Strijdlawijt : honderd jaar werkmansliederen
Collectief Vive la Sociale! (Redacteur), Geert van Istendael (Inleider)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
EPO, 2013 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 783.9 ISTE |
Besprekingen
15/01/2014
Waar is de tijd toen uit massameetings en stakersoptochten spontaan arbeiders- en strijdliederen opklonken? ‘Socialisten sluit de rangen’, ‘Voorwaarts en niet vergeten, de solidariteit.’ Tegenwoordig hoor je al eens de kreet ‘geen woorden maar daden’, en heb je er het raden naar welke woorden en daden bedoeld worden. Op partijcongressen wordt tot slot wel de Internationale aangeheven, maar velen mompelen omdat ze zelfs de eerste strofe niet kennen.
Toch waren er van in de negentiende eeuw talloze ‘werkmansliederen’ die het doel van de arbeidersbeweging verkondigden en de strijdvaardigheid aanwakkerden. Veel van die liederen gingen verloren, of werden bewust aan de vergetelheid prijs gegeven, juist omwille van hun doeltreffendheid in de strijd tegen het kapitalisme. Andere lagen verspreid in bibliotheken en archieven. Het Collectief Vive la Sociale!, gevormd door Jos Vandersmissen, Erica Bal, Lieve Franssen en Toon Lowette, is aan het werk gegaan om wat ons uit het muzikale erfgoed van de arbeidersbeweging uit de periode 1848-1948 nog werd nagelaten, te verzamelen en van commentaar en zelfs partituur te voorzien. Zoals zij zelf constateerden ‘ligt een zeldzame schat aan volksliteratuur begraven’ in arbeidersblaadjes van destijds. Hoe dan ook, het is gemakkelijk te raden hoeveel geduld en inspanning het allemaal heeft gevergd. Maar de oogst is rijk. De auteurs kunnen bogen op een waardevol resultaat, niet in de laatste plaats omdat zij de klemtoon leggen op de maatschappelijke en culturele invloed van deze arbeidersliederen. In zijn geestdriftig voorwoord noemt Geert van Istendael het boek terecht: ‘Verplichte lectuur voor al wie de arbeidersbeweging een goed hart toedraagt’. Het kan zeker ook dienstig zijn voor sympathiserende zangkringen. De auteurs schatten dat er in Vlaanderen nog zo’n veertig politiek geëngageerde koren bestaan. Die nemen een aantal van de oude strijdliederen op in hun concertprogramma's. Al blijft de vraag gewettigd waarom die liederen nog zo weinig worden gehoord in de huidige arbeidersbeweging. Waarom verschrompelden eens zo grote en uitstekende koren als de Gentse Marxkring en de Antwerpse Lassalle Kring, tot ze einde twintigste eeuw ophielden te bestaan? Natuurlijk was er altijd tegenwerking van zich tot de ‘betere stand’ richtende artistieke kringen, die neerkeken op de ruwe gezangen van de opstandige roden, die de bestaande orde in gevaar brachten. In die burgerlijke bovenlaag hadden ze het liever over de Vlaamse ‘nationale’ liederenschat en over het brave ‘Maartje’, dat ‘werkte als een paardje’ — niet over de revolutionaire Marianne. Dat is een van de vele aspecten die dit boek onder de aandacht brengt.
Dan is er nog de Sovjet-Unie. Aangezien Stalin concurreert met Adolf Hitler voor de titel van grootste massamoordenaar in de wereldgeschiedenis, was het onverdraaglijk voor de democratische arbeidersbeweging dat de Internationale het lied van diens Sovjet-Unie was. Gelukkig heeft hij het in 1944 — onder meer om de Amerikanen in het gevlei te nemen — vervangen door een hymne waarvan de muziek nog altijd geldt voor het Rusland van oud-KGB-agent en huidige ongekroonde tsaar van Rusland, Vladimir Poetin. [Robert Schoeters]
Mede naar gegevens van Dr. D.G. van der Steen
Het arbeiderslied lijkt iets van het verleden. Gelukkig leidde een initiatief van twee Belgische koren (Brussels Brecht-Eislerkoor en het Hasselts Omroerkoor) in 2012 tot ‘Vive la Sociale!’, muziektheater voor solisten, koorzangers en een fanfare, waarbij dat arbeiderslied juist centraal stond. Dit boek is een van de vruchten van dat project. Het bevat de tekst en de muziek van een groot aantal arbeidersliederen uit de periode 1848-1948, met bij elk lied een uitgebreide toelichting over schrijver, componist, inhoud en achtergrond. Tevens bevat het een aantal teksten over onze kennis van, onze omgang met en onze zorg voor dit muzikaal erfgoed. In het boek is de bladmuziek van negentien liederen opgenomen. Meestal meerstemmige zettingen (drie- of vierstemmig) met begeleiding van accordeon en enkele instrumenten (fluit, slagwerk). Soms ook met fanfare-achtige bezetting van saxofoons, trompetten en trombone. Met onder andere: Lied der mijnwerkers - 't Loon van den arbeid - Stemrechtmarsch - Ontwapent hen en Gij zijt kanailje. Graad 2-3. 285 blz. Epo.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.