Het vogelalfabet
S.J. Naudé
S.J. Naudé (Auteur), Karina van Santen (Vertaler), Martine Vosmaer (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Podium, cop. 2016 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : NAUD |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Podium, cop. 2016 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14999 |
Annelies Verbeke
ru/eb/12 f
H et vogelalfabet van S.J. Naudé, vertaald uit het Afrikaans, is een zeldzaamheid in onze hedendaagse boekenmarkt. Er worden bitter weinig verhalenbundels uit andere talen dan het Engels naar het Nederlands vertaald.
Het debuut van Naudé werd in Zuid-Afrika met prijzen overladen. Grote namen als André Brink en Damon Galgut braken er een lans voor. Galgut, die ik al lang volg en van wie ik heel graag nieuwe korte verhalen zou lezen, noemt Naudé een 'geheel nieuwe stem in de Zuid-Afrikaanse literatuur'. Bijzonder zijn deze korte verhalen zeker, en het is nodig ze samen in een bundel te lezen, niet alleen omdat personages terugkeren, maar ook omdat alle variaties uitdrukking geven aan een hunkering, die ongrijpbaar wil blijven maar steeds voelbaarder wordt.
De verhalen in Het vogelalfabet zijn langer dan de meeste hedendaagse verhalen. Met tweeënzestig bladzijden neigt het eerste verhaal, 'Het busje', naar een novelle. Enkel dit verhaal speelt zich uitsluitend in Zuid-Afrika af. Door de ogen van Sandrien, een terminale vrouw die zieke armen wil helpen, toont Naudé ons het land als een nachtmerrie. Als 'enige blanke in het dorp' wordt haar voortdurend duidelijk gemaakt dat ze er niet bij hoort. Ze tracht haar oversten ervan te overtuigen hiv-remmers te verstrekken aan de noodlijdenden, maar stuit op corruptie, tegenwerking en harteloosheid. Aan blanke zijde vindt ze evenmin steun. 'Wat heeft het voor zin àlles op te geven om te vechten in een systeem dat jou minacht?' vraagt haar man. Sandrien antwoordt: 'Het systeem doet er niet toe, het gaat om de slachtoffers. Dààr vecht ik voor. Ik wil wat er nog over is van mijn leven niet reduceren tot het beperkte verdriet van de bevoorrechte kankerlijder.' De man gaat bij haar weg.
Expats
Zowel de overgave als de ziekte van Sandrien sidderen na in de personages van andere verhalen, die hun leven doorbrengen als expats in Londen, Berlijn, Milaan, de VS en Dubai. Ze lijken afgedreven na een scheepsramp. Om allerlei redenen keren ze naar Zuid-Afrika terug. In 'Moeders kwartet' bezoekt Ondien haar broer en twee zussen, die elk in een ander land wonen. Ieder van hen bevindt zich in een uitzichtloze crisissituatie, en niemand heeft de begrafenis van hun moeder bijgewoond, al zijn er echo's van een onbezorgde kindertijd waarin de moeder liedjes voor hen zong. Na haar reizen keert Ondien naar Johannesburg terug, om er blut in een tuinhuis te gaan wonen. Elke nacht hoort ze een dief rondsluipen. Ook zij gaat uit stelen. Op andere uren geeft ze zich over aan het componeren van een dodenmars. Aan het eind van het verhaal breekt de dief bij haar binnen. Ze heeft hierop gewacht, praat honderduit over haar moeder, over rouw, en dat ze - de dief en zij - in hetzelfde schuitje zitten, vrienden kunnen worden. De dief grijpt haar vast en rondt af. 'Nou heb je genoeg gepraat,' zegt hij, 'het praten is voorbij.'
Danser
Hier zal het geweld de plaats van de woorden innemen. In veel andere verhalen zijn het de kunsten die een graai doen naar wat niet uit te spreken valt. Personages vinden troost in dans, muziek, performance, literatuur. Er is een wens los te komen van de behoefte aan 'fatsoenlijke beginnen en eindes, structuur', zoals het hoofdpersonage van het verhaal 'Los' het ervaart. Hij heeft een onduidelijke relatie met de donkere danser Sam, die hem bezweert: 'Er is geen lijf dat niet kan loslaten. Niemand is genetisch stiff.' Nadat hij Sam heeft zien dansen zegt het hoofdpersonage: 'Indrukken van schaamte en broosheid van ideeën over het zelf. Dat is wat ik er eerst in las (...) Maar ik besef: nee, het gaat over de moeilijkere dingen àchter emoties.'
Dat laatste citaat beschrijft ook hoe ik deze verhalenbundel heb ervaren. De schrijver benadert de toegetakelde werkelijkheid cerebraal, maar slaagt erin de willekeur van het bestaan op een poëtische manier toe te laten. De doodsdrift lijkt nooit veraf, en toch zijn deze verhalen vol verlies van een verborgen, schijnbaar ongerichte, hoopvolle hartstocht vervuld.
In het slotstuk, 'De lawaaimachine', vrijt het hoofdpersonage met Tom, een andere naar Milaan afgedwaalde Zuid-Afrikaan. Hij beseft dat die als kind zijn fiets heeft gestolen, en dat hij dat liet gebeuren. Na hun nacht samen steelt Tom opnieuw een waardevol voorwerp, dit keer van hun gemeenschappelijke vriendinnen. 'Tom geeft uiteindelijk meer dan hij neemt', zo tracht hij de vriendinnen uit te leggen. Het verlies maakt de overgave mogelijk, zo lijkt Naudé ons te willen vertellen. Daarna vervagen de vormen, verdwijnen de tekortschietende woorden en dringt de taal van de vogels naar de voorgrond.
Vertaald door Karina van Santen en Martine Vosmaer, Podium, 320 blz.
Jos Damen
Met dit debuut kwam S.J. (Fanie) Naudé (1970) met een klap de literatuur binnen. Laat u niets wijs maken: de achterflap meldt dat Naudé 'na jaren als advocaat in New York en Londen gewerkt te hebben', terugkeerde naar Kaapstad om zich te wijden aan deze verhalenbundel, maar Naudé is gewoon een geboren schrijver. Dat is te zien aan een aantal dingen: structuur, verwijzingen, thema's en taalgebruik. 'Het vogelalfabet' heet een verhalenbundel te zijn, maar is feitelijk een vermomde roman. De hoofdfiguur uit het eerste verhaal (een vrouw die met kanker in haar lijf verstoten aids-getroffenen gaat helpen) lijkt de moeder van de handelaar Philippe uit het verhaal 'Oorlog, bloesem', diens zus is de sterzangeres in het verhaal VLNS. Naudé vertelt geen vrolijke verhalen (het verhaal ‘Een meester uit Duitsland’ heeft als onuitgesproken hoofdfiguur uiteraard de man met de zeis), maar het is een rasverteller die de ongemakkelijke Zuid-Afrikaanse waarheid prachtig verbeeldt. Indringende verhalen uit en over Zuid-Afrika, met alle grote thema's. Dit debuut werd bekroond met de University of Johannesburg Debut Prize en de South African Literary Award.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.