De zee ondersteboven : roman
Marie Darrieussecq
Marie Darrieussecq (Auteur), Mirjam de Veth (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, [2014] |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 14409 |
Dirk Leyman
em/ov/26 n
Onvoorspelbaar, veelzijdig en hoogst origineel. Sinds haar succesvolle debuut Zeugzoenen uit 1996, waarin een simpele parfumverkoopster in een varken verandert, is de Franse schrijfster Marie Darrieussecq (°1969) voortdurend de literaire conventies blijven tarten. Of wat moet je denken van romans als het grillige Spookverschijningen, waarin een in de steek gelaten vrouw haar wereld letterlijk ziet verbrokkelen tot atomaire deeltjes? In Bref séjour chez les vivants trad ze zelfs rechtstreeks binnen in de hersenen. Steeds zijn de demonen op het appel en moeten we manieren vinden om ze te bedwingen.
In haar dertiende roman We moeten veel van mannen houden vertelt Darrieussecq op het eerste gezicht een traditioneler verhaal. Ze kleedt een aantal romantische clichés over de (multiculturele) liefde scherp en genadeloos uit. Dat Darrieussecq hiervoor bekroond werd met de Prix Médicis 2013 lijkt van een loepzuivere logica. Het motto van Duras uit La vie matérielle (1987) leverde meteen ook de titel: 'Je moet veel van mannen houden. Heel veel. Heel veel van ze houden om van ze te houden. Anders is het onmogelijk en kun je ze niet verdragen.'
In de soms glaciale verteltoon van Darrieussecq sluipt de toon van Duras dan ook voortdurend binnen. En in de sober registrerende cadans merk je de invloed van Annie Ernaux, telkens uitstekend gevat door vertaalster Mirjam de Veth.
Heart of Darkness
Darrieussecq sleept ons mee in een noodlottige liefdesaffaire tussen een Franse actrice en een zwarte man met regisseursambities. Solange, van Baskische afkomst, kennen we al uit haar voorgaande roman, waar ze een losbandig, door seks geobsedeerd meisje was. Een decennium later schuimt ze Hollywoodparty's af waar George Clooney de gastheer is en vertolkt ze met veel schmink en special effects bijrolletjes met Matt Damon.
Clooney is de voorkomendheid zelve, maar het is een zwarte man die Solanges aandacht trekt. Ze beginnen ietwat sputterend een relatie, maar de Kameroener Kouhouesso, ook een notoir bijrollenacteur, is bezeten door zijn verfilming van Heart of Darkness van Joseph Conrad in Congo, aan de grens van Kameroen en Equatoriaal-Guinea. Zijn liefde voor Solange komt slechts op de tweede plaats, blijkt al gauw. Zij volgt hem bijna idolaat - al weet ze Congo op de landkaart nauwelijks liggen - en belandt in een fuik. En ze is teleurgesteld wanneer hij voor de hoofdrol aan Gwyneth Paltrow denkt: 'Die uitgemergelde bonenstaak?' De opnames verlopen in de grootste chaos, Solange voelt zich volledig aan haar lot overgelaten.
Darrieussecq plaatst gaandeweg een aantal heikele kwesties over gemengde relaties op het menu. Ze doet dat in korte hoofdstukken en afgemeten alinea's, waarin de ontreddering sluipenderwijs toeslaat. Solange is gedoemd om te wachten en blijkt daar pijnlijk bedreven in te zijn, tot ze de grens van de zelfvernedering overschrijdt. 'Wachten is een ziekte. Een geestelijke ziekte. Komt veel voor bij vrouwen', zegt haar vriendin Rose. Wachten op een sms'je, op zijn komst of op een teken van toenadering. Gaat het dan zelfs voor een geëmancipeerde vrouw louter om wachten op een prins op een wit paard? En wat weten we eigenlijk van elkaar in een liefdesrelatie?
De titel Je moet veel van mannen houden krijgt geleidelijk een wrange bijklank. Vervreemding, afwezigheid en afstand botsen met een verlangen naar nabijheid en overgave. Wanneer ze door Parijs flaneren, voelen ze eerst nog de blikken van de voorbijgangers op hen gericht: 'Een soort Bonnie en Clyde van geluk en menselijkheid.' Of is het bij Solange een soort 'jungle fever', zoals zwarte vrouwen schamperen over een blank meisje dat een zwarte najaagt?
Barsten in het glazuur
Darrieussecq ontrafelt en passant de mythes omtrent seks met een zwarte man. De barsten in het glazuur volgen gauw: 'Achteraf was die korte wandeling door Parijs misschien wel het gelukkigste moment in haar leven. Alles wat daarna kwam was een neergaande lijn na die climax, een vreselijke verschuiving van perspectief.'
Dooft hun liefdesgeschiedenis uit, verkruimelt ze of 'investeert' Kouhouesso er gewoon niet meer in? Je zou je kunnen ergeren aan de passiviteit en naïviteit van Solange, die blijft hopen op een grootse, allesoverweldigende liefdesgeschiedenis. Verklaringen voor haar gedrag krijg je trouwens niet meteen aangereikt. De écriture blanche van Darrieussecq, soms aangelengd met mespuntjes ironie, voorziet deze amour fou niettemin van een erg tragische lading. Dit is een magistrale roman, die je midscheeps raakt.
Marie Darrieussecq, Je moet veel van mannen houden,
De Arbeiderspers, 253 p., 19,95 euro. Vertaling: Mirjam de Veth.
DIRK LEYMAN ■
Menno Gnodde
Een sociaal-cultureel spanningsveld. Solange, het vroegrijpe pubermeisje uit de gelijknamige roman* (2012; oorspronkelijke Franse titel 'Clèves', 2011), midden dertig alweer, verkeert inmiddels als actrice onder de in-crowd van Hollywood, is gaste op feestjes met George (Clooney), Matt (Damon) en Steven (Soderbergh), waar zij zich verstrikt in een liefdesrelatie met de Canadees-Kameroense acteur Kouhouesso Nwokam. Hij blijkt echter vooral geobsedeerd door een mogelijke verfilming van 'Heart of Darkness', de roman van Joseph Conrad (1857-1924), en laat haar veel en langdurig wachten en smachten: 'Wanneer ik klaar ben, heb ik meer ruimte in mijn hoofd'. Eenmaal in ondoorgrondelijk Centraal-Afrika, waar de opnamen zullen plaatsvinden, ondergaat zij toenemend de druk van project en relatie, van vervreemding. Aldus omspeelt de Baskische schrijfster (Bayonne, 1969) invoelend de kwetsbaarheid van Solange, de wringende relatie tussen individuele en culturele identiteit, geeft zij inhoud aan de aan Marguerite Duras (1914-1996) ontleende titel. Een gelaagde roman, bekroond met de prix Médicis 2013. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.