Antwerpen 1914 : bolwerk van België tijdens de Eerste Wereldoorlog
Thomas G. Maes
Thomas G. Maes (Auteur), Jozef Muls (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Houtekiet, 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : ANTWERPEN 938.1 ANTWERPEN |
15/10/2014
In het begin van de Eerste Wereldoorlog was Antwerpen letterlijk een van de brandpunten op het westelijk strijdtoneel. Thomas G. Maes haalt die beginperiode onder het stof van een eeuw vandaan, en doet dit grondig en in een vlotte stijl.
De Duitsers wilden het pleit gezwind beslechten met een door hun strateeg Alfred von Schlieffen bedachte bliksemopmars, al werd dit plan sterk gewijzigd. Met snelheid en verrassing als absolute vereisten, ging het Duitse opperbevel ervan uit dat de speerpunt van hun legermacht door België zou spietsen zonder op weerstand te stuiten. Dat bleek een misrekening. Van begin augustus tot 10 oktober 1914 was Antwerpen een hinderpaal voor de Duitse opmars. Zeggen dat het Belgische leger en de vesting Antwerpen het Duitse bliksemoffensief verijdelden, doet de waarheid geweld aan. Maar het onverwachte verzet van het in getal en bewapening zwaar overklaste Belgische leger bezorgde het Duitse offensief een meer dan vervelende vertraging. Zelfs Winston Churchill, toen minister van de Britse oorlogsvloot, kwam met troepenversterkingen naar Antwerpen om de stad zo lang mogelijk te doen standhouden. Dat alles wekte de woede van de Duitse generaals, die overgingen tot terreurdaden.
Zo wilden de Duitsers Koning Albert en de Belgische regering tot overgave dwingen. Maar België legde de wapens niet neer. Al bleek de dubbele Antwerpse fortengordel spoedig niet bestand tegen de zware artillerie van de Duitsers. Toch spoorden de koning en zijn ministers de vesting- en garnizoensoldaten aan om tot het uiterste stand te houden. En hierdoor ontstond uiteindelijk een meningsverschil tussen Belgische militairen en Antwerpse burgerlijke overheden, een conflict dat Maes blijkbaar niet met de mantel van de vaderlandsliefde wilde bedekken. Het bevel van de koning om tot het uiterste stand te houden leidde dag na dag tot uitstel van de capitulatie. Maes' besluit is dat de militairen de stad en haar bestuurders in de steek lieten. En onderwijl bleven de Duitsers de stad bombarderen. Maar ook zij aarzelden, omdat ze de sterkte van de meer en meer geïsoleerde en onderbemande forten overschatten.
Burgemeester Jan De Vos en enkele prominenten namen tenslotte het heft in eigen handen en trokken met de witte vlag de belegeraars tegemoet. Het contact van Belgische burgerlijke overheden met Duitse generaals gaf aanleiding tot heel wat strubbelingen. Bezwijkend voor de harde realiteit zette generaal Victor Deguise, bevelhebber van het Antwerpse bolwerk, op 10 oktober ook zijn handtekening.
De Duitsers maakten veel omhaal over 'das eroberte Antwerpen', onder meer met foto's en tekeningen, waarvan er een aantal in het boek worden afgedrukt. Het boek werd verrijkt door de toevoeging van de herinneringen van Jozef Muls (1882 – 1961), hoogleraar kunstgeschiedenis, conservator van het Museum voor Schone Kunsten en directeur Schone Kunsten van het Ministerie van Onderwijs.
[Robert Schoeters]
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
Met de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog in zicht (1914-2014) zwelt de stroom publicaties over deze oorlog aan. De jonge Vlaamse jurist Thomas Maes deed een grondige studie naar het lot van de stad Antwerpen in 1914. Die vormde een onneembaar geacht bolwerk; na de inname door de Duitsers van Luik en Brussel bestond korte tijd de hoop dat Antwerpen (eventjes de hoofdstad) met zijn dubbele fortenring zou standhouden. Maar de geduchte Duitse artillerie schoot de stellingen aan flarden en het centrum werd gebombardeerd. De regering en Britse hulptroepen namen de wijk; tallozen vluchtten in paniek naar Nederland. Het was echter een Duitse pyrrusoverwinning, want de strijd om Antwerpen betekende vertraging zodat het hoofddoel (Parijs) niet bereikt werd. De weken van patriottisme en paranoia worden minutieus beschreven (het overgaveproces zelfs van dag tot dag). Maes' boek wordt gecompleteerd met een authentiek ooggetuigenverslag van de val van Antwerpen, dat de lezer de stemming in 1914 laat voelen. Ondanks de veelheid aan (straat- en persoons-)namen een leesbare en interessante studie. Voorzien van eindnoten en twee katernen in sepia afgedrukte zwart-witfoto's.
©Bibliotheek Gent
i /un/01 j
In Antwerpen 1914 van Thomas Maes - ook uitleenbaar als e-boek - wordt de Duitse inval beschreven. Na de val van Luik, de eerste grote vestingstad, werd Brussel geëvacueerd. De koninklijke familie, de regering en de overheidsdiensten trokken zich terug in Antwerpen dat oninneembaar werd geacht door een dubbele fortengordel. In allerijl werd geprobeerd om de verdediging van Antwerpen te verbeteren. De randgemeenten werden platgebrand door de genie van het Belgische leger om het zicht vanuit de forten vrij te maken bij een massale Duitse stormloop. Maar dit zou nooit gebeuren. De Duitsers zetten hun zware kanonnen in om de klus te klaren. De Britten kwamen Antwerpen te hulp onder leiding van Winston Churchill. Maar de overmacht was te groot. Uiteindelijk werd Antwerpen geëvacueerd en onderhandelde het stadsbestuur over een wapenstilstand waarna de stad werd bezet.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.