1974
David Peace
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10510 |
John Vervoort
ru/eb/13 f
Ik kan niet anders beginnen dan met twee citaten uit Rood of dood. 'Bill pakte de vaatdoek. Bill veegde het aanrecht schoon. Bill draaide de kranen dicht. Bill wrong de vaatdoek uit. Bill legde de vaatdoek naast de fles met afwasmiddel. Bill draaide zich om. Bill liet zijn blik over de keuken gaan.' Zo gaat dat ruim een bladzijde door. Geen enkele zin is langer dan een paar woorden en elke zin begint met Bill. En dit is niet een willekeurig gekozen fragment. Soms ruimt Bill de plaats voor Liverpool Football Club. 'Mensen zeiden dat Liverpool Football Club vast en zeker de halve finale van de FA cup zou halen. Mensen zeiden dat Liverpool Football Club de FA cup kon winnen. Mensen zeiden dat Liverpool Football Club ook de League kon winnen. Mensen zeiden dat Liverpool Football Club de Cup én de League kon winnen. Mensen zeiden dat Liverpool Football Club de dubbel kon halen. De dubbel!'
Bill Shankly (1913-1981) is een van de meest legendarische voetbalmanagers die Engeland ooit kende. Na een carrière als voetballer, waarbij hij ook een aantal keer voor het Schotse nationale team speelde, begon hij als coach. In 1959 werd hij naar Liverpool gehaald om de zieltogende club terug naar de First Division te brengen. Vijftien jaar bleef Shankly baas van Liverpool FC. Hij bracht de club niet alleen terug naar de eerste divisie, maar speelde ook drie keer kampioen, won twee keer de FA Cup en mocht in 1973 de Uefa Cup meenemen naar Anfield, het legendarische stadion van Liverpool. Voor iedereen was het een grote verrassing dat Shankly in 1974, een paar dagen nadat Liverpool Newcastle United met 3-0 in de finale van de FA Cup versloeg, ontslag nam. Hij werd geprezen en geëerd, kreeg een lintje van de Engelse koningin, maar miste het voetbal en zijn lievelingsclub zo erg dat hij wegkwijnde.
Ratelen
Tekenend is een scène naar het einde van de roman wanneer Liverpool in 1976 in Brugge te gast is om de terugwedstijd in de Uefa-finale te betwisten en hij niet meer mag logeren in hetzelfde hotel als de spelers en de staf van Liverpool. Dat kwetste hem bovenmate. 'En Bill ging aan tafel zitten. Een eenpersoonstafel. En Bill wou dat hij niet gegaan was. Bill wou dat hij thuisgebleven was.' In 1981 stierf Shankly aan een hartaanval. Zijn standbeeld staat sinds 1992 voor het stadion aan Anfield Road. Het opschrift luidt: 'He made the people happy'. Bill Shankly was een man die voetbal ademde. Hij was een voetbalbeest en voor het spelletje moest alles wijken. Gelukkig begreep zijn vrouw Ness dat perfect.
Tot hier het biografische verhaal achter de roman. Wat David Peace ermee doet, is allesbehalve klassiek en traditioneel. Peace (47) is vooral bekend als de uitmuntende thrillerauteur van de Red Riding Quartet: vier romans waarin de zoektocht naar de beruchte Yorkshire Ripper centraal staat. In 2006 schreef hij met The Damned Utd al een voetbalroman, over Brian Clough die slechts 44 dagen manager van Leeds United was. Maar Peace is vooral bekend als schrijver van proza dat heel wat vraagt van de lezer. Hij schrijft snel en passioneel, in korte zinnen, en hij ratelt maar door.
Rood of dood is briljant, maar hoogst enerverend, door de staccatozinnen en de vele herhalingen. Zo wordt ongeveer elke wedstrijd die Liverpool in die vijftien jaar onder Shankly speelde, aangehaald, telkens met de opstelling erbij en het aantal toeschouwers dat de wedstrijd bijwoonde. Zelden gunt Peace de lezer rust. Af en toe heb je de neiging om een paar bladzijden over te slaan. Niet toevallig zijn de eerste drie woorden van de roman 'Herhaling, herhaling, herhaling'. In een interview verklaarde Peace dat zijn radicale stijlkeuze er ook mee te maken heeft dat hij Shankly's obsessie voor het spel wilde weergeven. 'Het spel was zijn leven en zijn leven was het spel. En bestaat voetbal ook niet voor een groot deel uit herhaling?'
Socialist
Pas na ruim 450 bladzijden, na het 'geratel' over de tientallen wedstrijden die Liverpool speelde, soms onderbroken door de speeches die Shankly in de kleedkamer gaf of de gesprekken die hij met de directie van de voetbalclub had en waarin hij constant om meer geld en betere spelers vroeg, en nadat hij ontslag heeft genomen, wordt het proza wat rustiger en krijg je een prachtige roman over een man die zijn droom heeft waargemaakt en nadien niet meer weet hoe hij zijn dagen moet invullen.
Ik had, zeker in het eerste deel, af en toe de neiging om het boek weg te leggen. Gelukkig heb ik dat niet gedaan, want dan had ik niet het 61ste hoofdstuk gelezen, het langste in het boek, waarin Shankly de Britse premier Harold Wilson voor de radio interviewt. Beiden waren socialisten en voetbalfans. Dat historische gesprek wordt door Peace briljant weergegeven. Daaruit blijkt dat politiek als voetbal is, en voetbal als het leven. De heren gaan terug naar hun jeugd en hun drijfveren, in de politiek en in het voetbal. Het levert fascinerende literatuur op.
Ook de tweehonderd of zo pagina's die daarop volgen en waarin we vooral de eenzame Shankly zien, zijn prachtig. Had het eerste deel dan ingekort moeten worden? Neen, het levert pulserend, ritmisch en haast poëtisch, compromisloos proza op. Maar de lezer die even rust wil, moet zich niet schuldig voelen als hij een paar wedstrijden overslaat.
DAVID PEACE
Rood of dood.
Vertaald door Ton Heuvelmans, De Bezige Bij, 676 blz., 34,90 ? (e-boek 14,99 ?). Oorspronkelijke titel: 'Red or dead'.
De auteur: thrillerauteur met een groot hart voor voetbal. Woont in Tokio en supportert voor tweedeklasser Huddersfield.
Het boek: tussen 1959 en 1974 was Bill Shankly (1913-1981) de legendarische manager van Liverpool FC. Peace beschrijft elke match die hij met het team speelde, en zijn leven na het voetbal.
ONS OORDEEL: briljant maar enerverend.
¨¨¨¨è
John Vervoort ■
Redactie
Bill Shankly werd in 1959 tot manager van Liverpool benoemd om de club na een aantal jaren in de tweede divisie terug te brengen naar de hoogste afdeling van het Engelse voetbal. De roman beschrijft de vijftien jaar dat hij manager was. Shankly komt daarin naar voren als een man die precies weet wat hij wil en hoe dat te bereiken zonder aanzien des persoons, die eigenhandig de verbetering van een trainingsveld ter hand neemt. Een man ook die slecht tegen zijn verlies kan. Een boeiend verhaal dat ook lezers zal aanspreken die niet van voetbal houden. Het opmerkelijkst aan het boek is de stijl: voegwoorden (en dus bijzinnen) komen niet voor, namen worden tot in het eindeloze herhaald. Iedere wedstrijd die Liverpool speelt wordt genoemd, ook de namen van spelers die scoorden en de minuut waarop dit gebeurde en het precieze aantal toeschouwers op de tribune, met net zo’n precisie als Shankly tentoonspreidde bij zijn werk en het soort taal dat hij hanteerde. Verbazingwekkend verhaal en een must voor Liverpoolfans. De Engelse auteur (1967) schreef eerder enkele thrillers waaronder de ‘Tokyo-trilogie’ en de verfilmde voetbalroman ‘The damned United’, over voetbalclub Leeds. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.