Muilperen
Maria Stahlie
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11047 |
Fleur Speet
em/ov/12 n
Egidius is een boek dat u op scherp zet. Een boek dat een diep, emotioneel besef oproept van hoe wild en uitzonderlijk het is om te bestaan. Dat klinkt wellicht banaal. Het zij zo. Ik voel me voor even door dezelfde hoogmoed bevangen, door hetzelfde licht aangeraakt als de hoofdpersoon van dit boek, de kunsthistorica en moeder Annette van 't Hoff.
In vier hoofdstukken, die chronologisch verlopen, krijgen we een soort apologie van haar. Van de hoge vlucht tot de diepe smak. Het eerste hoofdstuk speelt in 1972, Annette is dan tien. Haar moeder vindt haar oud genoeg voor een groot geheim, dat ze met niemand mag delen. Haar moeder pleegde tegen de wil van Annettes vader illegaal abortus, omdat ze studeerde en drie kinderen genoeg vond.
Annette beseft daardoor plotsklaps dat het niet vanzelfsprekend is om te bestaan. Ze geeft haar niet-geboren broertje (een embryo van twaalf weken) de naam Egidius en besluit te leven met dubbele intensiteit. Dat besluit ontketent een 'witte hitte', een zinderende energie waarin ze zich verbonden voelt met iedereen.
Linkse directe
Dat gevoel krijgt ze pas opnieuw wanneer ze tien jaar later een stilleven van Pieter Claesz ziet. Achter de verf van zijn doek brandt hetzelfde vuur door alle tijdlagen heen. In Amerika, waar ze dan twee jaar kunstgeschiedenis studeert, leert ze haar echtgenoot kennen. In de laatste twee delen heeft ze twee zoons en maakt ze furore als kunsthistorica.
Wie Stahlies laatste roman las, kent een van die zoons al: het is Aldo uit Scheerjongen (2011). In dat boek probeert de puber zijn opa's levensles in de praktijk te brengen. Die les kreeg hij omdat hij zwolg in liefdesverdriet. Opa vertelde dat Aldo's overgrootvader ooit een offer bracht om een ferme klap uit te delen aan iemand die het foute pad bewandelde. Aldo zou net zo waarachtig moeten leven, met de Italiaanse pit van zijn voorvaderen. Incasseren en uitdelen. Aan het eind van die roman deelde Aldo dan ook een (liefdevolle) linkse directe uit.
Het is diezelfde linkse directe die aan het eind van Egidius pijnlijk hard aankomt. Dat maakt van deze romans een onlosmakelijk geheel (zoals al het werk van Stahlie ingenieus verbonden is). Egidius is het schaduwboek, de volwassen spiegelkant van Aldo's puberverhaal.
De spil van Annettes verhaal is haar vader. Sinds de abortus is hij een zwijgzame somberman in een zelfverkozen gevangenis. Annette hoopt hem daaruit te bevrijden, voor hem zoekt ze 'de ondeelbare bestaanservaring', maar tijdens haar Amerikaanse verblijf verdwijnt hij voorgoed.
Als veertiger verkeert Annette in haar eigen mentale 'zwelghut': ze krijgt een ordinaire midlifecrisis en onderkent haar angst op haar vader te lijken. Annette wordt volwassen zoals Aldo in Scheerjongen volwassen werd. Ze ziet in dat 'alles wat ze vanaf 29 februari 1972 had nagejaagd was gegrond in de fantasie van een tienjarige'. Ze is leeg en uitgeblust. Om dan toch nog vuur te voelen, begaat Annette een ongelofelijke stommiteit. En denkt daarna doodleuk dat ze de ongeziene fout ongezien kan uitwissen. Wat een hoogmoed.
Vol in het hart
Annettes val zet evengoed de lezer op zijn plaats. In Scheerjongen klonk de filosofische vraag waar het verdwijnen van het geloof en hoge idealen ons brengt. Het maakt ons zelfzuchtig, laat ook Egidius zien. We 'verzinnen halfzachte excuses voor onze misstappen en dwaalsporen die we bewandelen'. Door zulke intellectuele oneerlijkheid sterft de geest af. Annette is een wereldwijs wereldburger, maar uiteindelijk de slaaf van haar impulsen.
Stahlie beperkt zich in haar thematiek, maar ze verwerkt natuurlijk niet zomaar de moord op Theo van Gogh: haar verhaal is groter. Nooit bezaten we in het Westen zo veel, en toch verwatert de maat voor perfectie in alle opzichten. We zijn arrogant in plaats van nederig, zo suggereert Stahlie. Contemplatie en diepgang zouden ons goed doen.
Voorheen vloog de schrijfster wel eens uit de bocht met haar engagement of grappen. Dit keer is alles perfect en raakt ze de lezer vol in het hart. Ze weefde een compact en beeldschoon oplichtend web vol ernst en plaagstootjes. Dat maakt Egidius tot een heerlijk warm boek, een wereld waaruit je niet weg wilt.
Serieuze maatschappijkritiek vermengd met dartele, precies in elkaar getimmerde verbeelding vind je ook bij Amerikanen als Jonathan Franzen, Michael Cunningham, Jennifer Egan en Nicole Krauss. Auteurs met wie Stahlie zich kan meten. Want Stahlie leverde een ontzaglijke prestatie, die een diepe buiging verdient.
FLEUR SPEET ■
L.A.A. Kruse
Annette van ’t Hoff, dochter van een ongelukkige vader en linkse moeder, is tien als ze in 1972 nauwgezet de Olympische Spelen in München volgt (deel I) en haar moeder haar in vertrouwen vertelt over een abortus die ze niet lang geleden heeft laten verrichten (toen nog illegaal!). Annette beeldt zich een fantasiebroertje in, Egidius, en neemt zich voor te leven voor twee. Haar vader pakt op een dag zijn koffer en verdwijnt spoorloos. In deel II is Annette 21 jaar, studeert kunstgeschiedenis in de VS en raakt gebiologeerd door een stilleven van Pieter Claesz. Ze wordt een gevierd kunsthistoricus, trouwt, krijgt twee zonen, gaat wonen in het mooiste deel van Amsterdam maar komt in een midlifecrisis, raakt haar jeugdige vuur kwijt, voelt zich moedeloos én schuldig omdat zij met haar slappe houding een tegenpool van haar zoon is geworden. Ziet ze nog een oplossing om haar leven opnieuw zin te geven? De auteur (1955) is op dreef in haar negende roman, een krachtig verteld, politiek geladen ondergangsverhaal, over verlies van hooggestemdheid en keuzes maken, in vier delen (van 1972 tot 2005). Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.