De nacht der tijden
Antonio Muñoz Molina
Antonio Muñoz Molina (Auteur), Frieda Kleinjan-van Braam (Vertaler), Tineke Hillegers-Zijlmans (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13129 |
15/10/2014
We zijn letterlijk gedoemd om het met elkaar te kunnen vinden, schrijft de Spaanse romancier en intellectueel Antonio Muñoz Molina, in wat een radiografie van de Spaanse situatie blijkt te zijn. Vroeger was alles ‘solide’, nu is alles ‘vloeibaar’ geworden. In die termen verwijst de schrijver naar de Spaanse identiteit en naar wat van haar geworden is in het tijdperk van de globalisering. Tal van opgeklopte historische tegenstellingen moeten wijken voor de realiteit. Als iedereen twintig procent van zijn identiteit inlevert in een poging de ander te aanvaarden, moet dat lukken, aldus de voormalige directeur van het Cervantes Instituut in New York. We hebben veel meer met de ander gemeen dan ons lief is, en we kunnen zijn bestaan dus niet langer ontkennen. In Spanje is 'nooit veranderen' het credo geweest, maar dat geloof is blind en gaat niet langer op. Spanjaarden zouden kunnen beginnen met aan te nemen dat wat ze als onwankelbaar ervaren, aangepast moet worden aan de globalisering. Eigenlijk is dat al een realiteit, maar ze verkiezen hun ogen daarvoor te sluiten. Dat is niet langer houdbaar.
In 104 kortere of langere fragmenten structureert Molina zijn gedachtegang. Hij begon in mei 2012 aan dit boek, nadat de Spaanse economie was vastgelopen. Vreemd genoeg begonnen op heel wat pleinen verontwaardigde mensen het woord te nemen. Democratie kan met veel geduld aangeleerd worden, en uit de diverse Spaanse crisissen (economisch, politiek, sociaal, cultureel...) moet een nieuw elan ontstaan. Wat we vaststellen is dat die democratie ook kapot kan gaan, even geleidelijk als een hernieuwing mogelijk is. Molina lijkt te zijn bijgetreden door de Spaanse monarchie die, door de abdicatie van Juan Carlos, een signaal wil geven. Het is aan de nieuwe generatie, zei de oude, vermoeide en door allerlei schandalen aangevreten vorst, in een poging om het oude systeem vooralsnog op te lappen.
Molina doet in dit boek aan een soort mentaliteitsbeschrijving, wat hij ook al deed in zijn eerste boek over zijn militaire dienstplicht, Strijdlust. De auteur betrekt zijn persoon in zijn verslag. Hij trok uit Spanje weg en constateerde bij zijn terugkeer wat de Spanjaarden met ‘vreemdelingen’ doen. Zo krijgt dit analytisch-beschrijvende boek een persoonlijk tintje. Dit is geen radicale analyse, het oude systeem wordt niet helemaal uitgekleed, typisch Spaanse referenties blijven overeind. Is dat voldoende? Is er een renaissance mogelijk van het versleten systeem? Moet men geen diepere vragen stellen, onder meer over het kapitalistisch systeem? Want dat bleef uiteindelijk overeind, zowel tijdens als na de dictatuur. Molina neemt de temperatuur van een doodziek land. Dat hij daarbij van de ‘indignados’ gematigde mensen maakt, lijkt mij een verkeerde inschatting. De vraag of op oude ruïnes een nieuwe consensus kan groeien, wordt hier positief beantwoord. Maar kan die voorgestelde mentaliteitswijziging wel functioneren? Die vraag stelt Molina zich niet. Maar misschien dringt ze zich toch wel op? Ze uit de weg gaan, kan een gevaarlijke continuering zijn van het oude systeem.
[Bart Vonck]
Danny Habets
De ondertitel op de kaft 'Hoe uit de crisis te komen' suggereert een soort zelfhulpboek voor de Spaanse maatschappij, wat het (gelukkig) niet is. Integendeel, deze Spaanse schrijver (1956) heeft een uitgebreid essay in vrije, associatieve vorm geschreven. Aanleiding is de grote verandering in de wereld met de komst van de economische crisis in 2007, die ook Spanje hard getroffen heeft. Nog verbazingwekkender, zo vindt hij, is dat in de jaren eraan voorafgaand door politici en ondernemers alle signalen genegeerd werden. Zelfs het woord 'zeepbel' had geen bestaansrecht in die voorspoedige tijden. Tegelijkertijd zijn juist nog in die jaren van voorspoed de politieke omgangsvormen in Spanje verruwd. Links en rechts verketteren elkaar heftig en idealiseren de tijd van de Spaanse burgeroorlog (1936). Dat doet de auteur denken aan inquisitie, jodenvervolging en streven naar 'bloedzuiverheid' uit het verleden. Met behulp van wijsheid die hij uit de literatuur (Cervantes!) haalt, probeert hij op deze problematiek een antwoord te formuleren. Warm pleidooi voor rationaliteit en gematigdheid.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.