Twintig jaar en een dag
Jorge Semprún
Jorge Semprún (Auteur), Régis Debray (Nawoord), Marianne Kaas (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11003 |
30/06/2014
1945-2005. Een drankje in de bar van Hotel Lutetia, een Parijs bouwwerk dat zestig jaar geleden een opvangcentrum was voor kampslachtoffers, roept bij de auteur 'fantomen uit het verleden' op, net als de wandeling die hij even voordien maakte langs Hotel Majestic op de Avenue Kléber. Beide gebouwen waren tijdens de Tweede Wereldoorlog in handen van de Gestapo en dus plaatsen die een verzetsman beter kon vermijden. Dat gold ook voor Jorge Semprún (1923-2011). Als lid van Jean-Marie Action, een onderdeel van het grote Buckmaster-verzetsnetwerk, organiseerde hij wapendroppings, pleegde hij sabotagedaden en hielp hij geallieerde piloten onderduiken. Nadat hij in september 1943 werd opgepakt — 'opperste voorzichtigheid was niet ons sterke punt' — werd hij gemarteld en kwam hij in Kamp Buchenwald terecht.
In de bar van Hotel Lutetia schiet Semprún een gesprek over de martelpraktijken te binnen, dat bedoeld was om de verzetslui voor te bereiden op het ergste. Toen het uiteindelijk zijn beurt was, hielp dat gesprek hem de pijn te doorstaan en zijn makkers niet te verraden. Het zou hem zelfs nog meer aan hen binden. 'Het vermogen van de mens om zijn menselijkheid tot uitdrukking te brengen door zichzelf te overstijgen. Door zijn eigen eindigheid te overstijgen', luidt het. De ervaring van het lijden betekende immers ook het ervaren van broederschap.
Na de oorlog zou Semprún als lid van de Spaanse communistische partij meehelpen om de oppositie te organiseren in het land van Franco. Hij leefde op het scherpst van de snede, onder de voortdurende angst gearresteerd te worden, maar met de illusie te ijveren voor een betere samenleving. Na de schijnprocessen in Praag in 1962, waarbij voormalige medestanders en kampgenoten het leven zouden laten, komt hij tot besef van de realiteit: 'il se pourrait que la vérité fût triste'. Een geschil met Santiago Carrillo is de druppel die de emmer doet overlopen: Semprún kapt met de revolutie en gaat schrijven. 'Ik voelde alleen het verlangen mijn bestaan tegen het licht te houden, de lichtheid ervan te bepalen.' Zo ook in 2005, waarbij die wandeling door Parijs richting Lutetia hem ertoe brengt een nieuw boek op te zetten. Een cyclus of een suite 'waaraan geen einde komt', maar die door zijn plotse dood onafgewerkt is gebleven. Exercices de survie, wat meteen een overzicht had moeten zijn van alle thema's die hij ooit had neergeschreven. Een reconstructie van het leven zoals hij het zelf had ervaren. Het zal bij het eerste deel blijven, waarin Semprún het thema 'martelen' op geheel eigen wijze benaderd, omzichtig, in een omsingelende beweging. De tekst draait als het ware in kringetjes rond, een beetje zoals in een draaikolk waarbij een papieren bootje steeds sneller en sneller de diepte in wordt gezogen.
[Jan Baes]
Maarten Steenmeijer
In het leven van Jorge Semprún (1923-2011) is een groot deel van de West-Europese geschiedenis samengebald. De Spaanse Burgeroorlog, de Tweede Wereldoorlog, het communisme, de Franco-dictatuur, de Spaanse democratie na 1975: in al deze belangrijke historische episodes speelde Semprún een rol. In diverse romans en autobiografieën heeft de Spaans-Franse schrijver zijn ervaringen geboekstaaft. Een aantal jaren voor zijn dood begon hij aan een nieuw project, een boek waarin zijn autobiografische thema's opnieuw aan bod zouden komen, 'maar dan systematischer', zoals hij in een interview toelichtte. Dit is het enige deel dat hij kon voltooien. Semprún vertrekt vanuit het jaar 1943, toen hij twintig jaar oud was en in Frankrijk in het verzet zat. Centraal staat het thema 'marteling'. Hij schrijft uit eigen ervaring (Semprún werd door de Gestapo gemarteld) en op basis van wat hij om zich heen zag gebeuren in het concentratiekamp Buchenwald, waarin hij gevangen zat. Een misschien niet onmisbare, maar wel waardevolle aanvulling op grote werken als 'De grote reis' en 'Schrijven of leven'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.