Zwagerman (het woord 'roeshoofd'), Gerrit Komrij (de uitdrukking 'gelukkige schizo') en de uitgebreide beschrijvingen van seksuele handelingen en onhandigheden in de studententijd van Ludwig een stille ode zijn aan Philip Roth en A.F.Th. van der Heijden. Buwalda lezen is ook altijd meegetrokken worden in een web van verwijzingen, méér dan een spelletje, want deze romanbouwer is ervan doordrongen dat niemand zonder fundament aan eigen werk kan beginnen. Niet voor niets was hij al bijna 40 toen hij debuteerde.
Nog één andere naam dient hier genoemd,
omdat Shell in de Nederlandse literatuur eenmaal eerder prominent voorkwam, namelijk bij Gerrit Krol, die als computerprogrammeur voor de firma onder meer in het olierijke Nigeria verbleef, en over het bedrog, geweld en absurdisme aldaar de onderkoelde roman Okoka's wonderpark (1994) schreef. Aan smoezelige praktijken in Nigeria ontbreekt het ook bij Buwalda niet; die hebben zich vier jaar geleden afgespeeld, en Johan Tromp heeft daar vuile handen bij gemaakt, vooralsnog zonder daarop aangesproken te worden.
Naast het verhaal over de Beethoven-vondst is dat olieverhaal een lijn in Otmars zonen. Tromps imperium zou kunnen instorten. Hij krijgt in Sakhalin niet alleen bezoek van zijn zoon, die te verlegen is om zijn identiteit te onthullen, maar ook van Isabelle Orthel; Thais adoptiemeisje, investigative journalist voor de Financial Times, en iemand die nogal wat voor haar vak over heeft.
Onwaarschijnlijk veel zelfs. Hier gaat het enthousiasme van Buwalda, die vaardig met hyperbolen en metaforen jongleert in plankgasproza dat soms uit de bocht vliegt (iemand die een 'onvoltooide, verloren gegane symfonie naliet', dat is de verkeerde volgorde), met hem op de loop. Het is maar moeilijk voorstelbaar dat Isabelle zich destijds in Nigeria voordeed als mannequin en zich enkele weken op sadomasochistische wijze vrijwillig liet uitwonen door Tromp, die haar tussen de zweepslagen, het ketting rammelen en het penetreren door allerlei werkgerelateerde onthullingen zou hebben gedaan.
Een machtige Shell-topman die er aparte hobby's op nahoudt, het kan, maar dat de slimme Orthel zich eerst laat afranselen en uitschelden, en zich dan afvraagt 'wie of wat er in haar was gevaren', waarna Buwalda zelf het antwoord geeft: 'De Sade was in haar gevaren. Lang ervoor al, met een onderzeeër', dat doet denken aan de James Bond-achtige fantasie van sommige mannen over de ideale vrouw: slim zijn mag, mooi zijn moet, maar uiteindelijk, dat weet iedereen, wil ze natuurlijk hardhandig genomen worden. Zo zijn ze.
Het is bijna lachwekkend dat Isabelle vroeger De Sade met rode oortjes heeft gelezen, maar in Otmars zonen gebeurt het; zij moet dan werkelijk de allereerste zijn die de mechanische seks en de oersaaie verhandelingen uit die te dikke boeken heeft verslonden. Een puike leerschool, bedenkt ze, eenmaal bevrijd uit de kettingen en touwen, want nu kan ze scoops scoren in ruil voor seks. Goeie deal.
't Is weer eens iets anders, in deze somtijds bescheten #Me Too-tijden; een roman met een aloude karikatuur in plaats van een politiek-cultureel correct personage. Die brutaliteit pleit voor Buwalda. Alleen doet seksslavin Isabelle Orthel niet denken aan een serieuze journalist. We krijgen geen flard proza van deze zogenaamde sterauteur te lezen. Ze heeft niet eens onderzoek gedaan naar de echtgenote van haar doelwit Johan Tromp, wat voor een beginnende onderzoeksjournalist tot het huiswerk behoort.
Het is vroeg om al conclusies te trekken. Dit is het eerste deel, de val van de chantabele Johan gaat nog komen (of denken we nu te veel aan de deconfiture van Siem Sigerius, de universiteitsrector met perverse trekjes uit Bonita Avenue?), en of het wonderkind Dolf een total loss blijkt moeten we ook nog zien. Maar nu al is duidelijk dat de personages van Buwalda stuk voor stuk worden gestuurd door wrok, wraak, onbeheersbare erotiek en andersoortige erfenissen uit een onverwerkt verleden. Cultuur, beschaving, welbespraaktheid en vormelijkheid dienen voornamelijk om die stankbellen toe te dekken. Dat wereldbeeld heeft de auteur opnieuw voldoende inspiratie opgeleverd voor een wervelend boek, want dat is Otmars zonen onmiskenbaar.
Buwalda leeft zich weer uit. Dat kan in een kort zinnetje: 'Het is onbarmhartig koud in de Lada. Sakhalin, de kennismaking was kort en diepgevroren.' Dat kan ook in een swingende slingerzin: 'Vaak nog voor de pannen kwamen er muziekstukken op tafel, het vioolconcert dat Tosca instudeerde, maar vaker nog Dolfjes pianoconcerto, misschien omdat de laatste eigenwijzer was dan zijn zus, misschien omdat Dolf en Otmar standaard van mening verschilden over hoe je hoorde te spelen, met veel of weinig rubato, wel of geen pedaal, de melodielijnen zingend of juist parlando, 'niet zo romántisch, snotaap', 'nee, niet zo clean, papa', kortom: een eindeloze set variaties op thema's waarvan de toonaard wisselde, van verhit en ruzieachtig tot schrikbarend geleerd, van bijna filosofisch tot ongemakkelijk emotioneel of extatisch, waardoor hij Otmar en zijn kinderen als kaas in een fonduepan zag versmelten tot één kleffe, hooggestemde klont, draderig van geluk.'
À propos, Otmar (die wel zijn naam leende aan de boektitel maar geen prominente rol speelt) heeft maar één zoon (plus een stiefzoon), maar misschien komt er in deel twee of drie nog een zoon uit de hoge hoed. Buwalda zwiert en schmiert dat het een aard heeft, en doet dat zo aanstekelijk dat je hem een paar uitglijders vergeeft. Behalve deze, waarin Tromp zijn advocaat aan het werk zet: 'Hij sloeg dikke rode wetboeken op, bladerde ritselend, las als een strak opgewonden muis stukken uit arresten voor waaruit moest blijken hoe ingewikkeld het voor een aanklager lag van nalatigheid vervolgbare medeplicht te maken.'
Hm. Ik heb nog nimmer een muis, strak opgewonden en wel, uit arresten horen voorlezen. Bovendien staan er in wetboeken geen arresten. Bovendien (bis) is het klare verschil tussen nalatigheid en medeplicht nou juist niets ingewikkelds, verzekeren mij diverse juristen.
Welgemeend tegenadvies: Tromp moet dringend een andere advocaat zoeken, wil hij aan een gewisse ondergang ontkomen.
****
De Bezige Bij; 607 pagina's; € 27,50.
L. Torn
Langverwachte tweede roman van Peter Buwalda (1971), die met zijn debuut ‘Bonita Avenue’ (2010) een bestseller schreef. Wederom is de verhaalstructuur complex en volgen de hilarische gebeurtenissen elkaar in snel tempo op. Lach en huiver liggen vlak bij elkaar. Twee zonen, twee vaders, een trits vrouwen, muziek, seks, sadisme, corruptie, olie, macht buitelen over elkaar heen. Op het Siberische eiland Sakhalin ontmoet Shell-employé Ludwig Smit zijn biologische vader Hans Tromp, die koste wat kost topman van Shell wil worden. Op de terugreis naar zijn sikkeneurige vrouw Juliette Stutvoet strandt Ludwig in een sneeuwstorm op een Russisch vliegveld. Daar loopt hij een oude bekende uit zijn studententijd tegen het lijf: Isabelle Orthel, de verleidelijke studente Bedrijfskunde van wie Ludwig alleen maar kon dromen. Ook Isabelle is in Rusland vanwege Tromp. Als onderzoeksjournalist wil zij hem aan de tand voelen over een corruptiezaak in Nigeria. Maar ook op persoonlijk vlak heeft Isabelle met Tromp een rekening te vereffenen. Spannend, vermakelijk: Buwalda lezen is een belevenis.
Rob Schouten
rt/aa/09 m
Ergens in zijn nieuwe roman 'Otmars zonen', het eerste deel van een beoogd drieluik, schrijft Peter Buwalda 'Familie is een toevalligheid (...) een steen in een vijver, waarna de golfjes uitdijen en ten slotte doven.' Net als zijn vorige roman, de bestseller 'Bonita Avenue', is 'Otmars zonen' een breed uitgesponnen familie-epos vol getroebleerde relaties, al was het maar omdat de hoofdpersonen niet écht met elkaar verwant zijn, dan wel dubbelzinnige betrekkingen met elkaar aangaan.
Hoofdpersoon Ludwig Smit, Shell-werknemer, krijgt na het huwelijk van zijn moeder met Otmar een stiefbroer en -zus in de schoot geworpen, zijn echte vader is Shell-baas op Sakhalin, zelf heeft Ludwig ook weer een stiefdochtertje Noa. Isabelle Orthel, de tweede hoofdpersoon, is een adoptiefkind uit Thailand. Het is een soort noodlot van Buwalda's hoofdpersonen, men zit à contre coeur aan elkaar vast.
Buwalda heeft meer dan acht jaar aan dit boek gewerkt, maar dat het na 'Bonita Avenue' een heel nieuwe thematiek aansnijdt kun je niet zeggen. Opnieuw gaat het over een moeizame vader-zoonrelatie, en opnieuw gaat het om schandalen en journalistieke scoops. En opnieuw is het geschreven in een virtuoze stijl, soms moeilijk te volgen vanwege de voortdurende flashbacks, maar meeslepend tot op het bot. Het verhaal is complex genoeg, en doet, behalve aan een moderne versie van het antieke familiedrama, ook denken aan sommige Amerikaanse series met een overmaat aan plots en subplots, maar met meer dan 600 pagina's neemt Buwalda er gelukkig ruim de tijd voor. 'Otmars zonen' leest als een trein.
Ludwig gaat op zoek naar zijn echte vader, Johan Tromp geheten, in de veronderstelling dat die niet van zijn bestaan weet, of is de Shell-CEO wel degelijk op de hoogte en heeft hij hem zelfs op de achtergrond bij zijn carriere geholpen? Isabelle, vroegere kamergenote van Ludwig, in haar vroege jeugd aangestoken door het lezen van De Sade, begint een SM relatie met Tromp, die dan in Lagos, Nigeria de scepter zwaait, maar komt hem jaren later, als ze inmiddels onderzoeksjournalist is, confronteren met het feit dat hij, corrupte machtswellusteling, gefaald heeft bij een fatale kidnap in Nigeria. En dan is er nog Ludwigs stiefbroer Dolf, een krankzinnige pianovirtuoos die beweert het derde deel van Beethovens 32ste pianosonate te hebben gevonden. Verder zijn er talloze gastrolletjes, voor kleurrijke figuren als de Belg Abélard die zich in Héloise laat transformeren, de grijze journalistieke inquisiteur Timothy Spade en zelfs Maarten 't Hart als Beethovenkenner. Het is niet eenvoudig de kluwen aan personages en verwikkelingen te ontrafelen maar ik moet zeggen dat de 'stukjes en beetjes'-verteltrant van Buwalda ervoor zorgt dat je aandacht steeds gevangen blijft. Maar hoofdmoot is toch wel de virtuoze stijl van het boek, steeds messcherp en bij tijd en wijle ook erg geestig, bijvoorbeeld dit over Ludwigs stiefzusje Tosca, een matig terechtgekomen violiste: "Bij een voormalig wonderkind als Tosca, op haar vijfde uitgehuwelijkt aan een stuk hout met snaren, hoefde je niet met rozegeur en maneschijn aan te komen". En hier, als Ludwig, krampachtig in het zelfde bed als Isabelle slapend, op de vloer zoekt naar zijn oordopjes: "Als een handgemaakt kamelenzadel blijft hij zitten, dichtgenaaid, uitgehard, looiïg, de sprei omhoog houdend in zijn hand." Oftewel, 'Otmars zonen' is wat je noemt een good read, spannend, vol flitsende dialogen en pakkende beschrijvingen.
Toch mis ik ook iets, al is niet makkelijk aan te wijzen wát precies. Ik blijf zoeken naar de ziel van alles, wat gaat er schuil achter al die hyperintelligente, welbespraakte types in het boek? Eigenlijk krijgt alleen Ludwig, ook direct het normaalste personage, de nodige diepte mee, maar het hoe en waarom van bijvoorbeeld Isabelles handelen blijft voor mij een raadsel, natuurlijk, het adoptiefkind wil zichzelf bewijzen maar is er nog wat meer? En ook achter de psychische gesteldheid van de derde grootmacht in dit boek, macho Johan Tromp, kom je niet goed, is hij werkelijk zo verknipt en pervers? En Ludwigs vrouw Juliette bijvoorbeeld, een soort Xantippe op de achtergrond, intrigeert mij geweldig, net als Isabelles grootvader Star Busman, maar ze blijven geheimzinnig, zoals je ook niet te horen krijgt of Ludwig nu werkelijk met zijn biologische vader uit skiën gaat.
Zodoende loop je in dit boek soms rond als op een gemaskerd bal. Met een goed uitzicht op een intrigerend evenement maar je komt er niet goed achter wie het allemaal zijn. Misschien komt dat nog in deel twee en drie van deze roman fleuve.
oordeel
Spannend, flitsende dialogen en beschrijvingen, maar de kern blijft wat diffuus.
De Bezige Bij; 608 blz. € 27,50.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.