Zeik
Herman Brusselmans
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BRUS |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : BRUS |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14096 |
Dirk Leyman
ua/an/28 j
Het voordeel van een recensie schrijven over Herman Brusselmans? Je hoeft hem niet meer te introduceren. De schrijver van pakweg 60 boeken en ettelijke lopende columns is publiek bezit. De finesses van zijn privéleven behoren tot onze parate kennis (Tania en Melissa, u volgt de saga). Zijn werk begeeft zich met schuifelpas richting collectief erfgoed. Want zie, Brusselmans (°1957) is de Vlaamse auteur met de grootste bekendheid, zo wijzen gespecialiseerde enquêtes uit.
Onze langharige scribent is een narcistische categorie op zichzelf. Hij is de nietsontziende blootlegger van zijn eigen neuroses, ingebed in een wikkeldeken van grap en gein en van op smaak gehouden onzin. Zijn stijl is van verre afstand herkenbaar. Een tijdlang richtte hij onder epigonen zelfs een ware ravage aan, allemaal faliekant aangetast door zijn toon en timbre.
Het nadeel van een recensie schrijven over Brusselmans? Je valt noodgewongen in herhaling. Want er sluipt natuurlijk flink wat overtolligheid in de semi-autobiografische romans fleuves die de veehandelarenzoon à rato van twee à drie stuks per jaar aflevert. Voor de niet al te oplettende lezer kunnen de boeken doorslagjes van elkaar zijn, waarbij de opgevoerde sliert BV's inwisselbaar is.
Brusselmans is een romantapper uit hetzelfde vaatje, bewust van zijn beperkingen. "Ik heb er nu eenmaal voor gekozen de lulligheid van het leven in Vlaanderen te beschrijven vanuit een alwetend ik-personage. Dat is mijn thema: de zinloosheid en het toeval dat ons stuurt", vertelde hij deze zomer aan De Morgen. Maar Brusselmans is niet uit het lood te slaan, zelfs niet door allerlei calamiteiten in zijn bestaan. Nooit een writer's block. "Er is die drive, die passie, voor het schrijven van boeken. Hoewel ik merk dat ik nu sneller moe ben dan vroeger. Maar goed, niet te veel neuten, gewoon doen", zei hij onlangs nog op Studio Brussel.
Brusselmans is de hardst werkende schrijver van de Lage Landen, lijder aan een literair Gilles de la Tourette-syndroom, zoals de Volkskrant het formuleerde. Zie hem daar rammen bij nacht op zijn computer, in die beroemde loft van hem, aan de Gentse wateren. "Brusselmans schrijft meer dan een mens kan verstouwen. Vandaar dat hij langzaam uit de gratie is gegleden: van literair talent tot literair curiosum", merkte NRC op. Brusselmans zit weleens gewrongen met de spagaat tussen populariteit en literaire erkenning: "Tja, als je in de Story staat met je nieuw lief, kun je niet verwachten dat ze daar met een analyse van je roman gaan komen", stelde Brusselmans vast op Klara.
Sentiment
En toch is er de laatste jaren een meer dan subtiele kentering merkbaar in zijn oeuvre én in de receptie van zijn romans. Zelfs de kwaadwilligste literaire critici kunnen er niet de ogen voor sluiten. Brusselmans omarmt vaker de ernst. Laat de melancholie toe. Toont zijn gevoeliger zijde. Draait het kraantje van de "bullshittende humor" iets vaker dicht. En vindt een beter evenwicht tussen hard en teder. En ook in zijn Humo-columns over bijvoorbeeld de betreurde Luc De Vos liet hij zijn sentiment spreken.
Toch werd Brusselmans vooral in Nederland weer veel meer naar waarde geschat. NRC-redacteur Arjen Fortuin ordonneerde dat Brusselmans spoedig de Prijs der Nederlandse Letteren dient te krijgen: "Zijn vrouw is al weg, hij heeft al etalagebenen - straks kan het niet meer."
Dat toenemende sérieux heeft natuurlijk te maken met de capriolen in zijn liefdesleven én zijn voortschrijdende leeftijd: de breuk met Tania (de grote liefde, die weliswaar manifest in zijn leven blijft), de naschokken ervan, het zoeken naar een nieuw evenwicht en haar herstel van kanker. En daarbovenop komt dan nog de breed uitgesmeerde maar kortstondige romance met Melissa. "Hoewel ik altijd de grens tussen werkelijkheid en fictie probeer te respecteren, komen mijn laatste boeken wel zeer dicht bij mijn persoonlijke leven en relaties", geeft Brusselmans toe.
Dwangmatig gegrap
Nu ligt er dus het vuistdikke Poppy en Eddie en Manon, door Brusselmans aangekondigd als "een boek over een fundamenteel eenzaam mens". En door Jos Borré op Cobra.be, toch niet meteen een zelfverklaard Brusselmans-fan, ingehaald als de "ultieme Brusselmans", omdat "melancholie en spleen de brutale provocatie hebben vervangen". Maar is dit boek werkelijk zoveel anders dan zijn voorgangers?
Ja en neen. Zeker, Poppy en Eddie en Manon reikt veel verder dan matige grollenromans als Guggenheimer in de mode (2012), De Qualostofont (2013) of de thriller Zeik (2014). Maar van meet af aan geeft Brusselmans alles wat hem voor de voeten komt wel opnieuw een absurdistische draai. Het is bijna een levensbehoefte, dat dwangmatig gegrap en geouwehoer, helaas ook hier veel te lang uitgesponnen. Zo kom je aan een turf van 544 pagina's, waarin gefreewheeld en geassocieerd wordt bij de vleet.
Maar in die rijstebrij van verwikkelingen ontvouwt zich ook het tragische én aandoenlijke verhaal over Poppy, zijn oude liefde, nu zijn beste vriendin, én de steekvlam die de 25-jarige journaliste Melissa/Manon veroorzaakt. Poppy als "Standvastige Liefde van Begin tot Eind" en Manon als "Kakelvers Meisje Der Ontloken Dromen."
Maar de demonen teisteren het ik-personage - vooral bij nacht - in hevige mate. 'Met relaties is het uitkijken. Altijd weer komt het moment dat een relatie naar bakzeil zoekt. (...) Zal Manon me ooit aan de kant zetten, zoals voor haar Poppy deed? Dat is de kern van heel mijn oeuvre: zal ik verlaten worden?' Zijn claimgedrag, zijn jaloersheid, zijn semi-impotentie, zijn altoos malende gedachten en zijn angsten spelen hem duchtig parten. Het ik-personage spaart zichzelf niet, maar beseft ook dat hij zichzelf in de wielen rijdt. We worden overstelpt met details van het relationele verkeer tussen de verteller en Manon, zoals haar flatulentie, haar verslaving aan sociale media én haar vergeefse interventies om de nonsensicale 'cafépraat' uit Brusselmans' boeken te weren.
En wat spookt die kogelvis uit Milwaukee voortdurend door de pagina's? Makkelijke joligheid is alweer de behulpzame maskerade als de zwaarte te ondraaglijk wordt. En vooral hond Eddie is de verbindende factor. Natuurlijk zijn er ook weer veel auteurs die als schietschijf fungeren, gaande van Christophe Van Gerrewey, Griet Op de Beeck en Ann Thyssen tot Dimitri Verhulst (met heel wat woordverhaspelingen tot gevolg). En vergeten we ook niet politicus Kwart De Bever.
Nieuwe toonladders
Mistgordijnen, spiegeleffecten en maskerades: prik deze roman niet zomaar vast op de herkenbare, autobiografische component. Ondanks de stremmende passages (Brusselmans vat bijvoorbeeld uitentreuren een aantal verzonnen films samen) is er bij momenten ook een geweldige drive, vooral als de inktzwarte dreiging van de mislukking opdoemt.
Soms lijkt het of Brusselmans snediger is gaan schijven. Dan weer pent hij zich maar een slag in de rondte. Het moment komt dat je je ergert en verveelt bij de driehoek Brusselmans-Poppy-Manon, zoals bij de eindeloze sms-uitwisselingen. Uiteindelijk peuter je uit al die redundante passages een monument los voor twee vrouwen, die hij ondubbelzinnig op een piedestal zet.
En er is nog iets wat opvalt. Brusselmans gaat losser en experimenteler om met de taal (de knipoogjes naar James Joyce zijn talrijk). Had hij het niet voorspeld in een interview? "Mijn hoofdpersonage is de taal. Ik exploiteer ze, zet ze naar mijn hand en ik geef personages een eigen idioom, naargelang hun aard of beroep."
Brusselmans zoekt naar nieuwe registers en toonladders. Soms slaagt hij erin ze te vinden, dan weer klinkt het lamento vals. Toch is dit zonder twijfel een Brusselmans van het betere kaliber.
Herman Brusselmans, Poppy en Eddie en Manon, Uitgeverij Prometheus, 544 p., 17,95 euro.
DIRK LEYMAN ■
Gerard Oevering
Deze semi-autobiografische liefdesroman is het vervolg op 'Poppy en Eddie'*. Na de breuk met Poppie zoekt Herman een nieuwe liefde die het gemis van Poppy moet compenseren. Bestaat Manon aanvankelijk alleen in zijn fantasie, als hij haar ontmoet, volgt een hartstochtelijke liefdesrelatie. Angst voor de uiteindelijke teloorgang van hun relatie kwelt hem voortdurend. Manons jeugd, het besef van ouder worden, zijn gedachten aan de dood maken hem onrustig. Dit wordt versterkt door zijn claimgedrag en zijn behoefte aan contact met Poppy. Soms is het contact met haar noodzakelijk; veelal mijdt ze hem of is hij alleen in gedachten bij haar. De hond Eddie is een band tussen beiden. Van elke bladzijde spat Brusselmans verbale energie: kroeg volgt op kroeg, geen vrouw is veilig, collega schrijvers onder doorzichtige pseudoniemen krijgen er ongenadig van langs, tomeloze seks, flinke uitvallen naar negers, invaliden, homo’s en travestieten. Herman verklaart de hele wereld de oorlog. Een boek vol zin-en-onzin-mijmeringen over het leven. Zelfironie ontbreekt niet. Dus een echte Brusselmans.Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.