Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, cop. 2015 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : TEIR |
Besprekingen
Een leven vol kleinigheden
Alexander Van Caeneghem
ru/eb/19 f
De reden waarom Philip Teir niet alleen met Jonathan Franzen, maar ook met Richard Yates en John Updike wordt vergeleken, is zijn ambitie om de tijdgeest te vatten via de dynamiek van een gezin uit de verwende middenklasse. De hoofdpersonages zijn Max, een professor sociologie die een biografie van de grote Finse socioloog Edvard Westermarck voorbereidt; Katriina, een ambtenaar in de gezondheidszorg; dochter Eva, die kunst studeert in Londen; en dochter Helen, een lerares met een eigen gezin.
In zijn eerste zin verklapt Teir dat Max en Katriina gaan scheiden. De directe aanleiding is Max' ex-studente Laura, een journaliste, die een artikel over hem publiceert voor zijn zestigste verjaardag. Uit de Zweedse en Engelse titel (maar helaas niet uit de Nederlandse) blijkt dat de doodsstrijd van het huwelijk even lang zal duren als de Winteroorlog, een militaire campagne van de Sovjet-Unie tegen Finland tussen november 1939 en maart 1940.
Teirs voornaamste wapen is dus niet de spanningsboog, maar wel de analyse van hoe de vele kleine conflicten van elke dag in tragische levens kunnen verzanden. Dat is ook het motto van Familie, ontleend aan Strindberg: 'En toch zijn deze kleinigheden niet zonder betekenis in het leven, want het leven bestaat uit kleinigheden.'
Het huwelijk is volgens Katriina 'wederzijdse tirannie', een situatie zonder veel opties die toch kan werken zolang iedereen zich met zijn eigen zaken bemoeit. Dat Max als een verliefde dwaas op zijn eigen verjaardagsfeest een lofrede op Laura afsteekt, en romantisch in het leven staat, behalve tegenover zijn eigen vrouw: dat is niet fijn. Dat Katriina en Max systematisch ruziemaken over een nieuwe keuken, is dat evenmin.
Maar de echte tragiek van dit gezin en van dat van Helen is dat ze in westerse welvaartsstaten wonen, in kosmopolitische steden als Helsinki en Londen, met hun carrières en gezonde gezinnen, en toch niet gelukkig zijn. In hun comfortabele woningen worstelen ze met zichzelf en hun verwachtingen van het leven; daarbuiten bedelen ze om warmte, begrip en tederheid. Hun lijden is relatief, want het is geen strijd om te overleven, maar niettemin is het reëel - ze lijden aan de zinloosheid en het gebrek aan liefde, aan het besef dat niets ooit goed genoeg kan zijn. Hun lijden is bovendien ook herkenbaar: het zou over ons allemaal kunnen gaan.
Mooie lelijkheid
De constructie van Teir is erg slim: hijzelf is, als schrijver van Familie, de seismograaf die iets over de maatschappij zegt door de mond van Max, die voor en over de socioloog Westermarck spreekt. Dat leidt tot interessante beschouwingen over de sociologie en het huwelijk, maar ook over de Scandinavische context: het rigide denkkader, de nadruk op uniformiteit en middelmaat, het taboe op dingen in vraag stellen.
Katriina gaat voor het werk naar Manila - de wereld is een dorp - maar het interessantste personage is Eva, die een relatie begint met een Occupy-activist die voor Saint Paul's Cathedral kampeert. Wanneer ze verjaagd worden, staan er snel weer toeristen op het plein voor de kerk, 'alsof er niets is gebeurd'.
Eva bestrijdt die onttovering met haar verlangen naar een 'kinderlijk soort reinheid'. Haar medestudenten werken voor hun kunstproject vanuit 'mooie lelijkheid', maar zij zoekt onbevangen schoonheid. Ze beseft dat 'het misschien niet zo erg [is] te handelen uit liefde. Niet alles hoefde altijd verstandig te zijn. Het was zo gek nog niet om het laagje ironie tussen de toeschouwer en zichzelf weg te laten.'
Alleen is dat net waar Teir zelf niet altijd in slaagt. Vaak ligt er een ironisch of zelfs een cynisch laagje tussen hem en de lezer, bijvoorbeeld in de onafwendbaarheid van het overspel met de banale Laura, het pretentieuze gebabbel over kunst en de claims over het functioneren van de media. En ja, deze roman heeft wel wat losse eindjes, is niet altijd even origineel en consistent, en blijft soms te veel aan de oppervlakte in plaats van de diepte op te zoeken. De vergelijking met Franzen, Updike en Yates is nog wat overspannen, maar Familie is wél een entertainend, ambitieus en veelbelovend debuut.
PHILIP TEIR
Familie.
Vertaald door Sophie Kuiper, Ambo Anthos, 328 blz., 19,99 € (12,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Vinterkriget'.
De auteur: Fins-Zweedse journalist, dichter en, sinds Familie, romancier
Het boek: een poging de tijdgeest te vatten via een uiteenspattend gezin uit de Finse middenklasse
ONS OORDEEL: slim, entertainend en veelbelovend, maar met enkele debutantenkwaaltjes.
Alexander Van Caeneghem ■
Drs. A. van Dijk
De roman opent met een motto van August Strindberg: 'En toch zijn deze kleinigheden niet zonder betekenis in het leven, want het leven bestaat uit kleinigheden.' (Uit: 'Huwelijksverhalen'). Het verhaal speelt in het centrum van Helsinki en begint in november: de hoofdpersoon stapt per ongeluk op de hamster van zijn kleinkind en het dode dier belandt in een oogwenk in een zakje achter in de diepvries. De toon is gezet. De aanloop naar een echtscheiding aan het eind van de winter is begonnen. Langzaam ontwikkelt zich het hoe en waarom. Het leven van Max Paul en echtgenote Katriina verloopt zo te zien rustig. Hij is een bekend socioloog, tennist met zijn uitgever, heeft etentjes met vrienden en collega's. Katriina maakt carrière in de publieke sector. Hun twee dochters zijn volwassen. Max' zestigste verjaardag nadert. Hij wil geen feest, maar Katriina denkt daar anders over. Ze nodigt vrienden en collega's uit. Als een feest onvermijdelijk is, inviteert Max een journaliste - een vroegere student van hem - die onlangs in een interview zijn woorden verdraaid had. Hedendaagse Zweeds-Finse familiedramatiek. Mooi en spannend. Je blijft lezen! De vertaalster kreeg in 2016 de Amy van Markenprijs voor haar vertaling van deze debuutroman.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.