Paus Franciscus : leven en denken van Jorge Bergoglio
Francesca Ambrogetti (Auteur), Sergio Rubin (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Adveniat, cop. 2013 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 248.5 FRAN |
Besprekingen
15/11/2013
Paus Franciscus is een vertaling van het in 2010 verschenen El Jesuita, waarin de auteurs gedurende twee jaren een aantal ontmoetingen hadden met de toenmalig nieuwe kardinaal Jorge Mario Bergoglio, jezuïet en aartsbisschop van Buenos Aires. Met een actualiserend voorwoord van de huidige provinciaal (overste) van de Nederlandse en Vlaamse jezuïeten, én een nawoord waarin de kardinalen Danneels en Eyk hun hooggespannen verwachtingen onder woorden brengen ten opzichte van de nieuwe paus Franciscus, wordt dit boek meteen een kennismaking met deze bijna onbekende man. De proloog werd destijds geschreven door de Joodse rabbijn van Buenos Aires, die zijn relatie met Bergoglio als ‘een diepgaande dialoog tussen twee vrienden’ betitelt.
In de inleiding vernemen wij van de twee auteurs meteen hoe Bergoglio in 2005, tijdens het toenmalig conclaaf, zich direct na Ratzinger, de latere Benedictus XVI, plaatste met de meeste stemmen. Gedurende twee jaar hebben zij deze man via gesprekken leren kennen als iemand die er aanvankelijk niet op uit was interviews te geven. Zij ontmoetten hem intussen als een scherpzinnig mens, zoon van Italiaanse immigranten, die als jezuiet overste en rector werd, zelfs aartsbisschop en kardinaal. Nu, in 2013 is hij paus geworden.
In zestien hoofdstukken vertelt Bergoglio over zijn kinderjaren en zijn Italiaanse roots, het onderwijs dat hij diende te combineren met een baan, zijn ziekte op 21-jarige leeftijd en de daaropvolgende longoperatie, en zijn roeping en keuze voor het jezuïetenleven. Regelmatig geeft hij aan dat hij ook toen al erg veel communicatiefouten maakte omdat zijn spontane eerste reacties ‘meestal fout waren’. Vandaar zijn aarzeling bij interviews. Verder bespreekt hij zijn docentervaringen en de huidige toestand van het onderwijs in Argentinië. Over zijn leven als bisschop verwijst hij bij voorkeur naar zijn contacten met gewone mensen. In hoofdstuk zeven snijden de interviews religieuze thema’s aan en vooral enkele netelige en brandende kwesties in de samenleving. Opvallend is hier dat Bergoglio toegeeft, onder meer bij de bevrijdingstheologie en dito priesters, dat hij eerder kiest voor stilzwijgen en dat hij het belang van volksdevoties boven de protest-katholieken stelt. Wanneer de auteurs hem polsen naar andere actuele thema’s als homohuwelijk, celibaat, gescheidenen die niet mogen communiceren, abortus en euthanasie, reageert hij erg vaag en conservatief — al tracht hij dit met wat humor te verzachten.
Bergoglio komt veel scherper uit de hoek wanneer het gaat over de verspreide belastingsontduiking en hebzucht, en zelfs bepaalde priesters die niet devoot genoeg leven. Over zijn houding in de politieke context van Argentinië blijft hij erg aarzelend en vaag. Hij voelt zich verkeerd begrepen als het gaat over zijn vermeende medeplichtigheid aan het verraden van twee geëngageerde priesters, wat hij enerzijds niet kan loochenen en waaraan anderzijds toch toevoegt dat deze twee intussen de orde verlaten hadden — alsof dat een verschil zou maken. Hij zegt dat het vaak ‘roddels’ en moddercampagnes zijn, en dringt erop aan om ‘het verleden achter zich te laten’ en te werken aan een cultuur van ontmoeting in plaats van onderlinge strijd te voeren. Niet achterom kijken en bruggen bouwen, ook met zijn tegenstanders, dat is de les die hij naar eigen zeggen getrokken heeft. Intussen houdt Bergoglio van tangodansen, mensen omhelzen, hun voeten wassen, bidden en lezen en sober leven. Hij stelt dat het hem nog steeds moeite kost om direct te zien en te begrijpen wat er gaande is, en geeft toe dat zwijgen soms beter is. Ook wanneer er dingen verkeerd zijn geweest en in de doofpot zijn beland. Volgens hem is het beter om in stilte te handelen dan met een openbare aanklacht op te treden. Toch eindigt hij met een gematigd hoopvolle visie, gesteund door zijn geloof.
In een appendix lezen wij zijn beschouwingen over een gedicht van José Hernàndez, dat hij in 2002 gebruikte voor een boodschap aan de onderwijsinstellingen van Buenos Aires. Het gaat over wederzijds respect voor verschillende culturen. Wij ontmoeten hier de mens ‘zoals hij is’. Niets menselijks is hem vreemd; nu nog wat transparantie in het Vaticaan? [Jan Scheers]
Drs. C.G. Kok
Wie is de jezuïet Jorge Bergoglio (1936), onlangs verkozen tot paus Franciscus? Waar stond en staat hij voor? Dit boek, dat onder de titel 'El Jesuita' ('De jezuïet') eerder (2010) in Argentinië verscheen, bevat indringende gesprekken met de toenmalige kardinaal van Buenos Aires, gelardeerd met foto's van zijn uit Noord-Italië afkomstige familie en van momenten uit zijn pastorale werk. Hij vertelt over zijn priesterroeping, zijn keuze voor de jezuïetenorde, zijn ervaringen in het onderwijs. Ook geeft hij zijn visie op actuele maatschappelijke en kerkelijke kwesties en schuwt lastige onderwerpen zoals de misbruikschandalen in de kerk niet. Een integraal hoofdstuk is gewijd aan de 'vuile oorlog' in zijn geboorteland en aan zijn eigen positie daartegenover. Zijn visie op de bevrijdingstheologie is genuanceerder dan die van zijn voorgangers: 'Ja, wij doen aan politiek in de evangelische zin – het aanklagen van schending van mensenrechten, uitbuiting en uitsluiting – , maar niet partijgebonden.' Zeer informatief.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.