Breuk : roman
Andrés Neuman
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10359 |
Marijke Arijs
ru/eb/28 f
De Argentijnse auteur heeft zijn internationale doorbraak te danken aanDe eeuwreiziger. Dit kloeke boek, dat speelt ten tijde van de romantiek, werd met verschillende literatuurprijzen bekroond, maar Neuman is niet het type schrijver dat risicoloos voortborduurt op een beproefde formule. InStille sprekers gooide hij het over een heel andere boeg. Deze compacte, driestemmige roman is helemaal in het heden gesitueerd. De mosterd voor deze jongste haalde hij bij Tolstoj. Die gaf inDe dood van Ivan Iljitsj de hoofdrol aan een ongeneeslijk zieke man, maar verzuimde te vertellen wat er in zijn wederhelft omging. Neuman vond dat godgeklaagd. Al te vaak wordt van vrouwen verwacht dat ze zichzelf wegcijferen, vindt de auteur, en dus draaide hij de rollen om. InStille sprekers laat hij een moeder, een vader en een jongen van tien om de beurt een monoloog afsteken. Mario is ongeneeslijk ziek. Om zijn zoontje Lito een onvergetelijke herinnering te bezorgen, neemt hij hem mee op reis in de truck van oom Juanjo, terwijl Elena thuis zit te kniezen. De mannelijke personages begeven zichon the road, terwijl moeder de vrouw zich zit op te vreten van ongerustheid. Doorgaans staat het lijden van de patiënt centraal en wordt over de ellende van zijn verzorger zedig gezwegen, maar hier voert deze laatste het hoogste woord.
Boeken als pijnstillers
Neuman is een ervaringsdeskundige op het gebied van ziekte en dood. Als jongeman waakte hij vaak aan het ziekbed van zijn vader én aan dat van zijn moeder, die jong aan kanker overleed. Hij kent de tegenstrijdige gevoelens van de verzorger, van schuldgevoelens over twijfels tot afkeer en rancune, het intense medelijden met de zieke en de walging voor zijn uitgeteerde lichaam, dat verraderlijke lichaam dat een mens progressief in de steek laat en langzaam maar zeker zijn eigen vijand wordt. Elena is een soort laboratorium voor alles wat er door een mantelzorger heen kan gaan. Neuman typeert haar als 'de dokter Jekyll en Mrs Hyde onder de ziekenverzorgsters'. De zorgzame moeder en echtgenote rijdt een scheve schaats met dokter Ezequiel Escalante, de arts van haar man, om haar eigen lichaam te hervinden en de dood op een afstand te houden.
Wie zei ook alweer dat literatuur geen nut had? Elena koopt boeken als tegengif, 'alsof het pijnstillers waren', niet om er afleiding in te vinden, maar op zoek naar een manier om met de dood te leven. Ze leest over zieken, doden, weduwen en wezen en streept ijverig alle toepasselijke passages aan. Dat levert een fraaie bloemlezing op van citaten over ziekte, overlijden en rouw, bij elkaar gesprokkeld in het werk van Virginia Woolf, John Banville, Javier Marías, César Aira, Roberto Bolaño, Ernest Hemingway, Irène Némirovsky, Stéphane Mallarmé, Sylvia Plath en talloze anderen. Al dat moois wordt door het personage van laconiek commentaar voorzien. De vrouw denkt na over jaloezie en liefde, oud en jong, schoonheid en verval, het verstrijken van de tijd, waarheid en leugen, en de lezer denkt vrolijk met haar mee.
Stem uit het verleden
Het procedé is niet nieuw. InDe eeuwreiziger werd er bijna even druk over boeken en hun auteurs gepraat en nagedacht. Net als in die lijvige roman, die zich afspeelde in de negentiende eeuw en tegelijk vooruitkeek naar onze tijd, worden ook hier heden, nabije verleden en toekomst op een ingenieuze manier met elkaar verbonden. Elena houdt een dagboek bij en schrijft 'aan degene die er niet is. Omdat hij er niet is. Zodat hij er is'. Mario wordt vertegenwoordigd door enkele tapes die hij kort voor zijn dood heeft ingesproken. Hij is alleen nog een stem uit het verleden, 'een ik zonder iemand'. En de kleine Lito kletst er nietsvermoedend op los, alsof hij nog steeds met papa op pad is.
Hoe overleef je een dode geliefde? De taal schiet tekort om het te beschrijven en toch slaagt Neuman er wonderwel in. Het is een ultieme poging om leven en dood te verzoenen, op een beheerste, sobere manier, zonder het geringste effectbejag.Stille sprekers is een overtuigend staaltje van het kunnen van deze beloftevolle jonge schrijver en tegelijk een ode aan de literatuur, die vertroosting biedt in barre tijden.
ANDRÉS NEUMAN
Stille sprekers.
Vertaald door Corrie Rasink, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 208 blz., 17,50 ? (e-boek 13,99 ?).
De auteur: een van de meest veelbelovende Spaanstalige schrijvers, geboren in Buenos Aires, getogen in Granada.De eeuwreiziger werd in 2010 bekroond met de Premio Alfaguara en de Premio Nacional de la Crítica.
Het boek: Neumans vijfde roman, over ziekte, dood en rouw. Een moeder, een ongeneeslijk zieke vader en hun zoontje komen om de beurt aan het woord.
ONS OORDEEL: een overtuigend staaltje van Neumans kunnen en een fraaie ode aan de literatuur.
¨¨¨¨è
Marijke Arijs ■
30/04/2014
Ruim drie jaar geleden verscheen Neumans verrassende roman De eeuwreiziger in Nederlandse vertaling. Een jonge, veelbelovende auteur, schreef ik destijds in De Leeswolf, van wie we hopelijk meer zullen lezen. Met de opvolger Stille sprekers toont Neuman aan dat hij niet in een vast stramien gevangen zit; opzet, plaatsing in ruimte en tijd, stijl en lijvigheid verschillen hemelsbreed van zijn vorige vertaalde roman, al zijn er ook raakpunten te noemen, zoals zijn liefde voor en kennis van de literatuur en zijn boeiende vertelwijze. Situeerde hij De eeuwreiziger in het Europa van de negentiende eeuw, Stille sprekers speelt in het Argentijnse heden.
In deze korte roman van amper tweehonderd pagina’s onderzoekt Neuman onmacht, verdriet en rouw nog voordat de dood definitief toeslaat, en ook, niet in de laatste plaats, het Leven Voelen — met hoofdletters. Hij doet dit aan de hand van drie hoofdpersonages, die tevens de drie vertelstemmen vormen en afwisselend het woord nemen: Mario, zijn vrouw Elena en hun zoontje Lito. Mario is ongeneeslijk ziek en zijn einde zal niet lang meer op zich laten wachten. Voor hun zoon Lito (en voor hun vrienden) houdt het echtpaar dit vaststaande feit op Mario’s verzoek verborgen. Mario wil echter nog wel een droom van zijn zoon verwezenlijken: met z’n tweetjes een tocht maken in de vrachtwagen van oom Juanjo.
De roman vangt aan met Lito’s mentale registratie van die rit. Onschuldig, onwetend en de koning te rijk want nu is hij immers een grote vent, al tien jaar. Toch weet Neuman Lito’s woorden en gedachtewereld dusdanig te kiezen dat de donkere wolken die boven het gezin hangen voelbaar zijn. Elena neemt het leeuwendeel van de vertelling voor haar rekening. Om de situatie het hoofd te kunnen bieden, houdt ze een soort dagboek bij waarin ze alles van zich af schrijft. Opvallend mooi zijn de interpretatieve vertalingen van boekfragmenten waarover ze, al dan niet opstandig, reflecteert en die haar in het rouwproces voorthelpen. Ze stort zich in een confronterend sm-avontuur met Mario’s arts; alleen op die momenten voelt ze dat ze nog leeft. En dan is er Mario’s alleenspraak, met tussenpozen opgenomen wanneer hij de terminale fase is ingegaan en in het ziekenhuis ligt. Zijn woorden zijn gericht aan zijn zoon, voor later, en een aanvulling/antwoord op Lito’s mentale verslag van hun rit samen in vrachtwagen Petrus. De drie monologen grijpen naadloos in elkaar en je zou kunnen stellen dat ze ‘met elkaar in gesprek’ zijn.
Het is geen sinecure een goede roman te schrijven over leven, dood en rouw zonder in de valkuil van sentimentalisme te lopen, maar Neuman is daar uitstekend in geslaagd; de integere, knap gestructureerde en verwoorde vertelling biedt stof tot nadenken en zijn stille sprekers kruipen vervaarlijk dicht onder je huid. [Jacqueline Visscher]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.