Discipline, toezicht en straf : de geboorte van de gevangenis
Michel Foucault
Michel Foucault (Auteur), Michel Senellart (Samensteller), François Ewald (Redacteur), Alessandro Fontana (Redacteur), Jeanne Holierhoek (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Boom, cop. 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 157.2 FOUC |
31/05/2014
Michel Foucault geeft van 1970 tot 1984 les aan het Collège de France. Hij heeft de cursussen van 1978 (Securité, territoire, population) en 1979 (De geboorte van de biopolitiek) niet verwerkt in een boek, terwijl er juist in die jaren een belangrijke verschuiving plaatsvindt in zijn werk. Halverwege de jaren zeventig spreekt hij over macht; vanaf 1980 begint hij zijn aandacht te richten op het subject.
Zowel in de cursus van 1978 als in die van ‘79 kondigt Foucault aan zich te willen wijden aan de biopolitiek, een onderzoek naar de vraag hoe in de achttiende eeuw het individuele leven van mensen een middel wordt om controle te houden op de populatie. In ‘78 bekijkt Foucault wat het ontstaan van die biopolitiek mogelijk maakte. Hij introduceert de term ‘gouvernementalité’, dat hem uiteen laat zetten hoe men tussen de zestiende en achttiende eeuw op een andere manier begint na te denken over het besturen van de staat: het idee dat er een leider nodig is, maakt plaats voor de gedachte dat de staat zo bestuurd moet worden dat het zichzelf kan besturen. Dit nieuwe staatsbestuur gaat gepaard met het ontstaan van het individu. In ‘79 start Foucault zijn verhaal in de achttiende eeuw, wanneer gouvernementaliteit dominant wordt in het staatsbestuur en biopolitiek ontstaat. Foucault legt de biopolitiek nu uit aan de hand van een analyse van het liberalisme, dat hij opvat als een variant van gouvernementaliteit. Ook liberalisme draait volgens hem om een wijze van besturen die gericht is op zelfbestuur van datgene wat het bestuurt. Anders dan bij gouvernementaliteit is het bestuur niet gericht op het behoud en groei van de staat, maar op die van de vrije markt en het functioneert nog sterker op basis van vrijheid, autonomie en individualiteit.
De geboorte van de biopolitiek kan begrepen worden zonder kennis te hebben van Securité, territoire, population. Lastig is echter dat de Nederlandse vertaling het gouvernementele aspect van Foucaults opvatting van het liberalisme grotendeels verhult. Foucault gebruikt vooral het adjectief ‘gouvernemental/e’ om het verband tussen liberalisme en gouvernementaliteit aan te duiden. Dat verband verdwijnt hier doordat het neologisme ‘gouvernementalité’ consequent vertaald is als ‘gouvernementaliteit’, en het adjectief steevast als bestuurs-/bestuurlijk. Dat zorgt tegelijkertijd weer voor verwarring met de notie ‘art de gouverner’, dikwijls vertaald als bestuurskunst. Voor Foucault is het onderscheid tussen ‘gouverner’ en ‘gouvernemental/e’ belangrijk; hij wil duidelijk maken dat het gouvernementele liberalisme een specifieke, historische vorm van bestuurskunst is. Het is goed we dat De geboorte van de biopolitiek nu ook in het Nederlands kunnen lezen, maar waarom de lezer niet beter helpen om vat te krijgen op de inhoud?
Dit is een abstract van een artikel van Britt Grootes, dat is verschenen in De Leeswolf 2014, nr. 2.
[Britt Grootes]
Dr. D.G. van der Steen
In de periode 1971-1984 heeft de Franse filosoof Michel Foucault (1926-1984) als hoogleraar aan het Collège de France ieder jaar van begin januari tot eind maart college gegeven, behalve in 1977, toen was hij met verlof. Die colleges, een soort work in progress, zijn met taperecorders opgenomen, vervolgens uitgeschreven, en van de dertien reeksen heeft Gallimard er inmiddels elf gepubliceerd. Daarvan zijn er al negen in het Engels vertaald; dit is de tweede vertaling in het Nederlands. 'De geboorte van de biopolitiek' gaat over de verhouding tussen de macht van de staat en vrijheid van het individu. Centraal staat het begrip 'liberalisme', opgedoken in de achttiende eeuw en na de Tweede Wereldoorlog heel verschillend uitgewerkt in respectievelijk Duitsland en Amerika. Een belangrijk werk, nog steeds heel invloedrijk, en uitermate leesbaar. Met index, noten en een korte toelichting van Michel Senellart.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.