Mens of niet
Elio Vittorini
Elio Vittorini (Auteur), Emilia Menkveld (Vertaler), Barbara Kleiner (Nawoord)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Cossee, © 2016 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VITT |
Edwin Krijgsman
il/pr/05 a
Verbazingwekkend hoe fris sommige teksten onder een dikke laag tijd weer tevoorschijn komen. De rode anjer van Elio Vittorini lijkt niets van de levendige kleuren te hebben verloren die het bij verschijnen in 1933 moet hebben gehad.
Vittorini's hoofdpersoon is de jonge Alessio, die in een studentenpension in de Siciliaanse stad Siracusa woont om zich op zijn eindexamen voor te bereiden. Zijn ouders hebben een baksteenfabriek en behoren tot de gegoede burgerij, zoonlief moet naar school 'om weet ik wat te worden'.
Maar het hoofd van de 16-jarige staat meer naar de liefde en de politiek dan naar studieboeken. Eerst wordt zijn hoofd op hol gebracht door een medescholiere, Giovanna, de keurige dochter van een kolonel die hem een rode anjer schenkt, en vervolgens raakt hij in de ban van een begeerlijke prostituee, Zobeida, die ook Alessio's beste vriend, de twee jaar oudere Tarquinio, in vuur en vlam heeft gezet.
Zobeida is een femme fatale bij uitstek, en behalve dat ze van lichte zeden is, handelt ze in verdovende middelen. Als Alessio het vermoeden krijgt dat Tarquinio Giovanna het hof maakt, worden de vrienden rivalen in de liefde. De door liefdesverdriet geteisterde Alessio zoekt zijn toevlucht bij Zobeida, die hem liefdevol in haar kamer opneemt, maar zich geen raad weet met de jongen.
De kracht van Vittorini's boek zit 'm in de elektriserende stijl: alles vlamt en zindert - van kleur, van geur, van verlangen, van toekomstverwachtingen. 'Wat lekker! Zo jongensachtig', zegt Zobeida als ze Alessio's adem ruikt. Die jongensgeur doortrekt dit hele boek. De onverbloemde manier waarop Vittorini over seks schrijft, moet nogal aanstootgevend zijn geweest voor de lezers uit die tijd, en inderdaad werd De rode anjer om die reden door de fascistische censuur verboden.
De roman kende sowieso een tumultueuze publicatiegeschiedenis. Oorspronkelijk verscheen de tekst vanaf 1933 als feuilleton in het literaire tijdschrift Solaria. Door ingrijpen van de fascistische censuur werd de publicatie onderbroken, en na veel gedoe (aangepaste versies, een andere titel) kwam er pas in 1948 een boekuitgave van De rode anjer.
In de liefde is de jongvolwassene Alessio als een wankel scheepje op een woelige zee, in zijn politieke opvattingen is hij dat, ondanks zijn zelfverzekerde, stoere praat, ook. Hij heeft zich aangesloten bij de fascistische partij, maar meer uit 'afkeer van het socialisme waaruit mijn vader voortkwam, met zijn afschuwelijke manier van redeneren', dan uit ware overtuiging.
De mars op Rome
Het is 1924, Alessio en zijn vrienden discussiëren over de communist Karl Liebknecht, de moord op de socialist Giacomo Matteotti en de mars op Rome, waarmee Mussolini de macht greep. In het twintig jaar oude nawoord schetst Barbara Kleiner, die De rode anjer in 1996 in het Duits vertaalde, de historische context en plaatst ze Vittorini in zijn tijd. 'Zijn leven lang probeerde Vittorini erachter te komen hoe technische, wetenschappelijke en sociale vooruitgang mensen het geluk kon brengen dat ze in het vooruitzicht was gesteld - of dat nu met een anarchistisch getint links fascisme, een militant communisme (waarvan Vittorini in zijn beroemdste boek, 'Gesprek op Sicilië', blijk gaf, red.) of, zoals op het laatst, een gematigd liberalisme was.' Die zin is een minibiografie van de schrijver.
Maar bij alle politiek is deze roman van Vittorini, die nu voor het eerst in het Nederlands is vertaald, vooral het portret van een adolescent op de drempel van het volwassen leven, dat hem aanlokt en angst aanjaagt.
Vittorini's anjer bloost na bijna een eeuw nog steeds bloedrood.
Pim de Glas
Sicilië, 1924: de zestienjarige Alessio Mainardi moet zijn eindexamens voorbereiden, maar is met zijn vriend Tarquinio meer bezig met meisjes en politiek. Van de mooie Giovanna krijgt hij een anjer in een envelop, maar zij blijft voor hem onbereikbaar: de bloem is slechts een symbool van een liefde waarvan hij veel verwacht. Hij vindt die liefde tijdelijk in het bordeel bij de betoverende Zobeida die zijn liefde wel beantwoordt, maar ook haar houdt hij niet. Intussen gaat Alessio steeds meer sympathiseren met de in Italië opkomende fascistische beweging, gedragen door sociaal-revolutionaire denkbeelden. Deze roman geeft een goed tijdsbeeld van opgroeiende jongeren in Zuid-Italië in de jaren twintig van de twintigste eeuw. De auteur (1908-1966), die in zijn persoonlijke leven een ontwikkeling doormaakte van fascisme naar communisme, wordt in Italië voor dit boek geprezen voor zijn originele, beeldende stijl, doeltreffend en harmonieus. Een herontdekte klassieker.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.