Drang naar het Oosten : Vlaamse soldaten en kolonisten aan het oostfront
Frank Seberechts
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij Antwerpen, 2014 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 935.4 SEBE |
31/07/2014
Historicus Frank Seberechts (1961), een autoriteit op het gebied van het Vlaams-nationalisme, noemt de episode die hij in De weggevoerden van mei 1940 bespreekt ‘een ruimere en complexere reeks van gebeurtenissen’. Seberechts verdient bewondering omdat hij een dergelijk ondankbaar conglomeraat van paradoxen, verrassingen, blunders en misdaden diepgaand heeft onderzocht en beschreven. Met deze studie levert hij een belangrijke bijdrage aan de geschiedschrijving over België in de Tweede Wereldoorlog.
Toen nazi-Duitsland op 10 mei 1940 zijn offensief op het westelijk front opende, viel het ook België aan. Als onderdeel van de defensieve maatregelen gingen de Belgische gerechtelijke en militaire instanties over tot de arrestatie van Belgische en buitenlandse mannen en enkele vrouwen die verdacht konden worden van daden en opvattingen die de landsverdediging zouden kunnen schaden. Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan, en uit de studie van Seberechts blijkt bovendien dat de regering de voorbereiding laattijdig op gang bracht en dat het resultaat navenant was. De snelle doorbraak van de Duitsers maakte de chaos compleet. Dat blijkt uit het aantal gearresteerden en weggevoerden. De cijfers schommelen tussen 5.000 en 10.000, waarvan 3.000 Belgen. De overigen waren vreemdelingen, waarvan de meesten Duitsers. Daarbij waren er nazi-getrouwen die om allerlei redenen in België vertoefden, maar de meeste gearresteerde Duitsers waren gevluchte anti-nazi’s en Joden. Er zouden minstens 4.400 Joodse vluchtelingen zijn gearresteerd. Die werden dan gedeporteerd, samen met leiders van het reeds voor de oorlog pro-Duitse Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en Waalse rexisten, maar ook met totaal willekeurig opgepakte Belgen. Een gedeelte werd door de Duitse opmars ingehaald, maar de meesten werden opgesloten in de talrijke concentratiekampen in Frankrijk.
Wat Seberechts verzamelde aan verhalen is hemeltergend: de gedeporteerden waren het slachtoffer van diefstal, mishandeling, foltering en in een aantal gevallen zelfs moord.
Waar lag de Belgische verantwoordelijkheid voor de deportatie? Seberechts geeft te verstaan dat die werd doorgeschoven naar de toenmalige minister van Justitie, Paul Emile Janson, die op 3 maart 1944 overleed in Buchenwald.
In de zomer van 1940 keerden de weggevoerde en door de Duitsers bevrijde VNV-ers terug. Zij werden als helden onthaald door hun medestanders en stapten in de collaboratie. Na de bevrijding gebruikten ze hun wegvoering als een, evenwel waardeloos, excuus. Hun vroegere antisemitische verwensingen over hun Joodse medegevangenen spraken een andere taal. Het was een uitvlucht, daarover is Seberechts het eens met zijn collega Bruno De Wever.
De verantwoordelijkheid aan Franse kant is duidelijk. Nochtans had maarschalk Pétain gekozen voor waarden als patrie, famille, travail. Klinkt gedegen traditioneel, maar het masker valt wanneer je bedenkt dat hij daarmee liberté, égalité, fraternité schrapte. Ook te overwegen in de huidige politieke conjunctuur.
(Dit is een abstract van een artikel van Robert Schoeters. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 3, 2014.)
[Robert Schoeters]
Elias van der Plicht
Kort na de inval van Duitse troepen in België werden in opdracht van de Belgische regering duizenden inwoners van België gearresteerd: nationaalsocialisten, communisten, Duitse joden en andere verdachte personen. Zij zouden wel eens kunnen sympathiseren met de Duitse agressor, was de gedachte. Het werd een drama: nogal wat mensen werden opgepakt op basis van vooroordelen, terwijl de echte spionnen en collaborateurs door de mazen van het net glipten. De arrestanten kregen te maken met mishandelingen, ontberingen en diefstal, en belandden in concentratiekampen in Frankrijk en Groot-Brittannië. Maanden, soms jaren, zaten ze vast. Vele joden keerden helemaal niet terug naar België. Zij werden in de loop van de oorlog weggevoerd naar de gaskamer. De Vlaamse historicus Frank Seberechts is specialist op het gebied van Vlaams nationalisme en de Tweede Wereldoorlog in België. Op basis van grondig archiefonderzoek heeft hij deze vergeten geschiedenis kundig gereconstrueerd. Met fotokatern, notenapparaat, bibliografie en personenregister. Tamelijk grote druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.