De monnik van Mokka
Dave Eggers
Dave Eggers (Auteur), Gerda Baardman (Vertaler), Lidwien Biekmann (Vertaler), Elles Tukker (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lebowski, 2014 |
VOLWASSENEN : ROMANS : EGGE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lebowski, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 12241 |
Fleur Speet
i /un/18 j
Dave Eggers kruipt in het hoofd van een teleurgestelde jongeman die zeven mensen (inclusief zijn moeder) ontvoert, om ze vast te ketenen en beleefd te ondervragen in de ruimtes van een vervallen militaire basis aan de Californische kust.
Eggers, bekend van What Is the What en The Circle, legt graag zijn vergrootglas op hedendaagse problemen, zoals sociale media en globalisering, maar ook teleurgestelde jongeren die plotseling moorden op scholen of universiteiten (zoals onlangs het drama in Santa Barbara).
Eggers oordeelt nooit, hij probeert het kwaad te naderen en de lezer medeverantwoordelijk te maken. Vandaar de profetische titel van dit boek, ontleend aan de profeet Zacharia uit het Oude Testament. Daarin wordt de lof gezongen van de weldoeners, terwijl de mislukkelingen eeuwige verdoemenis wacht.
Maar is het wel zo makkelijk? De basisgedachte van de roman lijkt: als we niet snel iets veranderen aan ons oordeel over mensen, betekent dat onze ondergang.
Vragensteller Thomas wil wat iederéén wel wil: een hoger doel dienen. Deze 34-jarige antiheld, die zichzelf als een rechtschapen man beschouwt, iemand met principes en een moraal, is danig in de war omdat zijn voorbeeld, een ambitieuze astronaut, diens ambities niet kon waarmaken. Nu het geloof is weggevallen, leek jezelf maken tot wie je wilt zijn het nieuwe geloof.
"Je hebt geen idee hoe akelig het is om je dingen voor te stellen en ze dan niet verwezenlijkt te zien", bekent Thomas later. Vandaar dat het hem zo steekt dat de astronaut zich netjes aan de regels hield en toch achter het net viste. De astronaut volgde de juiste opleidingen, versleet doelgericht de juiste baantjes, maar toen zijn tijd kwam om in de shuttle te stappen, werd het programma opgeheven.
Thomas richt zijn pijlen daarom op de overheid, die Thomas en zijn verdwaalde generatiegenoten een hoger doel had moeten bieden. Hij ontvoert een Congreslid, een beenloze Vietnamveteraan, de enige die echt naar hem luistert. Onbedoeld is diens hulpvaardigheid een compliment aan de overheid, wat het boek vrijwaart van zwart-witdenken, maar tegelijk diffuus maakt.
Regeltjes uitvoeren
Thomas keert zich dan maar tegen de uitvoerders van regeltjes. Zo is een studievriend met borderline doodgeschoten door twaalf agenten in zijn moeders achtertuin, omdat hij verward stond te zwaaien met een steakmes. Ironisch genoeg niet gedood om ideeën, maar omdat hij niets te zeggen had. Wat een toeval dat Thomas de agent ontvoert die medeverantwoordelijk is. En die niet kon lezen. Hij dacht dat iemand die in een straal van zeven meter met een wapen rondloopt, neergeschoten mag worden. Terwijl in de richtlijnen staat dat een agent dan uit voorzorg het wapen uit zijn holster mag halen. Minor detail.
Thomas maakt zich boos over domheid, maar tegelijk is hijzelf natuurlijk kinderlijk naïef. Zo denkt hij een vrouw aan zich te binden door ook haar te ontvoeren. Het is jammer dat Eggers van Thomas geen slimmere figuur heeft gemaakt, want deze onnozelheid maakt hem onschadelijk. Hij wordt een marionet in een vormexperiment van louter dialoog.
Wel moet gezegd dat die dialoog leest als een tierelier. De ironie en de afwisseling van de verschillende ontvoerden houden de spanning en vaart er goed in. Maar er als lezer door veranderen? Nee, die ambitie maakt Eggers niet waar. Daarvoor is het boek niet gevaarlijk genoeg.
Dave Eggers, Uw vaderen waar zijn zij? En de profeten, leven zij voor eeuwig?, Lebowski, 208 p., 25,95 euro. Vertaling: G. Baardman, L. Biekmann, E. Tukker.
FLEUR SPEET ■
Kathy Mathys
i /un/20 j
Het is nog geen jaar geleden dat Dave Eggers de tijdgeest wist te vatten inDe cirkel en daar verschijnt alweer een nieuwe roman,Uw vaderen, waar zijn zij? En de profeten, leven zij voor eeuwig?. Heeft de schrijver die inDe cirkel vol vuur uit de startblokken schoot en het verhaal daarna liet uitdoven, zijn oude kracht hervonden? Helaas.Uw vaderen is een tweedeDe cirkel: met het engagement zit het goed, als roman stelt het niet veel voor.
Thomas heeft een astronaut ontvoerd, hem vastgeketend aan een stang op een verlaten legerbasis. Nog nooit heeft de ontvoerder iemand kwaad gedaan, zegt hij, en dat is hij ook nu niet van plan. Hij wil de astronaut enkel vragen stellen. Thomas herkent Amerika niet langer, een land dat beslist om de spaceshuttle te schrappen, dat de oude structuren laat afbrokkelen.
Net als Alan Clay, het hoofdpersonage uitEen hologram voor de koning, stelt Thomas vragen bij het nieuwe Amerika dat haar inwoners niet langer kan bezielen. Thomas is wel uit ander hout gesneden dan Clay. Hij is een eenzame wolf die zich, lopend op straat, voorstelt dat de omgeving 'een maquette op tafel is en ik alles op de grond veeg'. Hij kampt met migraine, waanbeelden, leeft compleet geïsoleerd - qua profiel valt hij samen met de dolgedraaide geweldplegers die het nieuws halen.
Het begint meeslepend met de astronaut: je bent nieuwsgierig, er is voldoende mysterie. Dan ontvoert Thomas een voormalig congreslid, een onderwijzer die hem gemolesteerd zou hebben, een agent die Thomas' beste vriend neerschoot, Thomas' moeder. Dit zijn duidelijk geen willekeurige vreemden, al deze levens hebben het zijne geraakt.
In deel één - de astronaut - houdt Eggers zich in, daarna wordt hij te expliciet. De leraar heeft het over hoe de wereld gekleurd is in grijstinten, niet in zwart-wit; in het deel met de agent klinkt Eggers woedend over geïnstitutionaliseerd geweld en doofpotoperaties. Het is allemaal te weinig subtiel en verrassend. Nergens veer je op, heb je het gevoel dat deze gesprekken iets laten verschuiven in je hoofd.
Enkel tijdens de dialogen met de senator verscherpt je aandacht. Daarin stelt de schrijver vragen over de rol van de overheid. Is het haar taak om burgers te inspireren? 'Hebben wij geen recht op een groots persoonlijke project dat ons leven zin geeft?' vraagt Thomas zich af. Dit roept associaties op met massamoordenaars maar ook met terroristen die op zoek gaan naar een grootse missie.
Dode tekst
InWat is de wat enZeitoun was Eggers' engagement net zo groot en onomwonden. Toen zat de boodschap wel verscholen onder een sterk verhaal met echte personages. Deze keer is er geen onder- en bovenlaag.
Eggers koos voor dialogen, zoals in een theatertekst, maar dan zonder regieaanwijzingen. Enkel de stemmen van de personages weerklinken. Misschien deed hij dit om de lezer niet te sturen, hem zelf conclusies te laten trekken. De dialogen zijn behoorlijk goed en toch blijft deze tekst dood. Beoordeel je dit als een psychologische roman, dan is het een mislukt project. De personages vertolken ideeën, er zit geen leven in hen.
Of is dit toch een experimentele roman? Zijn dit innerlijke dialogen, een reeks van imaginaire gesprekken die zich afspelen in het hoofd van een gestoorde dader? Die vlieger gaat niet op. De gedetailleerde antwoorden van de agent zijn een en al psychologisch realisme. Je kunt de tekst niet zien als een waanvlucht die zich binnen Thomas' hoofd voltrekt.
Dat Dave Eggers risico's neemt met de vorm is prijzenswaardig maar dat maakt vanUw vaderen nog geen memorabel boek. Eggers kan schrijven, dat weten we. Hopelijk neemt hij voor zijn volgende project de tijd en zorgt hij ervoor dat vorm, inhoud en boodschap beter op elkaar zijn afgestemd. Interesseren personages en verhaallijnen hem niet langer, dan kan hij beter als essayist aan de bak.
DAVE EGGERS
Uw vaderen, waar zijn zij? En de profeten, leven zij voor eeuwig?
Vertaald door Gerda Baardman, Lidwien Biekmann, Elles Tukker, Lebowski, 208 blz., 19,95 ? (e-boek 12,99 ?). Oorspronkelijke titel: 'You fathers, where are they? And the prophets, do they live forever?'
De auteur: Amerikaanse auteur (44) van vele romans, documentaires en korte verhalen. Bekende titels zijn onder meerEen hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit,Zeitoun,Wat is de wat enDe cirkel.
Het boek: een roman in dialogen over een ontvoerder die zijn land probeert te begrijpen.
ONS OORDEEL: met het engagement zit het goed, als roman stelt het niet veel voor.
¨¨èèè
Kathy Mathys ■
L. Torn
De romans van Dave Eggers (o.a. ‘De Cirkel’ uit 2013) zijn origineel qua thema en vorm en hebben sociaal engagement. Deze nieuwste roman bestaat uit dialogen tussen een ondervrager en de zes personen die hij heeft ontvoerd en geketend. In een verlaten legerbasis aan de kust van Californië voert de psychisch labiele Thomas een gesprek met astronaut Kev, een oude schoolkameraad waar Thomas altijd naar heeft opgekeken. Thomas is benieuwd waarom het leven van Kev wel is geslaagd en dat van hem niet. Van het persoonlijke komt het op de politiek. Waarom besteedt Amerika miljarden aan de oorlog in Irak en Afghanistan terwijl er geen geld is voor onderwijs en gezondheidszorg? Thomas stelt deze vragen aan een oud-parlementslid, een oorlogsveteraan die in Vietnam invalide is geraakt. Verder voert Thomas gesprekken met een pedofiele leraar en met de politieagent die Thomas’ beste vriend heeft gedood. Als een eigentijdse profeet velt Eggers een hard oordeel over de Amerikaanse samenleving: er zijn geen bezielende levensdoelen meer en er is geen respect meer voor het individu. Duidelijke druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.