25th anniversary special
Joe Jackson
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Xander, 2013 |
VERDIEPING 3 : FEESTPALEIS : OVER MUZIEK-FILM : 785.73 JACKSON |
15/01/2014
Een overwinning op de zwaartekracht is de autobiografie van rockmuzikant Joe Jackson. Dat is op zich al genoeg om alle alarmbellen te laten afgaan. Autobiografieën van rockmuzikanten behoren doorgaans tot de slechtste biografieën of boeken tout court die de boekenmarkt overspoelen. Niet alleen omdat ze veelal slecht geschreven zijn, maar vooral omdat de muzikant in kwestie nauwelijks wat te vertellen heeft los van zijn muziek, en dat probeert te verhullen door het opblazen van onbenullige informatie, zelfmedelijden of een door een ghostwriter inspiratieloos herkauwen van al lang gekende materie. Joe Jacksons biografie ontsnapt echter glorieus aan al die valkuilen, en dat heeft zo zijn redenen.
Een goede autobiografie stopt immers waar een rockencyclopedie meestal start: op het moment dat Jackson zijn eerste platencontract tekent. De rest van het verhaal is inderdaad gekend. Angry Young Man Joe Jackson surft in de schaduw van generatiegenoot Elvis Costello mee op de golven van de new wave met zijn vlijmscherpe debuut Look sharp! Na enkele platen waarop hij zijn focus verbreedt naar reggae en jazz, scoort hij massaal met Night and day, maar als zijn zelfverklaarde eclectische tour-de-force Blaze of glory door de critici lauw wordt onthaald, is het commerciële vet van de soep. Jackson verliest zich in pseudo-klassieke uitstapjes, maakt een halfhartige terugkeer naar de pure pop, waarna hij uiteindelijk berust in zijn status als cultfiguur in de marge van de popmuziek.
Die vijf succesjaren en de daaropvolgende dertig jaar backlash behandelt Jackson op drie pagina's achteraan in het boek. Terecht, want veel meer interessants valt daarover niet te vertellen. Daarvoor beluister je beter de platen, want ook Jacksons mindere werkstukken bevatten nog steeds pareltjes of tenminste aanzetten tot goeie ideeën. Veel interessanter — en gedurfder — is dat Jackson zijn carrière in al die diverse muziekgenres kadert in wat voorafging. Zo komt de lezer pas echt te weten waarom Jackson de vreemde artistieke bokkensprongen heeft gemaakt die zijn carrière zo kenmerken en zijn succesverhaal eigenlijk de nek hebben omgewrongen.
Joe Jackson groeit op in de grauwe havenstad Portsmouth in een gezin uit de arbeidersklasse. Jackson past echter niet in dat plaatje: bleek, graatmager, astmatisch met een aangeboren talent voor muziek. Noch zijn leraren, noch zijn medeleerlingen, en al zeker niet zijn ouders snappen wat Jackson met muziek heeft. Als kind koopt hij een a-typische eerste langspeelplaat: de Eroica van Beethoven. Het pleit voor zijn totaal niet in cultuur geïnteresseerde vader dat hij toch een piano voor de jonge Jackson koopt. Die aankoop is uiteindelijk de ontsnappingsroute voor Jackson uit het grauwe arbeidersbestaan. Hij mag verder studeren aan The Royal Academy of Music, waar hij ook — enigszins onopvallend — ook zijn diploma behaalt.
Net die uitzonderlijke gave voor muziek en de daardoor behaalde kwalificaties zullen echter voortdurende stoorzenders blijven in zijn verdere carrière als muzikant. Als puur product van de working class wil hij constant ontsnappen aan die verstikkende achtergrond, maar daardoor komt hij net terecht in een wereld die zo mogelijk nog — letterlijk — adembenemder werkt: de wereld van de klassieke muziek. Tussenoplossing is een muzikantenbestaan waarbij hij elke mogelijke job aanneemt om een toekomst als fabrieksarbeider of uitkeringsgerechtigde te vermijden. Dat betekent in eerste instantie een bestaan als nachtclubmuzikant of orkestleider van het cabaret-ensemble Koffee 'n Kreme. Gelukkig voor Jackson doet punk midden jaren zeventig de Engelse rockindustrie op haar grondvesten beven. In het kielzog daarvan gaat Jackson in steeds meer rockgerichte ensembles spelen, tot hij zichzelf positioneert als frontman van The Joe Jackson Band. De gevolgen daarvan zijn bekend.
Het heeft dertien jaar geduurd voor deze autobiografie naar het Nederlands werd vertaald, maar het was het wachten meer dan waard. Joe Jackson vertelt zijn verhaal immers helder, eerlijk en zonder zelfmedelijden of zelfspot. Hij sleurt je vanaf de eerste bladzijde mee in zijn verhaal en legt de spanningsboog neer op een moment dat je nog meer verwacht. Een vervolg, ja, maar daarin heeft Jackson dan weer geen zin. Terecht. Want Jackson is dan wel een boeiende verteller, tussen de regels door lees je de frustratie van de klassieke muzikant die in de pop en rock zijn ei niet kwijt kan, maar evenzeer de misplaatste ambitie van de popmuzikant die zo nodig 'serieuzere' muziek wil maken, een spagaat dat zich ook manifesteert in zijn mislukte pseudoklassieke experimenten. Een vervolg dreigt daarom te verzanden in zeurderig, belerend gedram dat hier slechts uitermate zelden het leesplezier verstoort. Al blijft het natuurlijk tekenend dat net de meest authentieke working class exponent van de new wave de credibiliteit wordt ontzegd die fake working class heroes als Joe Strummer, John Lennon of Mick Jagger wel te beurt zijn gevallen. Ook is het vreemd dat het boek pas twaalf jaar na verschijnen een Nederlandse vertaling krijgt. Dat het geen spat verouderd is, maar des te relevanter, pleit des te meer voor Jacksons werkstuk.
Een schitterend boek over de strubbelingen van een beginnend rockmuzikant, dus, en zoals Jackson zelf aangeeft, verplicht leesvoer voor wie ooit een band start met de bedoeling om op grote schaal door te breken. En bovendien een boek dat een rockmuzikant voor de verandering eens helemaal zelf heeft geschreven: een verademing. Maar Een overwinning op de zwaartekracht is vooral een overwinning op de gemiddelde clichématige en mediocre rockbiografie. [Wouter Bulckaert]
Ria Warmerdam
Autobiografie van de Britse zanger/muzikant Joe Jackson. Zijn debuutalbum Look Sharp uit 1979, met nummers die de overgang van punk naar new wave illustreerden was een onmiddellijk succes. Volgens Jackson is zijn leven voor Look Sharp echter veel interessanter dan het leven erna en hij laat zijn boek dan ook eindigen op het moment dat hij zijn platencontract krijgt aangeboden. Met veel gevoel voor zelfspot en de tijdgeest beschrijft hij zijn jeugd in het Engelse arbeidersmilieu van de jaren zeventig Een buitenstaander die zijn talent voor muziek ontdekte en daarmee zijn bestemming in het leven vond. Het was evenwel een heel geploeter en de armoede lag altijd op de loer. Jackson schrijft er smakelijk en oprecht over. Het boek leest heerlijk weg, al struikelt de geest hier en daar over een houterig vertaalde passage. Dit boek verscheen oorspronkelijk in 1999, maar pas nu is er de Nederlandse vertaling. Joe Jackson was het bekendst tussen 1979 en 1989. De grootste groep lezers zal zich dan ook onder de 40-plussers bevinden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.