Missa solemnis op. 123
Ludwig van Beethoven
Ludwig Renn (Auteur), Kris Lauwerys (Vertaler), Jan Bert Kanon (Vertaler), Geert van Istendael (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij Antwerpen, 2014 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : RENN |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Niet beschikbaar |
De Bezige Bij Antwerpen, 2014 |
VOLWASSENEN : ROMANS : RENN |
Peter Jacobs
ob/kt/31 o
Op de vervaarlijk hoge stapel boeken over de Eerste Wereldoorlog liggen twee herontdekkingen op lezers te wachten: twee 'vergeten' Duitse stemmen, Ludwig Renn en Hans Herbert Grimm. Ze publiceerden in 1928 allebei een als roman vermomde autobiografie van hun frontervaringen; 1928 is ook het jaar van de monsterhitIm Westen nichts Neues van Erich Maria Remarque.Oorlog enSchlump verschillen radicaal van stijl, maar zijn even ontluisterend als het over de zinloosheid van de oorlog gaat. De boeken zijn bovendien verre van gedateerd.
Camera op de schouder
De nieuwe vertaling vanKrieg van Ludwig Renn past in het literaire luik van de culturele oorlogsherdenking GoneWest, waarvan Erwin Mortier de curator is.Oorlog is de eerste van vijf vertalingen van vergeten meesterwerken over de Eerste Wereldoorlog. De reeks mist zijn start alvast niet.Oorlog lezen is een bijzondere ervaring, vergelijkbaar met een kennismaking met de kubistische kunst.
De kurkdroge titel zegt veel over de inhoud en de stijl van het boek.Oorlog is gewoon oorlog. Je krijgt hier de actie hoekig voorgeschoteld vanuit het beperkte perspectief van de soldaat die orders moet opvolgen en elk overzicht en inzicht mist. Zijn horizon is het landschap waardoor hij eindeloos en schijnbaar doelloos marcheert, het veld of het bos waar hij de vijand bekampt en kameraden ziet sneuvelen, de loopgraaf waar hij dekking zoekt en gewonde collega's naartoe sleept en oplapt.
Renn evoceert sober de chaos en de adrenaline, maar evengoed de verveling en de opstandigheid. De zinloosheid van de oorlog wordt nauwelijks becommentarieerd, maar schokkerig en zenuwachtig geregistreerd als door een camera op de schouder. Soldaten zijn werktuigen, worden schijnbaar willekeurig heen en weer gesleurd als jonge honden aan de leiband. De desillusie groeit.
Ook in Renns taal is de patserigheid ver te zoeken. Hij schrijft zonder opsmuk in korte, bijna zakelijke zinnen, wat even wennen is, maar het effect steeds prangender maakt. De sterkte vanOorlog zit hem in de details. Om zo realistisch mogelijk te zijn gebruikt Renn bijvoorbeeld klanknabootsingen zoals in strips. Je hoort het fluiten van de kogels, het knallen van de obussen.
Echt onbekend is Renns boek niet; het werd in 1929 zelfs al eens in het Nederlands vertaald. In Duitsland, waar het dit jaar ook heruitgegeven is, was het een verkoopsucces - de oplage tot 1939 bedroeg 155.000 exemplaren, wat misschien mager lijkt naast Remarques 1,2 miljoen, maar mooi wordt als je er die andere oorlogsklassieker tegen afzet: Ernst JüngersIn Stahlgewittern van 1920 haalde 150.000 exemplaren.
Nare droom
Echt vergeten isSchlump. Die 'verhalen en avonturen uit het leven van de onbekende musketier Emil Schulz, bijgenaamd "Schlump", door hemzelf verteld' werden geen bestseller, hoewel het boek in het Engels vertaald en door The Times lovend onthaald werd. De eerste maanden werden er in Duitsland 5.500 exemplaren verkocht.
Schlump is een bedrieglijk eenvoudig verhalend boek. Even denk je zelfs in een aflevering van'Allo 'allo verdwaald te zijn, als de 17-jarige Duitse rekruut Emil Schulz, alias Schlump, een bezet Frans dorp moet bestieren en onder meer een kind redt dat met zijn hoofd klem zit in een pispot.
Ook al is de jongen met de lompe bijnaam een dromerige paradijsvogel, gaandeweg tast de gruwel van de oorlog hem aan en verliest hij aan het front zijn kinderlijke argeloosheid, een wel erg brute coming of age. De auteur maakt het echter nooit te nadrukkelijk, blijft de humor als wapen hanteren en overdrijft niet met apocalyptische scènes; de oorlog is eigenlijk een nare droom.Schlump blijft in essentie een schelmenroman, maar onder die laag zit een niet mis te verstane anti-oorlogsboodschap. Net zo min als aan die van Renn is er ook aan Schlumps oorlog geen spatje heroïek. Geen helden hier, alleen maar antihelden.
Schlump werd dit jaar in Duitsland van de vergetelheid gered door Volker Weidermann, specialist van de verbrande boeken. Want ook al verscheen Grimms roman onder pseudoniem en bijna onopgemerkt, toch wisten de nazi's het boek in 1933 te vinden voor hun brandstapel.
LUDWIG RENN
Oorlog.
Vertaald door Kris Lauwerys en Jan Bert Kanon, De Bezige Bij Antwerpen, 288 blz., 19,99 ?.
¨¨¨¨è
HANS HERBERT GRIMM
Schlump.
Vertaald door Wim Scherpenisse, Ambo/Anthos, 272 blz., 22,99 ? (e-boek 12,99 ?).
¨¨¨¨è
Peter Jacobs ■
J. Swaen
Van de talrijke boeken over de Eerste Wereldoorlog was 'Oorlog' in de vergetelheid geraakt, althans in ons taalgebied. In Duitsland is het een klassieker van het niveau van 'Van het Westelijk front geen nieuws' van Erich Maria Remarque. Ludwig Renn is een pseudoniem van Arnold Friederich Vieth von Golssenau (1889-1979). Hoewel hij zelf officier was aan het westelijke front is de hoofdpersoon in de roman een onderofficier. Aan de hand van dagboekfragmenten wordt door Renn een beeld van de oorlog geschetst dat de gruwelijke onmenselijkheid dag na dag beschrijft. Elke dag geconfronteerd te worden met de dood en te moeten vrezen voor het eigen leven maakt dat zich inzetten voor Volk en vaderland, voor de keizer en voor de eer, uiteindelijk een zeer grote opgave wordt. Blijft de vraag over wat de zin was van deze 'frische, fröhliche Krieg' die al snel uitgroeide tot een jaren durende loopgravenoorlog en leidde tot de vernietiging van vele jonge mensenlevens. Deze roman is een document tegen de zinloosheid van een Wereldoorlog. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.