De eenzame stad : over de kunst van het alleen-zijn
Olivia Laing
Olivia Laing (Auteur), Laura van Campenhout (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2014 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9048 |
Veerle Vanden Bosch
ua/an/31 j
Iowa City, een winterochtend in 1973. Twee mannen in een aftandse Ford rijden de parkeerplaats van een slijterij op. De winkel is nog niet open, de gerant staat nog met de sleutels in de handen. De passagier, een zestiger, loopt op hem toe. Tegen de tijd dat de chauffeur de winkel binnenstapt, staat zijn kompaan al aan de kassa met twee liter whisky. De twee drinkebroers zijn John Cheever en Raymond Carver, de één een befaamd schrijver, de ander een aanstormend talent. Ze zijn dat jaar allebei gastdocent aan de universiteit van Iowa. 'We deden samen niks anders dàn drinken', zei Carver later over deze episode inThe Paris Review.
Cheever en Carver zijn twee van de zes hoofdpersonages vanHet uitstapje naar Echo Spring, waarin de Britse Olivia Laing erachter probeert te komen waarom schrijvers drinken. De anderen zijn Scott F. Fitzgerald, Ernest Hemingway, Tennessee Williams en John Berryman - zes grote namen uit de Amerikaanse literatuur. Het is niet Laings bedoeling om hun schandalige dronkenmansgedrag breed uit te meten. Ze wil weten hoe ze hun verslaving zelf ervoeren en hoe ze erover dachten. Dat ze zelf opgroeide in een gezin waar de alcohol 'als een trage, verontreinigende stroom onder de deuren door en langs de raamlijsten naar binnen was komen sijpelen', verklaart deels haar interesse.
Topografische kaart
In haar vorige boek,Naar de rivier, volgde Laing de loop van de rivier de Ouse, om de knoop te ontwarren waarin haar privéleven was geraakt en om de drijfveren beter te begrijpen van Virginia Woolf, die in 1941, met stenen in haar zakken, het koude water van de rivier inliep. Het is een hybride boek, reisverslag, egodocument, essay en geschiedenisboek in één. Datzelfde procedé past ze toe inEen uitstapje naar Echo Spring, dat zijn titel ontleent aan een uitspraak van de alcoholverslaafde Brick uitCat on a hot tin roof van Tennessee Williams. Hij bedoelt er de gang naar de drankkast mee waarin de whisky met die verleidelijke merknaam te vinden is.
Laing reist - vooral per trein - kriskras door de VS, in het spoor van deze rusteloze, altijd reizende schrijvers: van New York naar New Orleans en Key West, naar het noordwesten via St. Paul, waar John Berryman tevergeefs probeerde te ontwennen, en naar de rivieren en kreken van Port Angeles, waar Raymond Carver de laatste jaren van zijn leven rust vond. Het zijn allemaal tussenstations of zelfs eindhaltes, waar zich stadia van hun verslaving hebben afgespeeld. Laing wil een 'topografische kaart van het alcoholisme' opstellen: van de roes over de aftakeling tot 'de slopende realiteit van het ontwenningsproces'.
De klik in je hoofd
Haar reisindrukken verweeft ze met flarden uit de levens van de auteurs. Met veel empathie beschrijft ze hun worsteling met drank, hun angsten, hallucinaties en blackouts, hun pogingen om te ontnuchteren, met vallen en opstaan. Ze laat hen ook overvloedig zelf aan het woord, via brieven, interviews, of via hun werk.
'Waarom drinkt een man?' vraagt Tennessee Williams in een brief aan regisseur Elia Kazan: '1. Hij is ergens zo bang voor dat hij bagger schijt. 2. Hij kan ergens de waarheid niet van onder ogen zien.' 'De klik in mijn hoofd, waardoor ik tot rust kom', laat hij Brick zeggen inCat on a hot tin roof. 'Ik moet blijven drinken tot ik hem krijg.'
Niets menselijks is deze schrijvers vreemd: zoals bij alle alcoholisten is de ontkenning en de drang om zich te rechtvaardigen groot: 'De schrijver cultiveert, vergroot, verheft zijn verbeelding, blaast haar op. Als hij zijn verbeelding opblaast, wordt ook zijn vermogen om angsten uit te staan opgeblazen, en valt hij hulpeloos ten prooi aan verpletterende fobieën, die alleen door verpletterende hoeveelheden heroïne of alcohol kunnen worden weggenomen', schreef John Cheever. En nog: 'De opwinding van alcohol en de opwinding van de fantasie lijken erg veel op elkaar.'
John Berryman verwoordde het als volgt in een van zijnDream songs:
'De honger zat in zijn gestel
Wijn, sigaretten, drank, moeten moeten moeten
Tot hij in stukken viel
De stukken gingen zitten & schreven.'
'Honger', 'drank', 'moeten', 'stukken', 'schreven': het zijn woorden die Laing doen vermoeden dat er 'tussen de strategieën van schrijven en drinken een verborgen relatie bestaat, die beide te maken hebben met het besef dat er iets kostbaars is vernield en met de wens het te repareren [...] en tegelijkertijd te ontkennen dat dat het geval is.'
Hoewel Laing er nooit helemaal de vinger achter krijgt waarom al deze briljante mannen zoveel dronken, toont het boek overvloedig aan hoe hardnekkig en complex deze ziekte is, en hoeveel prachtige bladzijden er desondanks over geschreven zijn. Olivia Laing schrijft bevlogen over deze beroemde dronkaards en hun werk en lardeert haar tekst met prachtige beelden.
Een uitstapje naar Echo Spring is een genot om te lezen. Het is ook een perfect opstapje om het werk van die zes grote schrijvers te gaan lezen of herlezen.
OLIVIA LAING
Het uitstapje naar Echo Spring. Waarom schrijvers drinken.
Vertaald door Laura van Campenhout, De Bezige Bij, 334 blz., 24,90 ? (e-boek 14,99 ?).
De auteur: Britse journaliste die ook veel lof kreeg voor haar vorige boek,Naar de rivier.
Het boek: een poging om de drankzucht van zes beroemde auteurs te verklaren.
ONS OORDEEL: een fascinerende reis.
¨¨¨¨è
Veerle Vanden Bosch ■
Danny Habets
Echo Spring is geen werkelijk bestaand Amerikaans plaatsje, maar de bijnaam voor een drankkast, genoemd naar een whisky-merk. Het 'uitstapje' is een vlucht uit de werkelijkheid in de alcohol en is een verwijzing naar een toneelstuk van Tennessee Williams. Literatuur en alcohol, schrijven en drinken, daar draait het hele boek om. De schrijfster komt zelf uit een familie met alcoholisten en lijkt dat als trauma met zich mee te dragen. Dat is merkbaar in het gehele boek, dat behalve boeiende reis- en levensverslagen in het voetspoor van de schrijver, ook veelvuldig morele en (semi-)wetenschappelijke verhandelingen bevat over wat overmatig alcoholgebruik doet met een mensenleven. De ondertitel ('Waarom schrijvers drinken') is veelzeggend: ze probeert te begrijpen. Als leidraad koos ze voor de levens van zes grote Amerikaanse schrijvers uit de 20ste eeuw die met alcoholisme hebben geworsteld: F. Scott Fitzgerald, Ernest Hemingway, Tennessee Williams, John Berryman, John Cheever en Raymond Carver. Origineel standpunt van waaruit de levens van deze schrijvers worden beschreven, maar het geheel komt soms wat prekerig en drammerig over. Met eindnoten en bibliografie, geïllustreerd.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.