Een slagerszoon met een brilletje
Tom Lanoye
Tom Lanoye (Auteur), William Shakespeare (Naar het werk van)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2014 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : TONEEL : LANO |
15/09/2014
Hamlet is al meerdere keren naar het Nederlands vertaald. Nu komt Tom Lanoye met een hedendaagse bewerking die zich ontpopt tot collage, geschreven voor de voorstelling van het Toneelhuis en Toneelgroep Amsterdam. Lanoye heeft, in wat overkomt als volledige creatieve vrijheid, een tekst opgesteld die het eeuwenoude toneelstuk in z’n grondvesten doet schudden.
Hamlet versus Hamlet getuigt van een duidelijke visie. Lanoye heeft ten eerste de leeftijdsgrens een stuk omlaag gegooid. Hamlet en Ophelia zijn jongvolwassenen. De jonge prins, als onvolbakken ‘halfwas’, heeft het al moeilijk genoeg met zichzelf en zijn plaats aan het hof. Als dan ook nog eens zijn vader door zijn oom wordt vermoord, waarop deze trouwt met zijn net weduwe gemaakte moeder, bereiken zijn twijfel en frustratie een kookpunt. Tijdens zijn strijd tegen het onrecht dat hem bijna systematisch wordt aangedaan, komt Hamlet in deze versie oog in oog te staan met zichzelf, zijn zelfhaat, zijn angsten en verlangens, om uiteindelijk een antwoord te vinden op die wereldberoemde, tergende vraag.
Er kan veel over de vertaaltechnieken van Lanoye gezegd worden, maar in Hamlet versus Hamlet heeft de taal in ieder geval een veel hedendaagser toon gekregen, de zinnen zijn vaak beknopter terwijl de cadans waar het hoort wel wordt behouden. Lanoye heeft een prachtige versbeheersing en laat zijn lettergrepen lustig rinkelen. Ook bevat Hamlet versus Hamlet een hoog percentage nieuw materiaal, en die plotveranderingen dwingen Lanoye ingenieuze tekstbruggetjes en dichtwegen te bouwen. Deze nieuwe elementen lezen soms iets minder mooi dan de vertaalde stukken. Het stuk plaatst zich daardoor echter niet direct in het hier en nu, maar meer in de verbeelding van ons collectief geheugen. Lanoye heeft hiermee een Hamlet geschreven die zichzelf dateert, maar lang nieuwerwets zal blijven.
Hoe mooi de tekst ook is vertaald, het zwaartepunt van het stuk ligt toch grotendeels op het knip-en-plakwerk waar Lanoye over heeft gezwoegd en wat na het tweede bedrijf voor een wel heel andere Hamlet zorgt. Hij heeft korte metten gemaakt met een aantal randfiguren, zoals de koning en prins van Noorwegen, Marcellus en kornuiten en meest opvallend Horatio, Hamlet’s beste vriend en partner in crime. Met het ontbreken van Horatio als klankbord komt Hamlet al in het begin veel meer met zichzelf in de knoop en loopt het al snel spaak met zijn vreemde capriolen.
Daarnaast heeft Lanoye dus flink in de plotlijn gehakt, en daardoor vallen er ook spaanders. Voor die literaire bollebozen die het stuk goed kennen worden er chronologisch vreemde dingen uitgehaald, en zijn plotwendingen soms wat à propos. Gesmeede allianties blijken broos, familiale banden ontbinden en Lanoye neemt de Deense prins uiteindelijk zijn vergeldingsclimax af, om hem in plaats daarvan een spiegel en een zwaard voor te zetten. Gedurfd, maar ook verantwoord. Lanoye stelt de vragen die Shakespeares Hamlet fluisterde een stuk luider. Vragen van een getroubleerde jongeling die ons als lezer en publiek net zo goed een spiegel voorhoudt als Lanoye dat bij hem doet. Hamlet versus Hamlet mag er zijn.
[Myrthe Brouwer]
Drs. Madelon de Swart
In deze bewerking van de bekende tragedie over de twijfels en boosheid van de volop in zijn puberteit zittende Deense koningszoon Hamlet, die niet alleen in de war, maar ook woedend is over het onrecht dat zijn oom Claudius zijn vader die koning was, heeft gedood en direct erna is getrouwd met diens weduwe, Hamlets moeder Gertrude. Bovendien worstelt de gevoelige, onzekere en twijfelende koningszoon met zijn ontwakende seksuele gevoelens, vooral zijn verliefdheid voor Ophelia. De Vlaamse roman- en toneelschrijver en dichter (1958) verwerkte eerder Shakespearedrama in zijn toneelstuk ‘Ten Oorlog’ (1997). Dit nieuwe stuk, geschreven in opdracht van Toneelhuis Antwerpen en Toneelgroep Amsterdam, ging op 19 maart 2014 in première in Amsterdam. De goede bewerking van de Shakespeare tragedie uit 1599 is heel eigentijds en benadrukt bewust en herkenbaar de problemen van een gevoelige tiener, van slag door het onrecht in zijn omgeving en zijn verliefdheid. Het stuk krijgt daarmee extra zeggingskracht voor tieners in bovenbouw havo/vwo.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.