Gouden dagen
Berend Sommer
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : SOMM |
Bo Van Houwelingen
te/ep/29 s
De jonge historicus Wim Hageman is net gepromoveerd op persvrijheid in de 18de eeuw en vraagt zich af waarom hij niet meer succes heeft. 'Misschien moet je eens kijken hoe die Furet het doet', adviseert zijn moeder. Hij ziet zijn kans schoon als hij benaderd wordt door twee journalisten die bezig zijn met een stuk over Furet. In ruil voor een interview over zijn proefschrift wil Hageman wel wat anekdotes over zijn omgang met de omstreden politicus oplepelen. Een deal met noodlottige gevolgen.
De onweerstaanbare val van Henri Furet wekt in eerste instantie de indruk een speelse roman te zijn over het spel tussen politiek en media. Maar Hageman is een te oppervlakkig personage om de povere plot te dragen, hoe quasi-erudiet hij zich ook uitdrukt. IJdelheid is zijn enige drijfveer.
Sommer vergaloppeert zich in schoonschrijverij. Wat als een ironische, rechtsige stijl bedoeld is, vervalt te vaak in houterige ambtenaarstaal: 'Je kunt het opvatten als een signaal aan de regering dat er een structurele systeemverandering moet komen, wat Furet in zekere zin voor ogen heeft.' Pastiche of niet, het is slaapverwekkend, zeker voor iemand die eerder met Duchamp - Een detective bewees spannend te kunnen schrijven. De anticlimax aan het eind doet je afvragen wie hier nu eigenlijk valt.
**
Prometheus; 320 pagina's; € 19,99.
Mede naar gegevens van Hanneke Tinor-Centi
Wetenschapper Wim Hageman is continu op jacht naar erkenning voor zijn werk. Hij voelt zich daarbij echter gedwarsboomd door Henri Furet, een schrijver die zijn heil is gaan zoeken in de politiek, maar wiens politieke denkbeelden omstreden zijn. Dat brengt Hageman ertoe om pogingen in het werk te stellen om Furet in diskrediet te brengen. Daarbij komt Hageman echter zelf terecht in een wereld vol intriges en bedrog. Op ingenieuze wijze beschrijft de auteur hoe media, politiek en wetenschap met elkaar verbonden zijn. Meedogenloos laat hij zien dat de publieke arena ook een andere, minder bekende en minder fraaie kant heeft. Zijn wonderschone, hedendaagse schrijfstijl, magnifieke zinsconstructies, spitsvondigheid en originele personages maken deze roman tot een fraai geheel. Berend Sommer (1990) studeerde geschiedenis in Leiden en is schrijver en vertaler. Hij debuteerde in 2017 met de detective ‘Duchamp’*.
Rob Schouten
te/ep/22 s
Romans over de Amsterdamse grachtengordel gaan steevast over de voosheid en de oppervlakkige glamour van het leven aldaar en ook vermaken de auteurs ervan ons graag met een paar verhulde portretjes van bekende Nederlanders. De onweerstaanbare val van Henri Furet, van Berend Sommer (1990) vormt daar geen uitzondering op. Het bijzondere is echter dat de grachtengordel hier het toneel is van een strijd tussen wetenschappelijke en politieke ambities, terwijl je voor die laatste eerder aan Den Haag als locatie zou denken en de wetenschap (behalve bij Karel van het Reve) meestal geen al te dankbaar onderwerp voor satire vormt.
In hoofdpersoon Henri Furet en zijn Vrienden van de Grondwet herkent de lezer Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie; je zou deze roman dus kunnen beschouwen als een erkenning van het fenomeen Baudet, die er overigens behoorlijk ongrijpbaar uit komt: is hij een man van slimme theorieën, een charismatisch politicus, een vrolijke oplichter? Sommer laat het in het midden, hij heeft zo te zien geen speciale boodschap met zijn boek, eerder lijkt hij het opportunisme van al zijn personages en hun ideeën op de korrel te nemen.
Verteller Wim Hageman bijvoorbeeld is een zelfvoldane kwast, net gepromoveerd op de persvrijheid in Nederland (de roman had ook 'Onder promovendi' kunnen heten, bijna iedereen heeft een doctorstitel op zak of is met een proefschrift bezig), die zich voornamelijk druk maakt over zijn naam en imago, terwijl hij in feite niet veel meer dan een aangever is. Hij is vagelijk bevriend met Furet, via wie hij zichzelf probeert omhoog te werken door anoniem kwaadaardige inlichtingen over hem aan de gretige journalisten te geven in ruil voor een artikel over zijn eigen proefschrift.
Zo wordt de indruk gewekt dat behalve in de politiek en de wetenschap ook in de krantenwereld enorm wordt gesjoemeld en gemarchandeerd. Hagemans grotendeels uit de duim gezogen verhaal komt echter genadeloos uit, waarna een niet eens getergde maar veeleer geïntrigeerde Furet hem, bij wijze van onverwachte volta, vraagt voor hem in de Tweede Kamer te komen zitten maar Hageman weigert, al komt hij daar later, te laat, weer op terug. De onweerstaanbare val van Henri Furet heeft met dit soort onverwachte wendingen ook wel iets weg van een vaudeville.
Wat het volle licht in Sommers roman krijgt is in feite de teloorgang van iedere ideologie, iedere ware begeestering; al zijn personages belichamen de leegheid van zowel de wetenschappelijke, politieke als media-wereld. Maar het is opgewekt getoonzette illusieloosheid en Sommer weet het op een soms wat studentikoze maar toch geestige wijze neer te zetten, zoals bijvoorbeeld in deze scène waarin Furet zich afmaakt van een discussie met een wetenschapper over het nut van instituties: "Het was een intens steekspel, waarbij Furet wild met zijn armen zwaaide om zijn argumentatie kracht bij te zetten. Het contrasteerde met het ingetogen sarcasme waarmee Philips hem langzaam maar zeker in het defensief dwong. Toen hij merkte dat hij de discussie niet ging winnen omdat Philips hier duidelijk langer over had nagedacht, breedsprakeriger was en een aantal subtiele steken onder water gaf waar hij niet direct een antwoord op had, maakte hij een wegwerpgebaar, en leunde achterover: 'Who cares?'" Het wegwerpgebaar als Pyrrhus-overwinning.
Sommer, zo jong als hij is, heeft deze ideologische onverschilligheid van de heersende en de aanstormende klasse goed geraakt. Zijn personages zijn, behalve Furet, bovendien ook weer niet zo een-op-een in elkaar gefabriekt dat je je voortdurend bewust bent van hun ware identiteit. De onweerstaanbare val van Henri Furet is daarmee wel degelijk een werk van fictie en de beschrijving van de hoofdpersoon met zijn beurtelings briljante en dan weer oppervlakkige trekjes levert een mooie karakterstudie op: Furet/Baudet als een ontsnappingskunstenaar.
Wel heb ik moeite met het tweede deel, waarin een journaliste het hele verhaal van Hageman en Furet nog eens vanuit een net iets ander perspectief overdoet. En ook het slot van de roman met een plots wegdeemsterende Furet bevredigt niet. Maar dat zijn in feite technische tekortkomingen die in een volgende, wellicht ook iets diepgravender roman rechtgezet kunnen worden.
oordeel
Mooie karakter-studie, geestig, maar met technische tekort-komingen.
Prometheus; 320 blz. € 19,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.